Бацярства

Бацярства — львоўская субкультура, якая існавала з сярэдзіны XIX да сярэдзіны XX стагоддзя.

Назва «бацяр», верагодна, паўстала ад венгерскага «betyar», што азначае твар, які мае дзіўныя погляды і здзяйсняе непрадказальныя ўчынкі, авантурыста, валацугу.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Львоўскія бацяры паўсталі на Лычакаві і Пагулянцы, ў парку «Пагулянка». Там былі для гэтага ідэальныя перадумовы: Пагулянка была цэнтрам львоўскіх забавак. Бацяры гуртуюцца вакол «садкоў» — пабаў пры мясцовых броварах. Першыя (у першай палове XIX стагоддзе) бацяры былі хуліганамі, гультаямі і кішэннікамі.

З часам яны перасталі красці і буяніць, затое ўсяляк пачалі высмейваць Аўстра-Венгерскую імперыю. Вядомая гісторыя, калі бацяр, гуляючы па плошчы Рынак, голасна заявіў, што «мае імператара ў адным месцы». Яго адразу ж арыштавала жандармерыя. Аднак бацяры нанялі яму адваката, які здолеў звесці ў судзе яго віну да ўказання няслушнага месца знаходжання Франца Іосіфа І, за што яго асудзілі на два дні ў турме.

Бацяры набывалі забаўныя і рамантычныя рысы. Іх лозунгам служыў заклік: «Любіць Львоў, любіць жанчын і любіць жартаваць». Удзел асобных бацяр на польскім баку ў польска-ўкраінскай вайне выклікала распаўсюджванне легенды аб «геройскіх бацярах і дзецях» як галоўных стваральніках перамогі польскіх войскаў. Папулярнасць бацяры набылі ў часы Польскай Рэспублікі, калі папулярызавалася іх мова — Львоўская гвара і бацярскія песні. З 1933 да 1939 года да агульнапольскага эфіру выходзіла рэгулярная папулярная бацярская перадача Львоўскага радыё «На вясёлай Львоўскай хвалі» (польск.: Wesoła lwowska fala), якую вялі яе аўтары польскія акцёры Генрык Фогельфенгер (польск.: Henryk Vogelfänger) (Тонька) і Казімеж Вайда (польск.: Kazimierz Wajda) (Шчэпцьа).

Бацяры пакінулі ў спадчыну гумарыстычна-лірычныя песенькі, анекдоты, апавяданні, якія сёння называюць «бацярскім фальклорам».

Бацяр Багдан Рыбка так характарызуе львоўскіх бацяраў:

«Яны былі такія дробныя хуліганы, разумееце, акно некаму разбілі, недзе дзеўку за півам дзялілі, кулакамі па пысе білі. Але ні да якой крывавай бойні гэта не прывяло. Наадварот, бацяры, яны змагаліся са злодзеямі, называлі іх добрымі і выганялі іх са сваёй мясцовасці, прыгняталі іх і ўсё іншае».