Арганізацыя ўкраінскіх нацыяналістаў
| Арганізацыя ўкраінскіх нацыяналістаў | |
|---|---|
  | |
 | |
| Краіна | |
| Тып арганізацыі | палітычная партыя |
| Кіраўнікі | |
| Глава Провада ўкраінскіх нацыяналістаў (1929-1938)[1] | Яўген Канавалец |
| Глава Провада ўкраінскіх нацыяналістаў | Андрэй Мельнік |
| Заснаванне | |
| Дата заснавання | 2 лютага 1929[2] |
| kmoun.info (укр.) | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Арганізацыя ўкраінскіх нацыяналістаў (АУН, укр.: Організація українських націоналістів) — украінская палітычная арганізацыя.
Створана ў 1929 годзе Я. Канавальцам. У сваёй праграме абвяшчала непрымірымыя адносіны да камунізму. Паставіла сябе над іншымі ўкраінскімі партыямі і рухамі, пачаўшы з імі барацьбу. Імкнулася пры дапамозе ўсенароднага паўстання аб’яднаць усе ўкраінскія землі ва Украінскую Самастойную Саборную Дзяржаву (УССД). У 1940 годзе з-за ўнутраных рознагалоссяў распалася на АУН (м) — мельнікаўцаў і АУН (б) — бандэраўцаў (паводле прозвішчаў кіраўнікоў — А. Мельніка і С. Бандэры). На пачатку ІІ сусветнай вайны выступіла супраць Польшчы, потым супраць СССР на баку Германіі. Пасля адмовы гітлераўскіх уладаў прызнаць Акт аднаўлення Украінскай Дзяржавы (30.6.1941) АУН (б) перайшла ў апазіцыю да акупацыйнага рэжыму, разгарнула супраць яго прапаганду. На гэта нацысты адказалі арыштамі і расстрэламіі бандэраўцаў. Мельнікаўцы стаялі на змоўніцкіх пазіцыях да нацыстаў. Вясной 1943 АУН (б) абвясціла стратэгію «двухфрантавой» барацьбы супраць Берліна і Масквы — «Украінская паўстанцкая армія» («УПА») пачала на Валыні і Палессі дзеянні супраць гітлераўцаў і савецкіх партызанаў. Улетку 1943 года антынямецкая барацьба з Валыні перакінулася на тэрыторыю Галічыны. З 1944 года галоўныя сілы АУН разгарнулі антысавецкую барацьбу, якая ахапіла пераважна заходнія вобласці Украіны і працягвалася да сярэдзіны 1950-х гадоў.
Пасля вайны асноўныя кадры абедзвюх частак АУН былі ў эміграцыі. З абвяшчэннем дзяржаўнага суверэнітэту Украіны ў 1991 годзе АУН перанесла сваю дзейнасць на радзіму і скіравала яе на пабудову дэмакратычнай, палітычна і эканамічна незалежнай украінскай дзяржавы.
Крыніцы[правіць | правіць зыходнік]
- ↑ Мірчук П. 1968.
- ↑ ОУН-УПА. История // © Сайт «ОУН-УПА» (oun-upa.org.ua) (Праверана 14 сакавіка 2014)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 16 сакавіка 2010. Праверана 9 мая 2014.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Кенцій А. Арганізацыя ўкраінскіх нацыяналістаў // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1: А — Аршын / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 1. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0036-6 (т. 1).
- Бігун, І. Аперацыя «Бумеранг» // Наша гісторыя, № 1, 2019, с.36-40. ISBN 2617—2305
- Мірчук П. Нарис історії Організації Українських Націоналістів. Перший том: 1920−1939. (укр.). — Мюнхен – Лондон – Нью-Йорк: Українське видавництво, 1968. Архівавана 14 лютага 2008.
- (англ.) PETLURA, KONOVALETS, BANDERA — Three Leaders of Ukrainian Liberation Movement murdered by Order of Moscow (audiobook)