Узровень мора: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др r2.7.2+) (робат дадаў: ru:Уровень моря |
Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 2: | Радок 2: | ||
'''Узровень мора''' — Палаженне вольнай паверхні [[Сусветны акіян|Сусветная акіяну]], якое вымяраецца па стромай лініі адносна некаторага ўмоўнага пачатку адліка. Гэтае палажэнне вызначаецца [[Гравітацыя|законам прыцягнення]], [[момант інерцыі|момантам інерцыі]] [[Зямля|Зямлі]], [[тэмпература|тэмпературай]], [[прыліў|прылівамі]] і іншымі фактарамі. Адрозніваюць «імгненны», прыліўны, сярэднесутачны, сярэднемесячны, сэрэднегадавы і сярэднешматгадовы ўзроўні мора. |
'''Узровень мора''' — Палаженне вольнай паверхні [[Сусветны акіян|Сусветная акіяну]], якое вымяраецца па стромай лініі адносна некаторага ўмоўнага пачатку адліка. Гэтае палажэнне вызначаецца [[Гравітацыя|законам прыцягнення]], [[момант інерцыі|момантам інерцыі]] [[Зямля|Зямлі]], [[тэмпература|тэмпературай]], [[прыліў|прылівамі]] і іншымі фактарамі. Адрозніваюць «імгненны», прыліўны, сярэднесутачны, сярэднемесячны, сэрэднегадавы і сярэднешматгадовы ўзроўні мора. |
||
Пад уздзеяннем ветравага хвалявання, прыліваў, награвання і ахалоджвання паверхні мора, ваганняў атмасфернага ціску, ападкаў і выпарвання, рачнога і ледніковага стока |
Пад уздзеяннем ветравага хвалявання, прыліваў, награвання і ахалоджвання паверхні мора, ваганняў атмасфернага ціску, ападкаў і выпарвання, рачнога і ледніковага стока ўзровень мора няспынна змяняецца. сярэднешматгадовы ўзровень мора не залежыць ад гэтых ваганняў паверхні мора. Палажэнне сярэднешматгадовага ўзроўня мора вызначаецца размеркаваннем сілы цяжкасці і прасторавай нераўнамернасцю гідраметэаралагічных характарыстык (плотнасць вады, атмасферны ціск і інш.). |
||
Пастаянны ў кожным месцы сярэднешматгадовы ўзровень мора прымаецца за зыходны ўзровень, ад якога [[Вышыня над узроўнем мора|адлічваюцца вышыні на сушы]]. Для адліка глыбінь мораў з малымі прылівамі гэты ўзровень прымаецца за нуль глыбінь — пазнаку ўзроўня вады, ад якой адлічваюцца глыбіні ў адпаведнасці з патрабаваннямі суднаходства. У [[Расія|Расіі]] і большасці іншых краін былога [[СССР]], а таксама ў [[Польшча|Польшчы]], [[абсалютная вышыня|абсалютныя вышыні]] пунктаў зямной паверхні адлічваюць ад сярэднешматгадовага ўзроўня [[Балтыйскае мора|Балтыйскага мора]], вызначанага ад наля [[Кранштацкі футшток|футштока ў Кранштаце]]<ref>Так званая «[[Балтыйская сістэма вышынь]».</ref>. Глыбіні і вышыні ў заходнееўрапейскіх краінах вылічаюцца па [[Горад_Амстэрдам|Амстэрдам]]скаму [[футшток]]у (замер узроўня [[Міжземнае мора|Міжземнага мора]] робіцца па [[ |
Пастаянны ў кожным месцы сярэднешматгадовы ўзровень мора прымаецца за зыходны ўзровень, ад якога [[Вышыня над узроўнем мора|адлічваюцца вышыні на сушы]]. Для адліка глыбінь мораў з малымі прылівамі гэты ўзровень прымаецца за нуль глыбінь — пазнаку ўзроўня вады, ад якой адлічваюцца глыбіні ў адпаведнасці з патрабаваннямі суднаходства. У [[Расія|Расіі]] і большасці іншых краін былога [[СССР]], а таксама ў [[Польшча|Польшчы]], [[абсалютная вышыня|абсалютныя вышыні]] пунктаў зямной паверхні адлічваюць ад сярэднешматгадовага ўзроўня [[Балтыйскае мора|Балтыйскага мора]], вызначанага ад наля [[Кранштацкі футшток|футштока ў Кранштаце]]<ref>Так званая «[[Балтыйская сістэма вышынь]]».</ref>. Глыбіні і вышыні ў заходнееўрапейскіх краінах вылічаюцца па [[Горад_Амстэрдам|Амстэрдам]]скаму [[футшток]]у (замер узроўня [[Міжземнае мора|Міжземнага мора]] робіцца па [[Марсель]]скаму футштоку)<ref>[http://www.kronstadt.ru/history_futshtock.htm Кранштацкі футшток]</ref>. |
||
Для вымярэння і рэгістрацыі выганняў узроўня моря выкарыстоўваюць [[мареограф]]. |
Для вымярэння і рэгістрацыі выганняў узроўня моря выкарыстоўваюць [[мареограф]]. |
||
