Перайсці да зместу

Віктор Катала

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Кацярына Альберт і Парадыс
катал.: Caterina Albert i Paradís
Магіла пісьменіцы
Магіла пісьменіцы
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні катал.: Víctor Català
Псеўданімы Víctor Català Ficu[1], Marc de Rialp і Caterina Alberto
Дата нараджэння 11 верасня 1869(1869-09-11)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 27 студзеня 1966(1966-01-27)[1][2][…] (96 гадоў)
Месца смерці
Пахаванне
Грамадзянства
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці мадэрнізм
Кірунак каталонскі мадэрн[d]
Жанр мадэрнізм
Мова твораў каталанская мова
Грамадская дзейнасць
Член у
Прэміі
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Кацярына Альберт і Парадыс, больш вядомая пад псеўданімам Víctor Català (катал.: Caterina Albert i Paradís, 11 верасня 1869, Ла-Эскала, Іспанія — 27 студзеня 1966, там жа) — іспанская пісьменніца-мадэрніст і аўтар аднаго з асноватворных твораў жанру, «Адзінота» («Solitude») (1905). Яе літаратурны талент быў упершыню выяўлены ў 1898 годзе, калі яна атрымала ў першы літаратурны прыз Jocs Florals; неўзабаве пасля гэтага, яна пачала выкарыстоўваць псеўданім Віктор Катала (Víctor Català) — імя галоўнага героя так ніколі не закончанага рамана. Нягледзячы на яе поспех у якасці драматурга і спробах ў паэзіі, найбольш вядомая яна за сваю працу ў апавядальнай літаратуры.

Раннія гады і мадэрнізм

[правіць | правіць зыходнік]

Кацярына пачала сваю літаратурную кар'еру ў маладым узросце, супрацоўнічаючы з ілюстраваным сатырычным штотыднёвікам L'Esquella de la Torratxa. Першы твор — рамантычныя вершы пад псеўданімам Virigili d'Alacseal — створаны паміж 1897 і 1900 гг.

Прыкладна ў гэты ж час яна атрымала прыз Jocs Florals d'Olot за кнігу вершаў «Lo Llibre Ноў» («Новая кніга») і маналог «La infanticida» («Дзетазабойства»). Невялікі скандал выліўся, калі журы даведалася, што аўтарам апошняй асабліва вострай працы тэатра была маладая дзяўчына, і з гэтага моманту Кацярына выкарыстала псеўданім Víctor Català для ўсіх наступных работ.

Першай апублікаванай кнігай быў зборнік вершаў «Lo Cant dēls Mesos» («Песня з месяцаў») (1901). У гэтым жа годзе яна апублікавала зборнік з 4 маналогаў, і пачала супрацоўнічаць з мадэрнісцкім часопісам «Joventut». Гэтая публікацыя стала першым крокам да вядомасці і прасоўванні яе літаратурных амбіцый, у часопісе «Joventut» яна апублікавала свае першыя «сельскія драмы» і найбольш вострыя апавяданні. У 1902 годзе яе кніга пад назвай «Drames rurals» («Сельскія драмы») быў апублікавана і прынесла ёй славу. Выкарыстоўваючы свой псеўданім у якасці «шчыта», яна магла напісаць усё, што ёй падабалася, без якіх-небудзь маральных абмежаванняў, так як грамадства ўсё яшчэ не глядзела добразычліва на аўтараў-жанчын. У 1902 годзе яе фіксацыя на цёмных баках чалавечага існавання пачала прыцягваць крытыкаў. Неўзабаве пасля гэтага яна выдае зборнік казак «Ombrívoles» (1904) і другі зборнік вершаў, «Llibre Blanc» («Белая кніга») (1905). Яна таксама апублікавала некалькі менш драматычныя апавяданні і некалькі вершаў у часопісе «La Ilustració Catalana».

Яе самая вядомая праца, раман «Solitud» («Адзінота»), быў апублікаваны на старонках часопіса «Joventut» паміж 1904 і 1905 гадамі, а пасля перавыдадзены ў выглядзе кнігі ў 1905 годзе, у выніку чаго атрымаў шырокае прызнанне, і зрабіў «Віктора» вядомым пісьменнікам. У гэты ж час пісьменніца пачынае схіляцца да навесентызма.

Другі перыяд (1907 — грамадзянская вайна ў Іспаніі)

[правіць | правіць зыходнік]

У 1920 Кацярына Альберт апублікавала зборнік апавяданняў «La Mare Balena»; у 1926 годзе яна выпусціла свой другі і апошні раман «Un film 3000 metres».

Кацярына была таксама членам Акадэміі каталонскай мовы (з 1915) і Акадэміі Вялікіх пісьменнікаў Барселоны (з 1923 года). Яна была таксама актыўным фалькларыстам і нават археолагам, збірала і класіфікавала грэчаскія, і рымскія археалагічныя знаходкі. Яе другі перыяд літаратурнага маўчання пачаўся з пачаткам вядзення баявых дзеянняў у грамадзянскай вайне ў Іспаніі.

Пасляваенны перыяд

[правіць | правіць зыходнік]

У 1944 годзе Кацярына апублікавала яшчэ адну працу — першы зборнік апавяданняў на іспанскай мове «Retablo» (1944). Два гады праз яна прадставіла зборнік мастацкай прозы па хатніх тэмах, «Мазаіка» («Mosaic») (1947), якая стала першай працай, перадрукаваны ў каталонскай рэдакцыі выдавецтва Далмау. У 1951 году з'яўляецца праца «Obres Completes» (поўны збор твораў) (перавыдадзены ў 1972, ужо пасля смерці аўтара).

