Каменныя валы Сцеберацкія
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8B_%D1%81%D1%86%D0%B5%D0%B1%D1%8F%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%BA%D1%96%D1%8F._%D0%A1%D1%86%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BA%D1%96_%2809%29.jpg/220px-%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8B_%D1%81%D1%86%D0%B5%D0%B1%D1%8F%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%BA%D1%96%D1%8F._%D0%A1%D1%86%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BA%D1%96_%2809%29.jpg)
«Каменныя валы Сцеберацкія» — група з пяці вертыкальна пастаўленых невялікіх валуноў у лясным урочышчы Сівіха паблізу вёскі Сцеберакі Вілейскага раёна. Камяні маюць статус геалагічнага помніка прыроды дзяржаўнага значэння.
Паводле народнага падання, камяні — валы і араты, якія скамянелі за працу на Вялікдзень. Паданне лічыцца пазнейшым[1], а ранейшае прызначэнне мясціны звязваецца з балцкай міфалогіяй Сусветнай восі, арыентаванай вертыкальна на Палярную зорку[2].
Камяні пастаўлены вертыкальна і арыентаваны ў кірунку поўдзень-поўнач, на іх паверхнях (павернутых да чалавека, які стаіць звернуты да поўначы) выбітыя знакі — «слупы» і «рогі». Балцкія назвы, што імаверна адносіліся да гэтых двух тыпаў выяў («слуп» — stabas, «рог» — ragas)[3], напэўна і далі ўрочышчу назву ўзору *Stabarãgiai, ад якой пазней пайшла назва вёскі Сцеберакі.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/%D0%A1%D1%86%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D1%8F%D0%BD%D1%96_%D0%B7_%D0%B2%D1%8B%D1%8F%D0%B2%D0%B0%D0%B9_%D1%88%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0_%D0%B7_%D0%BF%D0%B0%D1%9E%D1%81%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%B9_%D1%96_%D1%80%D0%BE%D0%B3%D0%B0%D0%BC%D1%96.jpg/220px-%D0%A1%D1%86%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%BA%D1%96%D1%8F_%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D1%8F%D0%BD%D1%96_%D0%B7_%D0%B2%D1%8B%D1%8F%D0%B2%D0%B0%D0%B9_%D1%88%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0_%D0%B7_%D0%BF%D0%B0%D1%9E%D1%81%D1%84%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%B9_%D1%96_%D1%80%D0%BE%D0%B3%D0%B0%D0%BC%D1%96.jpg)
Знакі «слуп з паўсферай наверсе» ў першую чаргу вядомы з надмагільных камянёў, якія распаўсюджаныя на тэрыторыі Беларусі ў першую чаргу ў рэгіёне на поўнач ад Мінска і да цячэння Дзвіны. Пахаванні, на якіх ставіліся такія камяні, датуюцца часам не ранейшым за XVI стагоддзе. Археалагічныя раскопкі вакол Сцеберацкіх камянёў паказалі адсутнасць пахаванняў і непасрэдна каля іх, і паблізу[4].
У адрозненне ад семантыкі выкарыстання знаку «слуп» (сусветная вось, якая злучае з нябеснай сферай), семантыка выкарыстання знаку «рог» на Сцеберацкіх камянях застаецца нявысветленай.
Зноскі
- ↑ Ірына Клімковіч. Таямніцы каменных валуноў // Полымя. № 10 (936). 2007. — С. 195—196.
- ↑ Андрэй Прохараў. Каменны шлях на нябёсы. Міфа-рытуальная семантыка пахавальнага знака з паўночнай Беларусі // Druvis, 2011, № 3. — С. 87.
- ↑ Андрэй Прохараў. Каменны шлях на нябёсы. Міфа-рытуальная семантыка пахавальнага знака з паўночнай Беларусі // Druvis, 2011, № 3. С. 82.
- ↑ Андрэй Прохараў. Каменны шлях на нябёсы. Міфа-рытуальная семантыка пахавальнага знака з паўночнай Беларусі // Druvis, 2011, № 3. — С. 81-82.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]![]() |
Каменныя валы Сцеберацкія на Вікісховішчы |
---|
- Дучыц Л., Клімковіч І. Таямніцы каменных валуноў // Полымя. № 10. 2007.