Першая квадра: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
др Дзяніс Тутэйшы перайменаваў старонку Першая кварта у Першая чвэрць па-над перасылкай: кварта хутчэй мера аб'ёмаў
др арфаграфія
Радок 1: Радок 1:
[[Файл:Half Waxed Moon.jpg|міні|Месяц у першай кварце.]]
[[Файл:Half Waxed Moon.jpg|міні|Месяц у першай чвэрці.]]
[[Файл:Mond Grafik.svg|міні|Лічбай 3 на схеме абазначана першая кварта.]]
[[Файл:Mond Grafik.svg|міні|Лічбай 3 на схеме абазначана першая чвэрць.]]


'''Першая кварта''' — [[Фазы Месяца|фаза Месяца]], пры якой асветленая роўна палова бачнай яе часткі, прычым, у адрозненне ад [[апошняя кварта|апошняй кварты]], доля асветленай часткі ў гэты момант павялічваецца (гэта значыць [[Месяц, спадарожнік Зямлі|Месяц]] рухаецца ад [[маладзік]]а да [[Поўня|поўні]]). У гэтай фазе Месяц знаходзіцца ва ўсходняй [[Квадратура, астраномія|квадратуры]], г. зн. вуглавая адлегласць Месяца ад [[Сонца]] роўная 90°. Пры гэтым Месяц знаходзіцца на ўсход ад Сонца, і асветленая заходняя частка бачнага боку Месяца.
'''Першая чвэрць''' або '''першая квадра''' — [[Фазы Месяца|фаза Месяца]], пры якой асветлена роўна палова бачнай яе часткі, прычым, у адрозненне ад [[апошняя квадра|апошняй квадры]], доля асветленай часткі ў гэты момант павялічваецца (гэта значыць [[Месяц, спадарожнік Зямлі|Месяц]] рухаецца ад [[маладзік]]а да [[Поўня, фаза Месяца|поўніка]]). У гэтай фазе Месяц знаходзіцца ва ўсходняй [[Квадратура, астраномія|квадратуры]], г. зн. вуглавая адлегласць Месяца ад [[Сонца]] роўная 90°. Пры гэтым Месяц знаходзіцца на ўсход ад Сонца, і асветлена заходняя частка бачнага боку Месяца.


Зблізку [[экватар]]а [[Зямля (планета)|Зямлі]] Месяц у першай кварце ўзыходзіць прыкладна апоўдні, а заходзіць прыкладна апоўначы; ў іншых частках зямнога шара моманты усходу і заходу Месяца залежаць ад [[Пара года|пары года]], але ва ўсіх выпадках Месяц у першай кварце ўзыходзіць прыблізна праз 6 гадзін пасля ўзыходу Сонца і заходзіць прыкладна праз 6 гадзін пасля заходу Сонца; такім чынам, Месяц у першай кварце бачны вечарам і ў пачатку ночы<ref> Аднак у каляпалярных абласцях Зямлі Месяц на працягу сутак можа быць не бачны наогул альбо бачны ўвесь час, у залежнасці ад пары года.</ref>. Верхняя кульмінацыя Месяца ў першай кварце адбываецца каля 18 гадзін па мясцовым часе, ніжняя кульмінацыя — каля 6 гадзін раніцы. Месяц у першай кварце ўзыходзіць і заходзіць асветленым (заходнім) паўшар'ем наперад. [[Тэрмінатар, астраномія|Тэрмінатар]] для зямнога назіральніка ў час першай і апошняй кварце прадстаўляецца прамой лініяй, якая дыяметральна падзяляе дыск Месяца.
Паблізу [[экватар]]а [[Зямля (планета)|Зямлі]] Месяц у першай чвэрці ўзыходзіць прыкладна апоўдні, а заходзіць прыкладна апоўначы; ў іншых частках зямнога шара моманты усходу і заходу Месяца залежаць ад [[Пара года|пары года]], але ва ўсіх выпадках Месяц у першай квадры ўзыходзіць прыблізна праз 6 гадзін пасля ўзыходу Сонца і заходзіць прыкладна праз 6 гадзін пасля заходу Сонца; такім чынам, Месяц у першай чвэрці бачны вечарам і ў пачатку ночы<ref>Аднак у каляпалярных абласцях Зямлі Месяц на працягу сутак можа быць не бачны наогул альбо бачны ўвесь час, у залежнасці ад пары года.</ref>. Верхняя кульмінацыя Месяца ў першай чвэрці адбываецца каля 18 гадзін па мясцовым часе, ніжняя кульмінацыя — каля 6 гадзін раніцы. Месяц у першай чвэрці ўзыходзіць і заходзіць асветленым (заходнім) паўшар'ем наперад. [[Тэрмінатар, астраномія|Тэрмінатар]] для зямнога назіральніка ў час першай і апошняй квадры прадстаўляецца прамой лініяй, якая дыяметральна падзяляе дыск Месяца.


