Казімір Прушынскі

Казімір Прушынскі
Род дзейнасці	вынаходнік, кінарэжысёр, аператар-пастаноўшчык, сцэнарыст
Дата нараджэння	4 красавіка 1875(1875-04-04)
Месца нараджэння	Варшава, Царства Польскае, Расійская імперыя
Дата смерці	13 сакавіка 1945(1945-03-13) (69 гадоў)
Месца смерці	Маўтгаўзен[d], Маўтгаўзен[d], Перг[d], Верхняя Аўстрыя, Аўстрыя
Грамадзянства	Польшча
Бацька	Конрад Прушынскі
Маці	Цэцылія з Пуцятаў[d]
Аўтограф
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Казімір Прушынскі (польск.: Kazimierz Prószyński; 4 красавіка 1875 — 13 сакавіка 1945) — польскі вынаходнік, які актыўна працаваў у галіне фатаграфіі. Ён запатэнтаваў сваю першую кінакамеру пад назвай Плеограф да братоў Люм’ер, а потым удасканаліў кінапраектар кампаніі Gaumont, а таксама вынайшаў шырока выкарыстоўваную ручную камеру Аэраскоп. З’яўляўся сынам пісьменніка Конрада Прушынскага, унукам мінскага фатографа Антона Прушынскага.

Біяграфія

Атрымаў адукацыю ў Польшчы і Бельгіі. Актыўна працаваў у Бельгіі, Францыі, Англіі, ЗША і Польшчы. У 1894 годзе Казімір стварыў адну з першых кінакамераў. Гэты апарат атрымаў назву Плеограф, альбо апарат для фатаграфавання і праектавання здымкаў, і ён быў сканструяваны да таго, як браты Люм’ер атрымалі патэнт на сваё вынаходства. У пачатку XX стагоддзя Прушынскі стварыў некалькі фільмаў, праводзіўшы здымкі ў Польшчы, а таксама вынайшаў палепшаны затвор кінапраектару, першую кінакемеру і распрацаваў метад сынхранізацыі гуку і выявы.

Вынаходнік значную частку свайго жыцця правёў за мяжой. У пачатку XX стагоддзя працаваў у Францыі і Англіі, дзе вынайшаў камеры Аэраскоп у 1909 годзе. Прынцып яе працы заснаваны на сціснутым паветры. Пры здымках з дапамогай Аэраскопу аператару не трэба было круціць дзяржак, як ва ўсіх камерах таго часу, таму ён меў магчымасць трымаць камеру абедзвюма рукамі. Гэта дазволіла рабіць здымкі ручной камерай у самых складаных умовах і з самалётаў. Перад здымкамі ў сістэму камеры накачвалі сціснутае паветра з дапамогай простай адмысловай помпы, падобнага да той, якая ўсё яшчэ выкарыстоўваецца як помпы да веласіпедных шынаў. Сотні лёгкіх і параўнальна кампактных камераў Аэраскоп выкарыстоўваліся брытанскімі аператарамі баявой аперацыі брытанскага войску на палёх бітваў Першай сусветнай вайны, а потым аператарамі кінакронікі да канца 1920-х гадоў, калі больш сучасныя камеры, такія як Eyemo і пазней Bolex, занялі рынак. Тым не менш, існуюць архіўныя фатаграфіі камераў Аэраскоп, якія брытанскія баявыя аператары выкарыстоўвалі яшчэ ў 1940 годзе на пачатку Другой сусветнай вайны.

Як толькі Польшча аднавіла сваю незалежнасць у лістападзе 1918 года, Прушынскі вярнуўся разам з жонкай-ангелькай Даротай і дзецьмі на радзіму. З самага пачатку было цяжка знайсці бізнесовых партнёраў. У 1922 годзе яму ўдалося стварыць кампанію Oko, якая займалася прасоўваннем і прадажам простай аматарскай камеры, аднак эканамічны крызіс 1920-х гадоў перапыніў яго планы. Падчас нямецкай акупацыі быў змешчаны ў канцэнтрацыйны лагер, дзе і памёр.

Спасылкі

• Казімір Прушынскі. Victorian Cinema (англ.)