Перайсці да зместу

Аймхан Турымбетаўна Шамуратава

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Аймхан Турымбетаўна Шамуратава
Дата нараджэння 10 чэрвеня 1917(1917-06-10)
Месца нараджэння
Дата смерці 29 мая 1993(1993-05-29) (75 гадоў)
Месца смерці
Грамадзянства
Муж Q116058115?
Прафесія актрыса, спявачка
Тэатр
Узнагароды
ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга Ордэн «Знак Пашаны»
народны артыст СССР Народны артыст Узбекскай ССР
Order of Outstanding Merit

Аймха́н Турымбе́таўна Шамуратава (каракалп.: Шамуратава Айымхан Турымбет қызы, 19171993) — каракалпакская спявачка тэатра, канцэртная спявачка (мецца-сапрана) і грамадскі дзеяч. Народная артыстка СССР (1968) — адзіная каракалпачка, удастоеная гэтага звання[1].

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Аймхан Шамуратава нарадзілася 10 чэрвеня (па іншых крыніцах — 5 чэрвеня[2] і 10 кастрычніка[3]) 1917 года ў ауле Канлыкуль (цяпер — цэнтр Канлыкульскага раёна Каракалпакстана) (па іншых крыніцах — у Кунградзе[4]) у сям’і дэхканіна-жабрака.

З 1932 года Аймхан Шамуратава выступала ў трупе Кунградскага, пазней Турткульскага тэатраў, дзе дэбютавала ў аднаактовых п’есах родапачынальнікаў каракалпакскага тэатра Абдзірамана Ацепава  (каракалп.) і Сейфулгабіта Мажытава  (узб.).

У 19341939, 19491951 і 19551988 гадах — актрыса Каракалпакскага тэатра імя Станіслаўскага (цяпер Каракалпакскі дзяржаўны акадэмічны музычны тэатр імя Бердаха  (узб.)) у Нукусе. Аймхан Шамуратава згуляла больш за 100 вядучых роляў у п’есах каракалпакскіх, казахскіх, кіргізскіх, рускіх, узбекскіх, азербайджанскіх і іншых драматургаў.

У 1939 годзе вучылася ў Маскоўскай кансерваторыі.

У 19391949 і 19511955 гадах — салістка Каракалпакскай філармоніі імя Бердаха і радыё.

Аймхан Шамуратава выступала і як канцэртная спявачка. У рэпертуары-народныя, абрадавыя, фальклорныя, лірычныя, сучасныя песні, музычныя аранжыроўкі народных мелодый «Базатау», «Арыухан», «Саргаль», «Аксунгуль» яе настаўнікаў бахсы Е. Каспулатава, кампазітараў А. Халімава  (узб.), Ж. Шамуратава  (узб.), А. Султанава  (узб.) і мн. інш.

Аймхан Шамуратава ўдзельнічала ў канцэртных групах на франтах Другой сусветнай вайны.

Напісала ўспаміны «Маё жыццё — тэатр».

Член КПСС з 1957 года. Дэпутат Вярхоўнага Савета Каракалпакскай АССР 4-га і 7-га скліканняў.

Аймхан Шамуратава памерла 29 мая 1993 года (па іншых крыніцах — 31 мая[5]) у Нукусе. Класік каракалпакскай паэзіі Ібрагім Юсупаў  (руск.) прысвяціў ёй верш «Лёс актрысы».

Сям’я[правіць | правіць зыходнік]

  • Мужам Аймхан Шамуратовай быў вядомы каракалпакскі пісьменнік Амет Шамуратаў  (каракалп.). У іх шлюбе нарадзіліся сямёра дзяцей, з іх шэсць дачок: Гулістан, Гулжахан, Зоя, Зульфія, Зіяда, Аымгуль і адзін сын Бердах. Рана заўдавела[1].

Узнагароды і званні[правіць | правіць зыходнік]

Творчасць[правіць | правіць зыходнік]

Фільмаграфія[правіць | правіць зыходнік]

  • 1958 — Рыбакі Аралу — эпізод
  • 1981 — Непакорлівая — эпізод

Памяць[правіць | правіць зыходнік]

  • У 1994 годзе, у Нукусе на грамадскіх пачатках створаны Фонд А. Шамуратавай, а ў 1998 годзе, дзякуючы дапамозе каракалпакскага будаўніка Султамурата Таубалдзіева і адной з дачок — Зульфіі Шамуратавай — быў адкрыты Дом-музей Амета і Аймхан Шамуратавых[7].

Зноскі

  1. а б Мамам и папам посвящается | www.izvestia.kz(недаступная спасылка)
  2. Театральная Энциклопедия. драма опера балет оперетта цирк эстрада драматург режиссёр
  3. Айимхан Шамуратова | Информационно-библиотечный центр Республики Каракалпакстан(недаступная спасылка)
  4. Аймхан Турымбетаўна Шамуратава — артыкул з БСЭ
  5. а б ::Информационно-библиотечный центр Республики Каракалпакстан. Архівавана з першакрыніцы 4 сакавіка 2016. Праверана 7 сакавіка 2022.
  6. Источник. Архівавана з першакрыніцы 26 лютага 2022. Праверана 10 сакавіка 2022.
  7. Мамам и папам посвящается(недаступная спасылка)