Радок 13: | Радок 13: | ||
[[Выява:SSH pyngl.png|thumb|400px|Абсалютная вышыня марской паверхні (у сантыметрах) ў раёне плвні Гольфстрым на 10 сакавіка 2008 года, атрыманая па даным спадарожніка [[Jason 1]]. Стрэлкамі паказаны [[геаграфічная плынь|геаграфічныя плыні]], асацыяывныя са зменамі вышыні марской паверхні.]] |
[[Выява:SSH pyngl.png|thumb|400px|Абсалютная вышыня марской паверхні (у сантыметрах) ў раёне плвні Гольфстрым на 10 сакавіка 2008 года, атрыманая па даным спадарожніка [[Jason 1]]. Стрэлкамі паказаны [[геаграфічная плынь|геаграфічныя плыні]], асацыяывныя са зменамі вышыні марской паверхні.]] |
||
'''Вышыня марской паверхні''' ('''ВМП''') — гэта [[вышыня]] (ці [[тапаграфія]] ці [[рэльеф]]) паверхні акіяна. Напрацягу сутак яна, найбольш схільная ўплыву [[прыліў]]ных сіл [[Месяц, спадарожнік Зямлі|Месяца]] і [[Сонца]], дзеючых на Зямлю. На вялікіх часовых маштабах на ВМП уплывае цыркуляцыя акіяна. Звычайна цыркуляцыя акіяна выклікае адхіленні тапаграфіі ад сярэднягя ўзроўня максімум на ± 1 м<ref> |
'''Вышыня марской паверхні''' ('''ВМП''') — гэта [[вышыня]] (ці [[тапаграфія]] ці [[рэльеф]]) паверхні акіяна. Напрацягу сутак яна, найбольш схільная ўплыву [[прыліў]]ных сіл [[Месяц, спадарожнік Зямлі|Месяца]] і [[Сонца]], дзеючых на Зямлю. На вялікіх часовых маштабах на ВМП уплывае цыркуляцыя акіяна. Звычайна цыркуляцыя акіяна выклікае адхіленні тапаграфіі ад сярэднягя ўзроўня максімум на ± 1 м<ref> |
||
{{кніга |
|||
{{книга |
|||
| |
|аўтар = Роберт Стюарт. |
||
|частка = |
|||
|часть = |
|||
| |
|загаловак = Введение в физическую океанографию |
||
|арыгінал = |
|||
|оригинал = |
|||
| |
|спасылка = http://www.oceanographers.ru/index.php?option=com_content&task=view&id=1538&Itemid=263 |
||
| |
|месца = |
||
|выдавецтва = |
|||
|издательство = |
|||
|год = 2005 |
|год = 2005 |
||
|старонкі = |
|||
|страницы = |
|||
|isbn = }} |
|isbn = }} |
||
</ref>. Самыя марудныя змены ВМП адбываюцца за кошт зменаў у [[Гравітацыя|гравітацыйным полі]] Зямлі ([[геоід]]) ў выніку пераразмеркавання [[кантынент]]аў, стварэння падводных гор і таму падобнага. |
</ref>. Самыя марудныя змены ВМП адбываюцца за кошт зменаў у [[Гравітацыя|гравітацыйным полі]] Зямлі ([[геоід]]) ў выніку пераразмеркавання [[кантынент]]аў, стварэння падводных гор і таму падобнага. |
||
Паколькі гравітацыйнае поле Зямлі адносна стабільна ў маштабах дзесяцігоддзяў і стагоддзяў, цыркуляцыя акіяна мае больш значную ролю ў назіраема зменлівасці ВМП. Сезонныя змены ў размеркаванні цяпла і ветравага ўздзеяння ўплываюць на цыркуляцыю акіяна, а тыя, у сваю чаргу, на ВМП. Варыяцыі ВМП могуць быць вымераны з дапамогай спадарожнікавай [[альтыметр]]ыі (напрыклад, спадарожнікі [[TOPEX/Poseidon]], [[Jason 1]]) і |
Паколькі гравітацыйнае поле Зямлі адносна стабільна ў маштабах дзесяцігоддзяў і стагоддзяў, цыркуляцыя акіяна мае больш значную ролю ў назіраема зменлівасці ВМП. Сезонныя змены ў размеркаванні цяпла і ветравага ўздзеяння ўплываюць на цыркуляцыю акіяна, а тыя, у сваю чаргу, на ВМП. Варыяцыі ВМП могуць быць вымераны з дапамогай спадарожнікавай [[альтыметр]]ыі (напрыклад, спадарожнікі [[TOPEX/Poseidon]], [[Jason 1]]) і ўжывацца для вызначэння, напрыклад, павышэння ўзроўня мора, разліка утрымання цяпла і [[геастрафічная плынь|геастрафічных плынях]], выяўлення і вывучэння [[віхры ў акіяне|віхраў у акіяне]]. |
||
== Гл. таксама == |
== Гл. таксама == |
Версія ад 00:46, 9 снежня 2012
Узровень мора — Палаженне вольнай паверхні Сусветная акіяну, якое вымяраецца па стромай лініі адносна некаторага ўмоўнага пачатку адліка. Гэтае палажэнне вызначаецца законам прыцягнення, момантам інерцыі Зямлі, тэмпературай, прылівамі і іншымі фактарамі. Адрозніваюць «імгненны», прыліўны, сярэднесутачны, сярэднемесячны, сэрэднегадавы і сярэднешматгадовы ўзроўні мора.
