Дзмітрый Сцяпанавіч Бартнянскі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Дзмітрый Бартнянскі
укр.: Дмитро Бортнянський
Партрэт пэндзля М. І. Бельскага (1788)
Партрэт пэндзля М. І. Бельскага (1788)
Асноўная інфармацыя
Дата нараджэння 28 кастрычніка 1751(1751-10-28)
Месца нараджэння Глухаў, Чарнігаўскій полк, Гетманшчына
Дата смерці 28 верасня (10 кастрычніка) 1825(1825-10-10) (73 гады)
Месца смерці Санкт-Пецярбург, Расійская імперыя
Месца пахавання
Краіна  Расійская імперыя
Альма-матар
Месца працы
Музычная дзейнасць
Педагог Бальдасарэ Галупі[1]
Прафесіі
Інструменты фартэпіяна, клавесін
Жанры Духоўная, камерная музыка
Выхаванцы Gribovitj-Bresjinskij Stepan Grigorovitj[d]
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Дзмітры Сцяпанавіч Бартня́нскі (руск.: Дмитрий Степанович Бортнянский; 1751, Глухаў, Чарнігаўскій полк, Расійская імперыя — 28 верасня 1825, Санкт-Пецярбург, Расійская імперыя) — украінскі кампазітар[3], заснавальнік рускай кампазітарскай школы, адзін з першых заснавальнікаў класічнай расійскай музычнай традыцыі.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

З мяшчан. Нарадзіўся ў Глухаве. У 1758 быў вызначаны пеўчым у Пецярбург у Прыдворную пеўчую капэлу. У 1769 адпраўлены ў Італію для навучання музыцы. У 1779 Бартнянскі вярнуўся ў Расію. У 17801784 — капельмайстар Прыдворнай пеўчай капэлы, кіраваў хорамі ў Сухапутным шляхецкім корпусе і Смольным інстытуце.

У 1758 Бартнянскі атрымаў прызначэнне капельмайстрам пры «малым» двары вялікага князя Паўла Пятровіча. З 1796 Бартнянскі — кіруючы Прыдворнай пеўчай капэлай, галоўным хорам Расійскай дзяржавы, з 1801 — дырэктар Прыдворнай пеўчай капэлы. З дзейнасцю Бартнянскага звязаны яе росквіт. У 1804 абраны ганаровым членам Акадэміі мастацтваў у Пецярбургу. У 1791—1814 напісаў шэраг кантат і араторый на вершы Г. Р. Дзяржавіна, Ю. А. Няледзінскага-Мялецкага, П. А. Вяземскага, М. М. Хераскава, а таксама духоўнай музыкі, выконваемай дагэтуль. У 1816 Бартнянскі прызначаны цэнзарам усіх нот духоўнай музыкі, якія выдаюцца ў Расіі .

Аўтар опер «Сокал» (1786), «Сын-супернік, або Новая Стратоніка» (1787), фартэпіянных санат, камерных ансаблей.

Зноскі

  1. а б Find a Grave — 1996.
  2. а б https://doi.org/10.1093/gmo/9781561592630.article.03638 Праверана 1 сакавіка 2022.
    • George Grove (1980). Sadie, Stanley (рэд.). The New Grove Dictionary of Music and Musicians. Vol. 3. Macmillan Publishers. p. 70. ISBN 9780333231111.
    • Rouček, Joseph Slabey, рэд. (1949). Slavonic Encyclopaedia. Vol. 1. Philosophical Library. p. 110.
    • Thompson, Oscar (1985). Bohle, Bruce (рэд.). The International Cyclopedia of Music and Musicians. Dodd, Mead. p. 260. ISBN 9780396084129.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Святая Русь: Энциклопедический словарь русской цивилизации / сост. О.А. Платонов. — М, 2000. — 1040 с. ISBN 5-901364-01-5
  • Ковалёв К. Бортнянский (Серия ЖЗЛ). — М.: Молодая гвардия, 1989. — 304 с., илл. (2-е изд., дополненное — М.: 1998).
  • Бортнянский Д. С. Светские произведения (составитель Чувашов А. В.) http://www.m-planet.ru/?id=20&detail=724
  • Чувашов А. В. Автографы Д. С. Бортнянского в КР РИИИ С. 21-119. СПб. 2020. http://artcenter.ru/wp-content/uploads/2020/11/Kabinet_rukopisej_7.pdf
  • Чувашов А. В. Неизвестная оратория Д. С. Бортнянского на текст П. Метастазио. (Временник зубовского института. No 1 (32) / 2021. С. 60–67). https://artcenter.ru/wp-content/uploads/2021/05/Vremennik_2021_0132.pdf