Аймхан Турымбетаўна Шамуратава

Аймхан Турымбетаўна Шамуратава
Дата нараджэння	10 чэрвеня 1917(1917-06-10)
Месца нараджэння	Канлыкуль[d], Канлыкульскі раён[d], Каракалпакстан, Узбекская ССР або Kungrad[d], Кунградскі раён[d], Каракалпакстан, Узбекская ССР
Дата смерці	29 мая 1993(1993-05-29) (75 гадоў)
Месца смерці	Нукус, Каракалпакстан, Узбекістан
Грамадзянства	СССР  Узбекістан
Муж	Amet Shamuratov[d]
Прафесія	актрыса, спявачка
Тэатр	Каракалпакскі дзяржаўны акадэмічны музычны тэатр імя Бердаха[d]
Узнагароды

Аймха́н Турымбе́таўна Шамуратава (каракалп.: Шамуратава Айымхан Турымбет қызы, 1917—1993) — каракалпакская спявачка тэатра, канцэртная спявачка (мецца-сапрана) і грамадскі дзеяч. Народная артыстка СССР (1968) — адзіная каракалпачка, удастоеная гэтага звання.

Біяграфія

Аймхан Шамуратава нарадзілася 10 чэрвеня (па іншых крыніцах — 5 чэрвеня і 10 кастрычніка) 1917 года ў ауле Канлыкуль (цяпер — цэнтр Канлыкульскага раёна Каракалпакстана) (па іншых крыніцах — у Кунградзе) у сям’і дэхканіна-жабрака.

З 1932 года Аймхан Шамуратава выступала ў трупе Кунградскага, пазней Турткульскага тэатраў, дзе дэбютавала ў аднаактовых п’есах родапачынальнікаў каракалпакскага тэатра Абдзірамана Ацепава і Сейфулгабіта Мажытава.

У 1934—1939, 1949—1951 і 1955—1988 гадах — актрыса Каракалпакскага тэатра імя Станіслаўскага (цяпер Каракалпакскі дзяржаўны акадэмічны музычны тэатр імя Бердаха) у Нукусе. Аймхан Шамуратава згуляла больш за 100 вядучых роляў у п’есах каракалпакскіх, казахскіх, кіргізскіх, рускіх, узбекскіх, азербайджанскіх і іншых драматургаў.

У 1939 годзе вучылася ў Маскоўскай кансерваторыі.

У 1939—1949 і 1951—1955 гадах — салістка Каракалпакскай філармоніі імя Бердаха і радыё.

Аймхан Шамуратава выступала і як канцэртная спявачка. У рэпертуары-народныя, абрадавыя, фальклорныя, лірычныя, сучасныя песні, музычныя аранжыроўкі народных мелодый «Базатау», «Арыухан», «Саргаль», «Аксунгуль» яе настаўнікаў бахсы Е. Каспулатава, кампазітараў А. Халімава, Ж. Шамуратава, А. Султанава і мн. інш.

Аймхан Шамуратава ўдзельнічала ў канцэртных групах на франтах Другой сусветнай вайны.

Напісала ўспаміны «Маё жыццё — тэатр».

Член КПСС з 1957 года. Дэпутат Вярхоўнага Савета Каракалпакскай АССР 4-га і 7-га скліканняў.

Аймхан Шамуратава памерла 29 мая 1993 года (па іншых крыніцах — 31 мая) у Нукусе. Класік каракалпакскай паэзіі Ібрагім Юсупаў прысвяціў ёй верш «Лёс актрысы».

Сям’я

• Мужам Аймхан Шамуратовай быў вядомы каракалпакскі пісьменнік Амет Шамуратаў. У іх шлюбе нарадзіліся сямёра дзяцей, з іх шэсць дачок: Гулістан, Гулжахан, Зоя, Зульфія, Зіяда, Аымгуль і адзін сын Бердах. Рана заўдавела.

Узнагароды і званні

• Народная артыстка Каракалпакскай АССР (1940)
• Народная артыстка Узбекскай ССР (1950)
• Народная артыстка СССР (1968)
• Два ордэны Працоўнага Чырвонага Сцяга (у т. л. 1959)
• Ордэн «Знак Пашаны» (1951)
• Ордэн «За выдатныя заслугі» (Узбекістан) (2004 — пасмяротна)
• Медалі
• Ганаровыя граматы Вярхоўных Саветаў Узбекістана і Каракалпакстана.

Творчасць

Фільмаграфія

• 1958 — Рыбакі Аралу — эпізод
• 1981 — Непакорлівая — эпізод

Памяць

• У 1994 годзе, у Нукусе на грамадскіх пачатках створаны Фонд А. Шамуратавай, а ў 1998 годзе, дзякуючы дапамозе каракалпакскага будаўніка Султамурата Таубалдзіева і адной з дачок — Зульфіі Шамуратавай — быў адкрыты Дом-музей Амета і Аймхан Шамуратавых.