Пад уздзеяннем ветравага хвалявання, прыліваў, награвання і ахалоджвання паверхні мора, ваганняў атмасфернага ціску, ападкаў і выпарвання, рачнога і ледніковага стока ўзровень мора няспынна змяняецца. сярэднешматгадовы ўзровень мора не залежыць ад гэтых ваганняў паверхні мора. Палажэнне сярэднешматгадовага ўзроўня мора вызначаецца размеркаваннем сілы цяжкасці і прасторавай нераўнамернасцю гідраметэаралагічных характарыстык (плотнасць вады, атмасферны ціск і інш.).
Пастаянны ў кожным месцы сярэднешматгадовы ўзровень мора прымаецца за зыходны ўзровень, ад якога адлічваюцца вышыні на сушы. Для адліка глыбінь мораў з малымі прылівамі гэты ўзровень прымаецца за нуль глыбінь — пазнаку ўзроўня вады, ад якой адлічваюцца глыбіні ў адпаведнасці з патрабаваннямі суднаходства. У Расіі і большасці іншых краін былога СССР, а таксама ў Польшчы, абсалютныя вышыні пунктаў зямной паверхні адлічваюць ад сярэднешматгадовага ўзроўня Балтыйскага мора, вызначанага ад наля футштока ў Кранштаце[1]. Глыбіні і вышыні ў заходнееўрапейскіх краінах вылічаюцца па Амстэрдамскаму футштоку (замер узроўня Міжземнага мора робіцца па Марсельскаму футштоку)[2].
Для вымярэння і рэгістрацыі выганняў узроўня моря выкарыстоўваюць мареограф.
Так як існуе мноства фактараў, уплываюцых на глабальныя змены надвор'я, (напрыклад, Глабальная пацяпленне), то прадказанні і ацэнкі зменаў узроўня акіяна ў бліжэйшай будучыні не вызначаюцца вялікай дакладнасцю.
Вышыня марской паверхні
Вышыня марской паверхні (ВМП) — гэта вышыня (ці тапаграфія ці рэльеф) паверхні акіяна. Напрацягу сутак яна, найбольш схільная ўплыву прыліўных сіл Месяца і Сонца, дзеючых на Зямлю. На вялікіх часовых маштабах на ВМП уплывае цыркуляцыя акіяна. Звычайна цыркуляцыя акіяна выклікае адхіленні тапаграфіі ад сярэднягя ўзроўня максімум на ± 1 м[3]. Самыя марудныя змены ВМП адбываюцца за кошт зменаў у гравітацыйным полі Зямлі (геоід) ў выніку пераразмеркавання кантынентаў, стварэння падводных гор і таму падобнага.
Паколькі гравітацыйнае поле Зямлі адносна стабільна ў маштабах дзесяцігоддзяў і стагоддзяў, цыркуляцыя акіяна мае больш значную ролю ў назіраема зменлівасці ВМП. Сезонныя змены ў размеркаванні цяпла і ветравага ўздзеяння ўплываюць на цыркуляцыю акіяна, а тыя, у сваю чаргу, на ВМП. Варыяцыі ВМП могуць быць вымераны з дапамогай спадарожнікавай альтыметрыі (напрыклад, спадарожнікі TOPEX/Poseidon, Jason 1) і ўжывацца для вызначэння, напрыклад, павышэння ўзроўня мора, разліка утрымання цяпла і геастрафічных плынях, выяўлення і вывучэння віхраў у акіяне.
Гл. таксама
Зноскі
- ↑ Так званая «Балтыйская сістэма вышынь».
- ↑ Кранштацкі футшток
- ↑ Роберт Стюарт. Введение в физическую океанографию. — 2005.