Для назіральніка, які знаходзіцца ў Паўночным паўшар'і Зямлі, у першай кварце асветленая правая палова Месяца, а ў Паўднёвым — левая. Бачная [[зорная велічыня]] Месяца пры гэтым роўная -9<sup>m</sup> (гэта ярчэй, чым у апошняй кварце, так як у заходняй палове Месяца менш [[Месяцовае мора|мораў]], чым ва ўсходняй, калі занядбаць [[рэфракцыя]]й). Асветленасці, стваранай Месяцам ў першай кварце, ужо дастаткова, каб прадметы на Зямлі адкідвалі цені, але гэтыя цені недакладныя.
Для назіральніка, які знаходзіцца ў Паўночным паўшар'і Зямлі, у першай квадры асветлена правая палова Месяца, а ў Паўднёвым — левая. Бачная [[зорная велічыня]] Месяца пры гэтым роўная -9<sup>m</sup> (гэта ярчэй, чым у апошняй чвэрці, бо ў заходняй палове Месяца менш [[Месяцовае мора|мораў]], чым ва ўсходняй, калі не ўлічваць [[рэфракцыя|рэфракцыю]]). Асветленасці, якую дае Месяц у першай чвэрці, ужо дастаткова, каб прадметы на Зямлі адкідвалі цені, але гэтыя цені невыразныя.


У рымскім календары на дзень першай кварце Месяца першапачаткова прыпадалі Ноны дадзенага месяца (5 ці 7 дзень пасля календ).
У рымскім календары на дзень першай квадры Месяца першапачаткова прыпадалі Ноны дадзенага месяца (5 ці 7 дзень пасля календ).


Амплітуда прыліваў і адліваў ў моманты першай і апошняй кварце мінімальная (квадратурныя прылівы), паколькі прыліўныя хвалі ад Месяца і Сонца ў гэты час знаходзяцца ў проціфазе.
Амплітуды прыліваў і адліваў ў моманты першай і апошняй чвэрці мінімальная (квадратурныя прылівы), бо прыліўныя хвалі ад Месяца і Сонца ў гэты час знаходзяцца ў проціфазе.


Падчас першай кварце Месяц рухаецца за Зямлёй ў арбітальным руху пары Зямля-Месяц па арбіце вакол Сонца, адстаючы прыкладна на 400 тыс. км (радыус [[Арбіта Месяца|месяцовай арбіты]]).<ref name=gusev>Е. Б. Гусев. Качественные задачи по астрономии. — Рязанский государственный педагогический университет им. С. А. Есенина, 1996. — [http://www.astronet.ru/db/msg/1179964/node22.html 2.7. Луна.]</ref> У гэты час для назіральніка, які знаходзіцца на Месяцы, Зямля будзе бачная ў апошняй кварце, паколькі фазы планеты і спадарожніка заўсёды супрацьлеглыя (маладзік адпавядае «поўні» для Зямлі і г. д.)<ref name=gusev/>.
Падчас першай квадры Месяц рухаецца за Зямлёй ў арбітальным руху пары Зямля-Месяц па арбіце вакол Сонца, адстаючы прыкладна на 400 тыс. км (радыус [[Арбіта Месяца|месяцовай арбіты]])<ref name=gusev>Е. Б. Гусев. Качественные задачи по астрономии. — Рязанский государственный педагогический университет им. С. А. Есенина, 1996. — [http://www.astronet.ru/db/msg/1179964/node22.html 2.7. Луна.]</ref>. У гэты час для назіральніка, які знаходзіцца на Месяцы, Зямля будзе бачна ў апошняй чвэрці, бо фазы планеты і спадарожніка заўсёды супрацьлеглыя (маладзік адпавядае «поўні» для Зямлі і г. д.)<ref name=gusev/>.


