Іфэ
Горад
Іфэ
Ife 
Іфэ на карце Нігерыі   | ||||||||||||||
Іфэ (англ.: Ife, ёруба: Ilé-Ifẹ̀) — горад на поўдні Нігерыі. Насельніцтва (2023 г.) — 133 000 чалавек.
Геаграфія[правіць | правіць зыходнік]
Іфэ месціцца ў зоне трапічных саван на пагорыстай мясцовасці. Найбольшая вышыня — 426 м. Характэрна чарагаванне 2 асноўных сезонаў. Сухі цягнецца з лістапада да сакавіка. Вільготны — з красавіка да кастрычніка. У сакавіку дзённая тэмпература часцяком перавышае +40°C.
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Згодна міфалогіі ёруба, Іфэ — адно з найстаражытнейшых месцаў, заснаванае богам-манархам Адудувам. Першыя паселішчы на месцы Іфэ ўзніклі ў 1 тысячагоддзі да н. э., але некалькі разоў пакідаліся насельнікамі. Лічыцца, што сучасны горад бярэ пачатак ад паселішча, заснаванага ў сярэдзіне 1 тысячагоддзя н. э. Яно з'яўлялася важным металургічным цэнтрам, дзе здабывалася і апрацоўвалася жалеза. У перыяд высокага сярэднявечча вакол яго былі ўзведзены муры.
Росквіт Іфэ адбыўся ў XIII — XV стст., калі ён стаў палітычным цэнтрам буйной дзяржавы на чале манархаў аоні, што лічылі сябе нашчадкамі Адудавы. Іфэ ўзгадваўся арабскімі і еўрапейскімі географамі як важны гандлёвы цэнтр. Ён меў два ланцугі муроў, брукаваныя вуліцы, фундамент будынкаў вырабляўся з абпаленай цэглы. Культура гэтага перыяду знакаміта вырабам дэталізаваных тэракотавых скульптур. Заняпад адбыўся каля 1420 г., магчыма з-за эпідэміі.
У пазнейшыя перыяды функцыянаваў як горад-дзяржава, залежны ад болей магутных суседніх дзяржаў. З 1960 г. у складзе незалежнай Нігерыі. Захавалася фармальнае кіраванне манархаў аоні.
Эканоміка[правіць | правіць зыходнік]
Асноўныя галіны эканомікі — гандаль і сфера абслугоўвання. Іфэ — важны культурны цэнтр, дзе працуюць некалькі музеяў і ўніверсітэтаў.