Прагляд зыходнага тэксту старонкі Алія Ізетбегавіч

{{Дзяржаўны дзеяч
|імя      = Алія Ізетбегавіч
|арыгінал імя = {{lang-bs|Alija Izetbegović}}
|парадак          = 1
|апісанне выявы = Алія Ізетбегавіч падчас візіту ў [[ЗША]] 24 сакавіка 1997 года  
|пасада        = [[Прэзідэнт]] [[Рэспубліка Боснія і Герцагавіна|Рэспублікі Боснія і Герцагавіна]]
|сцяг             = Flag of Bosnia and Herzegovina (1992-1998).svg
|перыядпачатак     = [[1992]]
|перыядканец      = [[5 кастрычніка]] [[1996]]
|папярэднік   = Пасада заснавана
|пераемнік         = Пасада скасавана
|пасада_2      = Старшыня Прэзідыума [[Сацыялістычная Рэспубліка Боснія і Герцагавіна|Сацыялістычнай Рэспублікі Боснія і Герцагавіна]]
|сцяг_2           = Flag of SR Bosnia and Herzegovina.svg
|перыядпачатак_2   = [[20 снежня]] [[1990]]
|перыядканец_2    = [[5 красавіка]] [[1992]]
|папярэднік_2 = [[Обрад Піляк]]
|пераемнік_2       = Пасада скасавана
|адукацыя      = [[Сараеўскі ўніверсітэт]]
|прафесія        = [[Юрыст]] 
|у шлюбе          = Халіда Ізетбегавіч
|бацька             = 
| узнагароды         = 
{{{!}}
{{!}}{{Ордэн Каралевы Алены}}{{!!}}{{Ордэн Турцыі 1 класа}}
{{!}}}
}}
'''Алія́ Ізетбе́гавіч''' ({{lang-bs|Alija Izetbegović}}; [[8 жніўня]] [[1925]], [[Босанскі-Шамац]] — [[19 кастрычніка]] [[2003]], [[Сараева]]) — [[пісьменнік]], [[філосаф]], [[Мусульмане|мусульманскі]] актывіст. [[Прэзідэнт]] [[Рэспубліка Боснія і Герцагавіна|Рэспублікі Босніі і Герцагавіны]] ў [[1990]]—[[1996]] гадах, член Прэзідэнцкага Савета ў 1996—[[2000]] гадах.

== Біяграфія ==
Алія Ізетбегавіч нарадзіўся 8 жніўня 1925 года ў паўночнай частцы баснійскага горада Босанскі-Шамац (цяпер [[Шамац]]) {{sfn|Hamilton|2014|p=150}}. Ён быў адным з пецярых дзяцей — дваіх сыноў і трох дачок — Мустафы і Хібы Ізетбегавічаў. Выхадзец са збяднелай [[арыстакрат]]ычнай сям’і. Яго дзед Ізет-[[Бек (тытул)|бег]] Яхіч з [[Бялград]]а уцёк у [[Боснія (гістарычная вобласць)|Боснію]] ў 1868 годзе, пасля вываду [[Асманская армія|асманскіх войскаў]] з [[Сербія|Сербіі]]. Падчас службы ў якасці салдата ва [[Ускюдар]]ы, Ізет-бег ажаніўся з Сыдыкай Ханым, якая мела [[туркі|турэцкае]] паходжанне. Пара ўрэшце пераехала ў Босанскі-Шамац і мела 5 дзяцей. Дзед пазней стаў мэрам горада, і, паводле паведамленняў выратаваў сорак сербаў ад аўстра-венгерскіх улад, якія пераследвалі [[Гаўрыла Прынцып|Гаўрылу Прынцыпа]], які забіў эрцгерцага [[Франц Фердынанд|Франца Фердынанда]] ў чэрвені 1914 года.

Бацька быў бухгалтарам, ваяваў за аўстра-венгерскую армію на [[Італьянскі фронт|Італьянскім фронце]] ў час Першай сусветнай вайны і атрымаў сур’ёзныя траўмы, якія пакінулі яго ў стане паў паралізаванай прынамсі 10 гадоў. Ён абвясціў пра сваё банкруцтва ў 1927 годзе. У [[1928]] годзе яго сям’я пераехала ў [[Сараева]].

У [[1940]] годзе ўступіў у рэлігійна-палітычную арганізацыю «Маладыя мусульмане». У [[1943]] годзе скончыў сярэднюю школу і паступіў у сельскагаспадарчы тэхнікум. У [[1946]] годзе падчас службы ў югаслаўскай арміі быў прысуджаны да трох гадоў турэмнага зняволення за рэлігійную прапаганду і за актыўны ўдзел у дзейнасці арганізацыі «Маладыя мусульмане».

