Барыс Пятровіч Токін

Барыс Пятровіч Токін
Дата нараджэння	21 ліпеня (3 жніўня) 1900
Месца нараджэння	Крычаў, Магілёўская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	16 верасня 1984(1984-09-16) (84 гады)
Месца смерці	Ленінград, РСФСР, СССР
Месца пахавання	Красненькія могілкі
Грамадзянства	СССР
Род дзейнасці	біёлаг
Месца працы	ТДУ
Навуковая ступень	доктар біялагічных навук
Альма-матар	МДУ
Вядомыя вучні	Q67985968?
Партыя	КПСС
Прэміі
Узнагароды

Барыс Пятровіч Токін (1900, Крычаў —1984, Ленінград) — савецкі вучоны-біёлаг, доктар біялагічных навук, рэктар Томскага ўніверсітэта, заснавальнік кафедры эмбрыялогіі (1949) ЛДУ імя А. А. Жданава. Прэзідэнт Ленінградскага Таварыства выпрабавальнікаў прыроды (1966—1984), стваральнік вучэння аб фітанцыдах. Герой Сацыялістычнай Працы. Лаўрэат Сталінскай і Дзяржаўнай прэмій.

Біяграфія

Нарадзіўся 8 (21 ліпеня) 1900 года ў Крычаве ў сям’і чалядніка. З 10-гадовага ўзросту пачаў працаваць у друкарні разборшчыкам. У 1918 годзе скончыў Вольскае рэальнае вучылішча. Удзельнік Грамадзянскай вайны 1917—1922 гг., член РКП(б) з 1918 года. У 1920—1921 гадах на партыйнай працы ў Беларусі, у 1922 годзе — у Чарамхова Іркуцкай вобласці.

У 1923—1924 гадах служыў у РСЧА, адначасова вучыўся на медыцынскім факультэце 1-га Маскоўскага ўніверсітэта, затым перайшоў на біялагічнае аддзяленне фізіка-матэматычнага факультэта. Скончыў Універсітэт у 1930 годзе. З 1929 года працаваў старшым навуковым супрацоўнікам лабараторыі эксперыментальнай біялогіі ў Маскоўскім заапарку. Потым, не пакідаючы працу ў заапарку, вучыўся ў аспірантуры АН СССР.

У 1928 годзе Б. П. Токін прапанаваў тэрмін «фітанцыды» (ад зліцця ст.-грэч. φυτόν (расліна) і лац. caedo (забіваю)) для таксічных лятучых рэчываў некаторых раслін, якія валодаюць антымікробнымі ўласцівасцямі (бактэрыцыдаў расліннага паходжання). Токін заўважыў, што стравы «ўсходняй кухні», прыгатаваныя на кірмашах ва ўмовах, якія не заўсёды адпавядаюць патрабаванням санітарыі, не выклікалі ў людзей кішэчных інфекцый. Ён усталяваў, што раслінныя прадукты, якія выкарыстоўваюцца пры падрыхтоўцы гэтых страў у якасці рэзкіх затавак, засцерагаюць іх ад псавання, а людзей — ад заражэння захворваннямі.

У пачатку 1930-х гадоў — дырэктар Дзяржаўнага біялагічнага інстытута ім. К. А. Ціміразева. Доктар біялагічных навук (1935).

У чэрвені 1936 года Токін быў прызначаны рэктарам Томскага дзяржуніверсітэта, у лістападзе 1937 года вызвалены з гэтай пасады з выключэннем з ВКП(б), быў арыштаваны ў лютым 1938 года. Праз год ён быў вызвалены і рэабілітаваны. З сакавіка 1939 года працаваў на кафедры анатоміі, гісталогіі і эмбрыялогіі Томскага дзяржуніверсітэта.

З 1945 да 1955 — супрацоўнік Інстытута эксперыментальнай медыцыны (УІЭМ), прафесар і загадчык кафедры эмбрыялогіі ЛДУ. У 1950 годзе стаў лаўрэатам Сталінскай прэміі.

Удзельнічаў у канфліктах з генетыкамі. У пачатку 1950 года Токін звярнуўся ў ЦК ВКП(б) з лістом, дзе паведамляў, што сакратар яўрэйскай масонскай ложы прафесар В. Я. Аляксандраў у канцы 1940-х гадоў стварыў у УІЭМ групу сіянісцкага тыпу, у якую ўвайшлі дырэктар інстытута Д. М..Насонаў, прафесары П. Р. Святлоў, А. А. Браўн, А. Д. Браўн і іншыя вучоныя.

У 1966—1984 гадах — прэзідэнт Ленінградскага Таварыства выпрабавальнікаў прыроды (ЛТВП).

Стварыў сумесна з Г. П. Каратковай (жонка Б. П. Токіна) вучэнне пра саматычны эмбрыягенез — развіццё новага індывіда з саматычных клетак пры аднаўленчых рэакцыях у жывёл. У 1977 г. аўтары апублікавалі метадалагічную працу «Эмбрыялогія і генетыка».

У 1930-я гады, будучы апанентам В. Б. Лепяшынскай, у той жа час высунуў паняцце антагеніі клеткі як яе развіцця паміж двума дзяленнямі.

Памёр 16 верасня 1984 года. Пахаваны ў Ленінградзе на Красненькіх могілках (Цэнтральны дарога, левы бок).