Літаратурныя працы

[правіць | правіць зыходнік]

Літаратурную кар'еру пісьменніцы можна раздзяліць на тры перыяды:

  1. Мадэрнізм
  • «El Cant Dels Mesos» (1901), зборка вершаў.
  • «Llibre Блан — Policromi — Tríptic» (1905), зборка вершаў.
  • «Quatre monòlegs» (1901), зборкі маналогаў.
  • «Drames rurals» (1902), зборка апавяданняў.
  • «Ombrívoles» (1904), зборка апавяданняў.
  • «Caires Vius» (1907), зборка апавяданняў.
  • «Solitud» (1905), раман.
  1. З 1907 да грамадзянскай вайны ў Іспаніі
  • «La Mare-Balena» (1920), зборка апавяданняў.
  • «Un film 3 000 metres» (1926), раман.
  • «Marines» (1928), анталогія.
  • «Contrallums» (1930), борка апавяданняў.
  1. Пасляваенны перыяд
  • «Retablo» (1944), зборка апавяданняў на іспанскай мове.
  • «Mosaic» (1946), зборка мастацкай прозы.
  • «Vida mòlta» (1950), зборка апавяданняў.
  • «Jubileu» (1951), зборка апавяданняў.
  • «Obres Completes» (1951).

Зноскі

  1. а б в г д е Anguera J. E. Enciclopedia universal ilustrada europeo-americanaEditorial Espasa, 1905. — Vol. Suplemento 1965 - 1966. — P. 224. — ISBN 978-84-239-4500-9
  2. а б Catala Víctor, Ps. f. Cataslina Albert i Paradis // FemBio database Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. http://www.parroquiaempuries.org/en/node/1035
  • Francesca Bartrina: Caterina Albert/Víctor Català. La voluptuositat de l’escriptura (= Capsa de Pandora. Sèrie assaig ; 2). Eumo, Vic 2005, ISBN 84-7602-727-3.
  • Jordi Boix, Lurdes Boix i Llonch: Els Paisatges de Caterina Albert i Paradís, Víctor Català. Un itinerari històric i literari a través dels indrets vinculats a l’escriptora de l’Escala. Ajuntament de l’Escala, L’Escala 2005, ISBN 84-606-3811-1.
  • Víctor Català, Joan Oller i Rabassa: Quincalla. Mil adagis per aprendre vocabulari. Edicions 62, Barcelona 2005, ISBN 84-297-5605-1 (Vorschau in der Google-Buchsuche).
  • Jordi Castellanos: Victor Català. In: Riquer/Comas/Molas: Història de la literatura catalana. Band 8. Ed. Ariel, Barcelona 1985, S. 579—623.
  • Jordi Castellanos: Victor Català, escriptora. In: Literatura, vides, ciutats. (= Universitària. 6). Edicions 62, Barcelona 1997, S. 51-110.
  • Jordi Castellanos: «Solitud», novel·la modernista. In: Els Marges. Barcelona, Nr. 25, 1982, S. 45-70.
  • Ricard Guanter i Flaqué: Caterina Albert i Paradís, Víctor Català, vista per un escalenc. Allò que les biografies no diuen. CCG Edicions, CCG Edicions 2006, ISBN 84-96444-57-0.
  • Josep Miracle: Caterina Albert i Paradís (Víctor Català). (= Pinya de rosa. 30). Dopesa, Barcelona 1978, ISBN 84-7235-373-7.
  • Irene Muñoz i Pairet (Hrsg.): Epistolari de Víctor Català. Vol. 1, CCG Edicions, Girona 2005, ISBN 84-95483-99-8.
  • Núria Nardi: Víctor Català. In: Joaquim Amat-Piniella: K. L. Reich. (= Història de la Literatura Catalana. 2). Edicions 62, Barcelona 1984, ISBN 84-7530-577-6, S. 93-104.
  • Joan Oller i Rabassa: Biografia de Víctor Català. Rafael Dalmau, Barcelona 1967.
  • Lluís Albert i Rivas: Víctor Català, una biografia insòlita. Recull de proses i poesies inèdites. Brau, Figueres 2012, ISBN 978-84-96905-82-5.
  • Actes de les primeres Jornades d’estudi sobre la vida i obra de Caterina Albert Paradís «Víctor Català». L’Escala, 9-11 d’abril de 1992, a cura d’Enric Prat i Pep Vila. Ajuntament de l’Escala, PAM, Barcelona 1993.
  • II Jornades d’estudi Vida i obra de Caterina Albert (Víctor Català), 1869—1966. L’Escala, 20, 21 i 22 de setembre 2001. Ajuntament de l’Escala, PAM, Barcelona 2002.
  • Actes de les terceres jornades d’estudi sobre la vida i l’obra de Caterina Albert Paradís «Víctor Català». en ocasió del centenari de «Solitud» 1905—2005. Edició a cura d’Enric Prat i Pep Vila. Curbet, Girona 2006.
  • Marta Pessarrodona (Hrsg.): Caterina Albert, cent anys de la publicació de Solitud. Simposi celebrat a la Residència d’Investigadors CSIC-Generalitat de Catalunya els dies 18 i 19 de novembre de 2005. Generalitat de Barcelona, Barcelona 2007.