Аймхан Турымбетаўна Шамуратава
Аймхан Турымбетаўна Шамуратава | |
---|---|
Дата нараджэння | 10 чэрвеня 1917 |
Месца нараджэння | |
Дата смерці | 29 мая 1993 (75 гадоў) |
Месца смерці | |
Грамадзянства | |
Муж | Q116058115? |
Прафесія | актрыса, спявачка |
Тэатр | |
Узнагароды |
Аймха́н Турымбе́таўна Шамуратава (каракалп.: Шамуратава Айымхан Турымбет қызы, 1917—1993) — каракалпакская спявачка тэатра, канцэртная спявачка (мецца-сапрана) і грамадскі дзеяч. Народная артыстка СССР (1968) — адзіная каракалпачка, удастоеная гэтага звання[1].
Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]
Аймхан Шамуратава нарадзілася 10 чэрвеня (па іншых крыніцах — 5 чэрвеня[2] і 10 кастрычніка[3]) 1917 года ў ауле Канлыкуль (цяпер — цэнтр Канлыкульскага раёна Каракалпакстана) (па іншых крыніцах — у Кунградзе[4]) у сям’і дэхканіна-жабрака.
З 1932 года Аймхан Шамуратава выступала ў трупе Кунградскага, пазней Турткульскага тэатраў, дзе дэбютавала ў аднаактовых п’есах родапачынальнікаў каракалпакскага тэатра Абдзірамана Ацепава і Сейфулгабіта Мажытава .
У 1934—1939, 1949—1951 і 1955—1988 гадах — актрыса Каракалпакскага тэатра імя Станіслаўскага (цяпер Каракалпакскі дзяржаўны акадэмічны музычны тэатр імя Бердаха ) у Нукусе. Аймхан Шамуратава згуляла больш за 100 вядучых роляў у п’есах каракалпакскіх, казахскіх, кіргізскіх, рускіх, узбекскіх, азербайджанскіх і іншых драматургаў.
У 1939 годзе вучылася ў Маскоўскай кансерваторыі.
У 1939—1949 і 1951—1955 гадах — салістка Каракалпакскай філармоніі імя Бердаха і радыё.
Аймхан Шамуратава выступала і як канцэртная спявачка. У рэпертуары-народныя, абрадавыя, фальклорныя, лірычныя, сучасныя песні, музычныя аранжыроўкі народных мелодый «Базатау», «Арыухан», «Саргаль», «Аксунгуль» яе настаўнікаў бахсы Е. Каспулатава, кампазітараў А. Халімава , Ж. Шамуратава , А. Султанава і мн. інш.
Аймхан Шамуратава ўдзельнічала ў канцэртных групах на франтах Другой сусветнай вайны.
Напісала ўспаміны «Маё жыццё — тэатр».
Член КПСС з 1957 года. Дэпутат Вярхоўнага Савета Каракалпакскай АССР 4-га і 7-га скліканняў.
Аймхан Шамуратава памерла 29 мая 1993 года (па іншых крыніцах — 31 мая[5]) у Нукусе. Класік каракалпакскай паэзіі Ібрагім Юсупаў прысвяціў ёй верш «Лёс актрысы».
Сям’я[правіць | правіць зыходнік]
- Мужам Аймхан Шамуратовай быў вядомы каракалпакскі пісьменнік Амет Шамуратаў . У іх шлюбе нарадзіліся сямёра дзяцей, з іх шэсць дачок: Гулістан, Гулжахан, Зоя, Зульфія, Зіяда, Аымгуль і адзін сын Бердах. Рана заўдавела[1].
Узнагароды і званні[правіць | правіць зыходнік]
- Народная артыстка Каракалпакскай АССР (1940)
- Народная артыстка Узбекскай ССР (1950)[5]
- Народная артыстка СССР (1968)
- Два ордэны Працоўнага Чырвонага Сцяга (у т. л. 1959)
- Ордэн «Знак Пашаны» (1951)[6]
- Ордэн «За выдатныя заслугі» (Узбекістан) (2004 — пасмяротна)
- Медалі
- Ганаровыя граматы Вярхоўных Саветаў Узбекістана і Каракалпакстана.
Творчасць[правіць | правіць зыходнік]
Фільмаграфія[правіць | правіць зыходнік]
Памяць[правіць | правіць зыходнік]
- У 1994 годзе, у Нукусе на грамадскіх пачатках створаны Фонд А. Шамуратавай, а ў 1998 годзе, дзякуючы дапамозе каракалпакскага будаўніка Султамурата Таубалдзіева і адной з дачок — Зульфіі Шамуратавай — быў адкрыты Дом-музей Амета і Аймхан Шамуратавых[7].
Зноскі
- ↑ а б Мамам и папам посвящается | www.izvestia.kz(недаступная спасылка)
- ↑ Театральная Энциклопедия. драма опера балет оперетта цирк эстрада драматург режиссёр
- ↑ Айимхан Шамуратова | Информационно-библиотечный центр Республики Каракалпакстан(недаступная спасылка)
- ↑ Аймхан Турымбетаўна Шамуратава — артыкул з БСЭ
- ↑ а б ::Информационно-библиотечный центр Республики Каракалпакстан . Архівавана з першакрыніцы 4 сакавіка 2016. Праверана 7 сакавіка 2022.
- ↑ Источник . Архівавана з першакрыніцы 26 лютага 2022. Праверана 10 сакавіка 2022.
- ↑ Мамам и папам посвящается(недаступная спасылка)
- Нарадзіліся 10 чэрвеня
- Нарадзіліся ў 1917 годзе
- Нарадзіліся ў Каракалпакстане
- Памерлі 29 мая
- Памерлі ў 1993 годзе
- Памерлі ў Нукусе
- Кавалеры ордэна Працоўнага Чырвонага Сцяга
- Кавалеры ордэна «Знак Пашаны»
- Народныя артысты СССР
- Кавалеры ўзбекскага ордэна «За выдатныя заслугі»
- Асобы
- Вікіпедыя:Артыкулы пра асоб, якія не маюць старонак цёзак па прозвішчы
- Спевакі і спявачкі паводле алфавіта
- Спевакі і спявачкі XX стагоддзя
- Спевакі і спявачкі Узбекістана
- Спевакі і спявачкі Каракалпакстана
- Спевакі і спявачкі СССР
- Грамадскія дзеячы СССР
- Выканаўцы народных песень
- Мецца-сапрана
- Члены КПСС