{{зноскі}}
{{зноскі}}
Радок 18: Радок 18:
== Спасылкі ==
== Спасылкі ==


* [http://www.astrolab.ru/cgi-bin/moon.cgi Калькулятор фаз Луны]
* [http://www.astrolab.ru/cgi-bin/moon.cgi Калькулятар фаз Месяца]
* Н. Ф. Санько. [http://www.iki.rssi.ru/hend/DICTIONARY.htm Вселенная и человек] (словарь в помощь космическому самообразованию). — М., 2001. — 218 с. — Статья «[http://www.iki.rssi.ru/hend/Dictionary/Moon%20complete.htm#15_phases Фазы Луны]»).
* Н. Ф. Санько. [http://www.iki.rssi.ru/hend/DICTIONARY.htm Вселенная и человек] (словарь в помощь космическому самообразованию). — М., 2001. — 218 с. — Статья «[http://www.iki.rssi.ru/hend/Dictionary/Moon%20complete.htm#15_phases Фазы Луны]»).


Версія ад 01:07, 18 лютага 2014

Месяц у першай чвэрці.
Лічбай 3 на схеме абазначана першая чвэрць.

Першая чвэрць або першая квадра — фаза Месяца, пры якой асветлена роўна палова бачнай яе часткі, прычым, у адрозненне ад апошняй квадры, доля асветленай часткі ў гэты момант павялічваецца (гэта значыць Месяц рухаецца ад маладзіка да поўніка). У гэтай фазе Месяц знаходзіцца ва ўсходняй квадратуры, г. зн. вуглавая адлегласць Месяца ад Сонца роўная 90°. Пры гэтым Месяц знаходзіцца на ўсход ад Сонца, і асветлена заходняя частка бачнага боку Месяца.

Паблізу экватара Зямлі Месяц у першай чвэрці ўзыходзіць прыкладна апоўдні, а заходзіць прыкладна апоўначы; ў іншых частках зямнога шара моманты усходу і заходу Месяца залежаць ад пары года, але ва ўсіх выпадках Месяц у першай квадры ўзыходзіць прыблізна праз 6 гадзін пасля ўзыходу Сонца і заходзіць прыкладна праз 6 гадзін пасля заходу Сонца; такім чынам, Месяц у першай чвэрці бачны вечарам і ў пачатку ночы[1]. Верхняя кульмінацыя Месяца ў першай чвэрці адбываецца каля 18 гадзін па мясцовым часе, ніжняя кульмінацыя — каля 6 гадзін раніцы. Месяц у першай чвэрці ўзыходзіць і заходзіць асветленым (заходнім) паўшар'ем наперад. Тэрмінатар для зямнога назіральніка ў час першай і апошняй квадры прадстаўляецца прамой лініяй, якая дыяметральна падзяляе дыск Месяца.

Для назіральніка, які знаходзіцца ў Паўночным паўшар'і Зямлі, у першай квадры асветлена правая палова Месяца, а ў Паўднёвым — левая. Бачная зорная велічыня Месяца пры гэтым роўная -9m (гэта ярчэй, чым у апошняй чвэрці, бо ў заходняй палове Месяца менш мораў, чым ва ўсходняй, калі не ўлічваць рэфракцыю). Асветленасці, якую дае Месяц у першай чвэрці, ужо дастаткова, каб прадметы на Зямлі адкідвалі цені, але гэтыя цені невыразныя.

У рымскім календары на дзень першай квадры Месяца першапачаткова прыпадалі Ноны дадзенага месяца (5 ці 7 дзень пасля календ).

Амплітуды прыліваў і адліваў ў моманты першай і апошняй чвэрці мінімальная (квадратурныя прылівы), бо прыліўныя хвалі ад Месяца і Сонца ў гэты час знаходзяцца ў проціфазе.

Падчас першай квадры Месяц рухаецца за Зямлёй ў арбітальным руху пары Зямля-Месяц па арбіце вакол Сонца, адстаючы прыкладна на 400 тыс. км (радыус месяцовай арбіты)[2]. У гэты час для назіральніка, які знаходзіцца на Месяцы, Зямля будзе бачна ў апошняй чвэрці, бо фазы планеты і спадарожніка заўсёды супрацьлеглыя (маладзік адпавядае «поўні» для Зямлі і г. д.)[2].

Зноскі

  1. ↑ Аднак у каляпалярных абласцях Зямлі Месяц на працягу сутак можа быць не бачны наогул альбо бачны ўвесь час, у залежнасці ад пары года.
  2. ↑ а б Е. Б. Гусев. Качественные задачи по астрономии. — Рязанский государственный педагогический университет им. С. А. Есенина, 1996. — 2.7. Луна.

Спасылкі

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Першая_квадра&oldid=1756350"