Адэская дзяржаўная філармонія

Адэская дзяржаўная філармонія
Адэская дзяржаўная філармонія
Заснаваны	1899
Месцазнаходжанне	гістарычны цэнтр Адэсы[d];
Умяшчальнасць	1
Сайт	odessaphilharmonic.org
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Адэская абласная філармонія (укр.: Одеська обласна філармонія) — канцэртнае агенцтва, якое праводзіць канцэртныя выступленні і кіруе творчай дзейнасцю залічаных у яе штат артыстаў-выканаўцаў — музыкаў-салістаў, музычна-выканальніцкіх калектываў і артыстаў гутарковых жанраў, а таксама арганізуе канцэртныя выступы ўкраінскіх і замежных артыстаў-гастралёраў. Адэская філармонія з’яўляецца дзяржаўнай бюджэтнай арганізацыяй, падпарадкавана адэскаму абласному савету і Адэскай абласной дзяржаўнай адміністрацыі і субсідуецца імі.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

У 1937 годзе заснавана дзяржаўная Адэская абласная філармонія (спачатку як філіял Харкаўскай філармоніі, затым як самастойная арганізацыя), якой перададзены сімфанічны аркестр і будынак былой Новай біржы. Філармонія атрымлівае манапольнае права правядзення гастроляў і камерцыйных канцэртаў на тэрыторыі горада і вобласці, у той жа час яна забяспечвае працай шматлікіх прафесійных артыстаў-выканаўцаў і выканальніцкія калектывы як акадэмічных, так і эстрадных жанраў.

У 1842 годзе па ініцыятыве І. Тэдэска было створана Адэскае філарманічнае таварыства, якое час ад часу праводзіла аркестравыя канцэрты.

У 1864 годзе П. Сакальскі сузаснаваў таварыства аматараў музыкі, якое і сабе праводзіла канцэрты.

Адэская абласная філармонія з’яўляецца пераемніцай шэрагу грамадскіх і напаўдзяржаўных арганізацый, якія вырашалі задачы мадэрнізацыі культуры і арганізацыі культурнага жыцця.

У 1894 годзе створаны Адэскі гарадскі аркестр — першы гарадскі аркестр у Расійскай імперыі.

Пасля рэвалюцыі і грамадзянскай вайны, у перыяд НЭПа аркестр падпарадкоўваецца новаздабытаму ў 1924/1925 годзе Адэскаму філарманічнаму таварыству, у першым канцэрце якога адэсіт, пасля сусветна вядомы дырыжор М. Малька з аркестрам даў 9-ю сімфонію Бетховена, а за год сыграў праграму сучаснай музыкі.

У 1937 годзе заснавана дзяржаўная Адэская абласная філармонія (спачатку як філіял Харкаўскай філармоніі, затым як самастойная арганізацыя), якой перададзены сімфанічны аркестр і будынак былой Новай біржы. Філармонія атрымлівае манапольнае права правядзення гастроляў і камерцыйных канцэртаў на тэрыторыі горада і вобласці, у той жа час яна забяспечвае працай шматлікіх прафесійных артыстаў-выканаўцаў і выканальніцкія калектывы як акадэмічных, так і эстрадных жанраў.

Пасля абвяшчэння незалежнасці Украіны ў 1991 годзе і пераходу да рынкавай эканомікі філармонія страціла манапольнае становішча, а сімфанічны аркестр (цяпер Нацыянальны адэскі філарманічны аркестр) быў выведзены з-пад яго кантролю.

Сучаснасць[правіць | правіць зыходнік]

Творчы калектыў філармоніі ахоплівае вакалістаў, музыкантаў-інструменталістаў, музычна-выканальніцкія калектывы, майстроў гутарковага жанру, а таксама лектараў-музыказнаўцаў. Намаганнямі артыстаў і рэдактараў філармоніі ствараюцца творчыя праекты і музычна-адукацыйныя праграмы. Асаблівае месца ў рабоце філармоніі належыць выхаванню моладзі, для чаго праводзяцца музычныя абанементы і нядзельныя канцэрты для дзяцей. Артысты філармоніі шмат увагі надаюць гастрольнай дзейнасці, рэгулярна канцэртуючы гарадамі і сёламі Адэскай вобласці. Філармонія і далей супрацоўнічае з Нацыянальным адэскім філарманічным аркестрам (мастацкі кіраўнік і галоўны дырыжор Хобарт Эрл), падаючы залу для проб і канцэртаў. Творчая актыўнасць філармоніі дапаўняецца шырокай палітрай украінскіх і замежных артыстаў-гастралёраў.

У апошнія гады ў зале філармоніі выступалі Нацыянальны аркестр народных інструментаў Украіны пад кіраўніцтвам У. Гуцала, а таксама салісты Н. Пятроў, М. Плетнеў, Т. Грындэнка, М. Чайкоўская, Д. Мацуеў, Д. Башкіраў, А. Семчук, Ю. Кот, Т. Анісімава, Б. Блох, В. Траццякоў, П. Бурчуладзэ, артыст размоўнага жанру М. Бакальчук і шмат іншых.

Філармонія ўдзельнічае ў арганізацыі і правядзенні такіх міжнародных фестываляў і конкурсаў, як Белая Акацыя, Дунайская вясна, Два дні і дзве ночы новай музыкі, Адэская гітарная восень. Адэскія дыялогі, Рыхтэр-фэст, дні Давіда Ойстраха ў Адэсе, конкурс піяністаў памяці Е. Гілельса, конкурс скрыпачоў імя Д. Ойстраха і г. д. У 2008 годзе ў Адэскай філармоніі праходзілі канцэрты фестывалю «Два дні і дзве ночы новай музыкі».

Будынак[правіць | правіць зыходнік]

З 1937 года ўпраўленн і канцэртная зала Адэскай філармоніі размешчаны ў будынку былой Новай біржы, гэты будынак афіцыйна прызнаны архітэктурным і гістарычным помнікам. Будынак узведзены ў 1899 годзе ў стылі італьянскай (Венецыянскай) готыкі з элементамі стылю рэнесансу (аўтар праекта У. І. Прахаска, архітэктар А. І. Бернардацы). Вялікая канцэртная зала на больш чым 1000 месцаў лічаць унікальным па мастацкім строі і акустычным уласцівасцям.

У снежні 2023 года Камітэт ЮНЕСКА па абароне культурнай спадчыны зацвердзіў рашэнне ўнесці чарговыя пяць аб’ектаў культурнай спадчыны Украіны ў міжнародны пералік культурных каштоўнасцяў, якія знаходзяцца пад часовай узмоцненай абаронай. Сярод іх ёсць будынак Адэскай абласной філармоніі імя Давіда Ойстраха^[1].