Іван Аляксеевіч

Іван Аляксеевіч
руск.: Іѡа́ннъ Алеѯї́евичъ
цар усяе Русі[d] 1682 — 1696
Сумесна з	Пётр I
Папярэднік	Фёдар III, цар і вялікі князь усяе Русі
Пераемнік	Пётр I
Нараджэнне	27 жніўня (6 верасня) 1666 Масква, Маскоўская дзяржава
Смерць	29 студзеня (8 лютага) 1696 (29 гадоў) Масква, Маскоўская дзяржава
Месца пахавання	Архангельскі сабор
Род	Раманавы
Бацька	Аляксей Міхайлавіч
Маці	Марыя Ільінічна Міласлаўская[d]
Жонка	Праскоўя Фёдараўна Салтыкова[d]
Дзеці	Кацярына Іванаўна, Ганна Іванаўна, Праскоўя Іванаўна[d], Марыя Іванаўна[d] і Феадосія Іванаўна[d]
Веравызнанне	праваслаўе
Дзейнасць	манарх
Іван Аляксеевіч на Вікісховішчы

Іван V Аляксеевіч (27 жніўня (6 верасня) 1666, Масква — 29 студзеня (8 лютага) 1696, Масква) — маскоўскі цар (1682—1696) з дынастыі Раманавых (1676—1682), сын цара Аляксея Міхайлавіча і царыцы Марыі Іллінічны, народжанай Міласлаўскай.

Біяграфія

Дом Раманавых (да Пятра III)

Раман Юр’евіч Захар’ін Анастасія, жонка Івана IV Грознага Фёдар Іванавіч Мікіта Раманавіч Захар’ін Фёдар Мікіціч (патрыярх Філарэт) Міхаіл Фёдаравіч Аляксей Міхайлавіч Аляксей Аляксеевіч Соф’я Аляксееўна Фёдар III Іван V Ганна Іванаўна Кацярына Іванаўна Ганна Леапольдаўна Іван VI Пётр I Вялікі (2-я жонка Кацярына I) Аляксей Пятровіч Пётр II Ганна Пятроўна Пётр III Лізавета Пятроўна Аляксандр Мікіціч Міхаіл Мікіціч Іван Мікіціч Мікіта Іванавіч

Калі ў 1682 годзе яго старэйшы брат, цар Фёдар Аляксеевіч, памёр без нашчадкаў, 16-гадовы Іван Аляксеевіч, як наступны па старшынстве, павінен быў атрымаць у спадчыну сталец.

Іван Аляксеевіч быў з дзяцінства хваравіты і няздольны да кіравання дзяржавай. Таму было прапанавана адхіліць яго і вылучыць наступным царом яго зводнага брата 10-гадовага Пятра, малодшага сына Аляксея Міхайлавіча.

Прыход да ўлады

Абодва браты, адзін праз хваравітасць, іншы праз узрост, не маглі ўдзельнічаць у барацьбе за ўладу. Замест іх змагаліся сваякі: за Івана — сястра, царэўна Соф'я і Міласлаўскія, сваякі яго маці; за Пятра — Нарышкіны, сваякі другой жонкі Аляксея Міхайлавіча. Падчас гэтага змагання здарыўся крывавы бунт стральцоў.

У выніку патрыярх Іаакім прапанаваў абвясціць царамі абодвух: Івана — старэйшым царом, Пятра — малодшым царом і прызначыць пры іх рэгенткай царэўну Соф'ю Аляксееўну.

25 чэрвеня 1682 года Іван V Аляксеевіч і Пётр I Аляксеевіч вянчаліся на царства ва Успенскім саборы Маскоўскага Крамля. Для іх быў збудаваны спецыяльны сталец з двума сядзеннямі, які ў цяпер захоўваецца ў Аружэйнай палаце.

Удзел у дзяржаўных справах

Хоць Іван зваўся «старэйшым царом», непасрэдна ён практычна ніколі не займаўся дзяржаўнымі справамі, а цалкам прысвяціў сябе сям'і. У 1682-1689 гадах кіравала Соф'я Аляксееўна, а ў 1689 годзе фактычная ўлада перайшла да Пятра. У 27-гадовым узросце стан здароўя быў зусім благім, Іван цярпеў на параліч. На 30-м годзе жыцця, 29 студзеня (8 лютага), раптоўна памёр у Маскве і пахаваны ў Архангельскім саборы Маскоўскага Крамля.

Сям'я

Жонка: (з 1684) Праскоўя Фёдараўна Салтыкова (1664-1723), царыца.

Дзеці:

• Марыя Іванаўна (1689-1692), памерла ў маленстве;
• Феадосія Іванаўна (1690-1691), памерла ў маленстве;
• Кацярына Іванаўна (1691-1733), царэўна, замужам за герцагам Карлам Леапольдам Мекленбург-Шверынскім (1678-1747), іх дачка Ганна Леапольдаўна была маці імператара Іван VI Антонавіча, які кіраваў у 1740—1741;
• Ганна Іванаўна (1693-1740), імператрыца Расійскай імперыі ў 1730—1740;
• Праскоўя Іванаўна (1694-1731), царэўна, замужам за генерал-аншэфам Іванам Ільічом Старэйшым Дзмітрыевым-Мамонавым (1680-1730) з галіны роду Рурыкавічаў, якая страціла княжацкі тытул.

Спасылкі

• Продкі і нашчадкі цара Івана V Аляксеевіча