Усё [[1949]] годзе пасля выхаду на свабоду паступіў на юрыдычны факультэт Сараеўскага ўніверсітэта, які скончыў у [[1956]] годзе. Працаваў юрыдычным кансультантам у транспартных кампаніях, адначасова працягваў займацца палітычнай дзейнасцю. У кампартыі ніколі не быў.

У 1970 годзе апублікаваў сваю «Ісламскую дэкларацыю», за што атрымаў 14 гадоў турмы (выйшаў датэрмінова ў 1989 годзе)<ref>Бирюков С., Давыдов А. Случай Боснии // Свободная мысль. — 2013. — № 6 (1642). — С. 54</ref>.

У [[1990]] годзе быў абраны старшынёй Прэзідыума Босніі і Герцагавіны ў складзе былой Югаславіі.

На час яго знаходжання на пасадзе прыпадае [[Баснійская вайна]]. [[2 мая]] [[1992]] года быў арыштаваны ў аэрапорце Сараева, але ўжо на наступны дзень выпушчаны ў абмен на свабодную эвакуацыю казармаў югаслаўскай арміі з Сараева. У [[1994]] годзе сустракаўся ў Сараеве з [[Усама бен Ладэн|Усамам бен Ладэнам]]<ref>[http://inosmi.ru/europe/20110503/169026600.html inosmi.ru: В 1994 году бин Ладен встречался в Сараево с Алием Изетбеговичем]</ref>.

У [[1995]] годзе ў выніку праведзенай сумесна з харвацкай арміяй аперацыі [[Аперацыя «Бура»|«Бура»]] з тэрыторыі ліквідаванай Рэспублікі Сербская Краіна бегла 230—250 тысяч сербаў. У тым жа годзе падпісаў [[Дэйтанскае пагадненне]] ад Босніі і Герцагавіны.

19 кастрычніка [[2003]] года памёр ад захворвання сэрца, быў пахаваны на могілках «Ковачы».

[[Выява:Sarajevo Grave of Alija Izetbegovic.jpg|thumb|right|200px|Магіла Аліі Ізетбегавіча ў [[Сараева]].]]
У [[жнівень|жніўні]] [[2006]] года быў здзейснены акт вандалізму — была ўзарвана яго магіла<ref>[http://lenta.ru/news/2006/08/11/izetbegovic/ Lenta.ru: У свеце: У Сараеве падарвана магіла Аліі Ізетбегавіча]</ref>.

== Узнагароды ==
* [[Ордэн Каралевы Алены]] (Харватыя).
* [[Ордэн Турэцкай Рэспублікі]] (Турцыя).

== Сям’я ==
Сын — [[Бакір Ізетбегавіч]] — член [[Прэзідыум Босніі і Герцагавіны|Прэзідыума Босніі і Герцагавіны]] ад баснійскіх мусульман (з [[6 лістапада]] [[2010]] года).

== У кінематографе ==

=== Дакументальнае кіно ===
* [[Цяжар ланцугоў]]

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Літаратура ==
*{{cite book
 | last = Hamilton
 | first = Neil A.
 | editor-last = Hall
 | editor-first= Richard C.
 | year = 2014
 | title = War in the Balkans: An Encyclopedic History from the Fall of the Ottoman Empire to the Breakup of Yugoslavia
 | chapter = Izetbegović, Alija
 | publisher = ABC-CLIO
 | location = Santa Barbara, California 
 | isbn = 978-1-61069-031-7
 | url = https://books.google.com/books?id=wy3TBAAAQBAJ
 }}

== Спасылкі ==
* [http://www.mignews.com/news/celebrities/world/191003_192150_88071.html Памёр Ізетбегавіч — былы лідар баснійскіх мусульман] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20160401081801/http://mignews.com/news/celebrities/world/191003_192150_88071.html |date=1 красавіка 2016 }}

{{Югаслаўскія войны}}
{{Бібліяінфармацыя}}

{{DEFAULTSORT:Ізетбегавіч Алія}}
[[Катэгорыя:Прэзідэнты]]
[[Катэгорыя:Кіраўнікі Босніі і Герцагавіны]]
[[Катэгорыя:Члены Прэзідыума Босніі і Герцагавіны]]
[[Катэгорыя:Удзельнікі Баснійскай вайны]]
[[Катэгорыя:Дысідэнты Югаславіі]]