Перайсці да зместу

Грыгор Арамавіч Гурзадзян

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Грыгор Арамавіч Гурзадзян
арм.: Գրիգոր Գուրզադյան
Дата нараджэння 15 кастрычніка 1922(1922-10-15)[1][2]
Месца нараджэння
Дата смерці 22 лютага 2014(2014-02-22) (91 год)
Месца смерці
Грамадзянства
Дзеці Vahe Gurzadyan[d]
Род дзейнасці астрафізік, празаік, выкладчык
Навуковая сфера астрафізіка і Q19614266?
Месца працы
Навуковая ступень доктар фізіка-матэматычных навук
Навуковае званне прафесар, прафесар,
Альма-матар
Член у
Узнагароды
Ордэн «Знак Пашаны» ордэн Святога Месропа Маштоца
Заслужаны дзеяч навукі Армянскай ССР
Лагатып Вікіцытатніка Цытаты ў Вікіцытатніку
Лагатып Вікікрыніц Творы ў Вікікрыніцах
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Грыго́р Ара́мавіч Гурзадзя́н (арм.: Գրիգոր Գուրզադյան; 15 кастрычніка 1922, Багдад, Каралеўства Ірак — 22 лютага 2014, Ерэван, Арменія) — савецкі і армянскі астрафізік. Акадэмік АН Арменіі, кіраўнік армянскага цэнтра па касмічных даследаваннях. Член Міжнароднага астранамічнага саюза.

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся ў армянскай сям’і ў сталіцы Ірака — Багдадзе. У 1939 годзе паступае ў Ерэванскі політэхнічны інстытут. У 1944 годзе робіцца аспірантам пад кіраўніцтвам Віктара Амбарцумяна па астрафізіцы. Знаходзіўся ў першасным навуковым штаце Бюраканскай абсерваторыі з дня яе заснавання ў 1946 годзе. У 1955 годзе робіцца доктарам фізіка-матэматычных навук. З 1957 года — прафесар.

Працаваў у сферы касмічнай астрафізікі і касмічнага прыборабудавання.

У канцы 1950-х група навукоўцаў з Бюраканскай абсерваторыі на чале з доктарам фізіка-матэматычных навук Грыгорам Гурзадзянам прыступіла да прац па стварэнні астрафізічнай апаратуры для працы ў касмічных умовах. Дэтэктар, створаны імі для вывучэння рэнтгенаўскага выпрамянення сонечнай кароны, быў усталяваны на балістычнай ракеце, першы запуск якой адбыўся 19 лютага 1961 года на сакрэтным ракетным палігоне Капусцін Яр. У 1960-я гады групай Гурзадзяна былі створаны і запушчаны ракетныя абсерваторыі серыі К-К2, К3, К4, развіты многія прынцыпы касмічнага прыборабудавання, стабілізацыі платформы тэлескопа ў касмічных умовах з дапамогай зорных датчыкаў. У гэты ж час была ўтворана лабараторыя і канструктарскае бюро ля сяла Гарні (пазней — Інстытут касмічнай астраноміі), які пачатак ствараць тэлескопы і абсерваторыі. Першай арбітальнай абсерваторыяй стаў «Арыён-1», ён быў усталяваны на першай касмічнай станцыі Салют-1. У снежні 1973 года, спраектаваная Грыгарам Гурзадзянам і яго калектывам, пазаатмасферная астрафізічная абсерваторыя «Арыён-2» на пілатаваным касмічным караблі «Саюз-13» была выведзена ў космас[3]. Менавіта тады былі ўпершыню атрыманы спектраграмы слабых зорак, планетарнай туманнасці, якія выявілі цэлы шэраг не вядомых у той час фактаў[4]. Грыгор Гурзадзян быўшы членам-карэспандэнтам (з 1965 года), а потым і акадэмікам АН Армянскай ССР (з 1986 года), з 1969 па 1977 гады з’яўляўся навуковым кіраўніком СКБ «Астра». Пазней, з 1977 па 2002 год кіраваў Гарнійскім косма-астрафізічным інстытутам.

У 2001 годзе Грыгор Гурзадзян быў ганаровым госцем, адзіным з краін СНД на святкаванні 40-годдзя палёту Гагарына ў Зорным мястэчку. У тым жа 2001 годзе на тэрыторыі інстытута ў Гарні быў створаны Музей космасу, у адкрыцці якога ўзялі ўдзел вядомыя навукоўцы, паэты, кіраўнікі акрэдытаваных у Арменіі дыпламатычных місій, лётчык-касманаўт, двойчы Герой Савецкага Саюза, вядомы навуковец, член-карэспандэнт Расійскай акадэміі навук Валянцін Лебедзеў. На падоранай ім кнізе, што расказвае пра працу ў космасе, Лебедзеў напісаў: Вялікаму сыну армянскага народа, які праклаў шлях у касмічную навуку. З глыбокай павагай і падзякай. Ваш вучань[4].

Кнігі

[правіць | правіць зыходнік]

Аўтар 250 навуковых прац.

  • Звездные вспышки : Физика. Космогония / Г. А. Гурзадян, 559 с. ил. 22 см, М. Наука 1985
  • Звездные хромосферы, или Дублет 2800 А MgII в астрофизике / Г. А. Гурзадян, 423 с. ил. 21 см, М. Наука 1984
  • Планетарные туманности : Физика. Динамика / Г. А. Гурзадян ; Рос. АН, 750,[1] с., [4] л. ил. ил. 22 см, М. Наука 1993
  • Теория межпланетных перелетов / Г. А. Гурзадян, 351,[1] с. ил. 22 см, М. Наука 1992
  • Physics and Dynamics of Planetary Nebulae; Springer, 1997;ISBN 3-540-60965-2 [2]
  • Theory of Interplanetary Flights; Gordon & Breach, 1996;ISBN 2-88449-074-4
  • Space Dynamics, Francis & Taylor, 2002;ISBN 0-415-28202-0 [3].

Узнагароды

[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. ↑ а б в г д Армянская савецкая энцыклапедыя / пад рэд. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
  2. ↑ а б Հայկական համառոտ հանրագիտարան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — Т. 1.
  3. ↑ Голос Армении // Армянский отсек космонавтики(недаступная спасылка)
  4. ↑ а б Голос Армении //ГОРДИЛАСЬ БЫ ЛЮБАЯ СТРАНА… Архівавана 14 кастрычніка 2017.
  5. ↑ [1] Armenia Today // Серж Саргсян посетил Григора Гурзадяна Архівавана 4 сакавіка 2016.

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Грыгор_Арамавіч_Гурзадзян&oldid=4539903"