Каралінгскае Адраджэнне

Жан-Жак Ампер, гісторык, які ўвёў тэрмін «Каралінгскае Адраджэнне»

Каралінгскае Адраджэнне (фр.: renaissance carolingiennerenaissance carolingienne) — перыяд развіцця асветы, навукі і мастацтваў у Сярэднявечнай Еўропе ў канцы VIII — пачатку IX стст., звязаны з праўленнем Карла Вялікага і яго нашчадкаў.

Карл Вялікі падпарадкаваў сабе шырокія тэрыторыі ў Еўропе. У 800 г. ён быў абвешчаны імператарам Свяшчэннай Рымскай імперыі. Для кіравання вялікімі ўладаннямі Карлу патрэбны былі адукаваныя людзі. Часткова іх запрашалі з іншых краін, але імператар прыклаў намаганні для вырошчвання сваіх кадраў. Ён заснаваў школу пры сваім палацы ў Аахене, якую ўзначаліў запрошаны з Англіі Алкуін, падтрымліваў манастыры як цэнтры асветы, зрабіў латынь афіцыйнай у імперыі.

Справу Карла Вялікага працягнулі яго нашчадкі Людовік I Набожны і Карл II Лысы.

Тэрмін Каролінгскае Адраджэнне ўвёў у 1830-х гадах французскі гісторык Жан-Жак Ампер.

Найважнейшыя крыніцы

• Monumenta Germaniae Historica :
  • Scriptores rerum germanicarum, Новая series, XII, éd. Hans F. Haefele, Berlin, 1959, DMGH
  • Leges, II, Capitularia regum Francorum, I—II, éd. Alfred Boretius & Viktor Krause, Hanovre, 1883—1897, DMGH ou слова для абазначэння: I et II
  • Capitularia Episcoporum, I, éd. Peter Brommer, Hanovre, 1984 DMGH
  • Concilia, II, Concilia aevi Karolini, I—II (742—842), éd. Albert Werminghoff, Hanovre, 1906—1908, DMGH ou слова для абазначэння: I et II
  • Epistolae, t.IV, Epistolae Karoli Aevi II, éd. Ernst Duemmler, Berlin, 1895 DMGH
  • Poetae, I—IV, éd. Societas aperiendis fontibus, Berlin, 1881—1890, DMGH ou слова для абазначэння: I, II, III, IV
• Eginhard, Vita Karoli, Gallica
• Alcuin, Patrologie Latine, 101, Documenta Catholica Omnia
• Notker le Bègue, Gesta Karoli Magni, éd. Hans F. Haefele in MGH, Scriptores, voir supra, DMGH
• Paul Diacre: extraits
• Raban Maur : De Universo et autres, Patrologie Latine, 110, Documenta Catholica Omnia

Літаратура

• John J. Contreni: Carolingian Learning. Masters and Manuscripts (Variorum collected Studies Series 363). Aldershot 1992.
• Jean Hubert u. a. (Hrsg.): Die Kunst der Karolinger. Karl Von dem Großen bis zum Ausgang des 9. Jahrhunderts. Beck, Мюнхен, 1969.
• Rosamond McKitterick: The Carolingians and the Written Word. Cambridge 1989.
• Rosamond McKitterick: The Uses of Literacy in Early Medieval Europe. Cambridge 1990.
• Rosamund Mckitterick: Carolingian Culture. Emulation and Innovation. Cambridge 1994.
• Willem Lourdaux, D. Verhelst (Hrsg.): Benedictine Culture 750—1050 (Medievalia Lovaniensia, Series 1, Studia 11). Löwen 1983.
• Erna Patzelt: Die karolingische Renaissance. Паведамленні zur Geschichte der Kultur des frühen Mittelalters. Österreichischer Schulbuchverlag, Бургенланд, 1924, 2. Aufl. Graz 1965.