Палац Радзівілаў (Вільнюс)
| Палац | |
| Палац Радзівілаў | |
|---|---|
| Radvilų rūmai | |
 Палац Радзівілаў | |
| 54°41′02″ пн. ш. 25°16′49″ у. д.HGЯO | |
| Краіна |
 Літва |
| Месцазнаходжанне | |
| Тып будынка | палац |
| Архітэктурны стыль | Позні рэнесанс |
| Архітэктар | Ян Ульрых |
| Будаўніцтва | 1635—1653 гады |
| Статус | ахоўваецца дзяржавай |
 |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Палац Радзівілаў (літ.: Radvilų rūmai) — палац у стылі позняга рэнесансу ў Старым горадзе Вільнюса, другі па значэнні з палацаў Радзівілаў у Вільнюсе і самы вялікі з іх. Знаходзіцца на Віленскай вуліцы (Vilniaus g. 24). Ахоўваецца дзяржавай: значыўся помнікам архітэктуры рэспубліканскага значэння (AtR 46) і гістарычным помнікам рэспубліканскага значэння (IR 42) [1], код у Рэгістры культурных каштоўнасцей 752[2]. У адрэстаўраванай частцы палаца размяшчаецца Музей палаца Радзівілаў — падраздзяленне Літоўскага мастацкага музея з экспазіцыяй, прысвечанай роду Радзівілаў, якая прадстаўляе выяўленчае мастацтва замежных краін XVI—XIX стагоддзяў.
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
У XVI стагоддзі на месцы цяперашняга будынка палаца Радзівілаў размяшчаўся драўляны палац Мікалая Радзівіла Чорнага. У сярэдзіне XVII стагоддзя архітэктар Ян Ульрых узвёў рэзідэнцыю ваяводы віленскага, вялікага гетман літоўскі Януша Радзівіла.
Палац значна пашкодзілі пажары, якія лютавалі ў Вільню ў 1654 годзе, калі пачалася вайна з Расіяй, і ў XVII стагоддзі, калі Вялікае княства праходзіла скрозь чараду войнаў. Дамінік Геранім Радзівіл у 1807 годзе перадаў закінуты будынак віленскаму дабрачыннаму Чалавекалюбнаму таварыства, у распараджэнні якога палац знаходзіўся да 1940 года. На працягу XIX і XX стагоддзяў карпусы, якія складалі палац, неаднаразова рамантаваліся, асобныя часткі руйнаваліся або радыкальна перабудоўваліся. Захаваліся два карпусы палацавага ансамбля — паўночны і ўсходні, а таксама паўночны павільён.
У 1967 годзе архітэктар Вітаўтас Дварышкіс падрыхтаваў праект кансервацыі і рэстаўрацыі палаца. У 1984 годзе па праекце архітэктара Эвалдаса Зулонаса быў адноўлены заходні павільён, у якім размясціўся цэнтральны лекторый таварыства «Веды». У астатніх карпусах былога палаца былі жылыя кватэры і інтэрнат.
У 1990 годзе ў адрэстаўраваным палацы Радзівілаў размясцілася падраздзяленне Літоўскага мастацкага музея — Музей палаца Радзівілаў. Апроч экспазіцыі, прысвечанай роду Радзівілаў і яго выдатным прадстаўнікам, у музеі прадстаўлены творы выяўленчага мастацтва Аўстрыі, Германіі, Іспаніі, Італіі, Польшчы, Расіі, Францыі, фламандскі і галандскі жывапіс.
Архітэктура[правіць | правіць зыходнік]
Палац — адзіны захаваны ў Вільнюсе рэнесансны палац з рысамі галандскага Рэнесансу і афармленнем у стылі маньерызму, па сваім паходжанні з літоўскай рэнесанснай архітэктуры. Першапачатковая сіметрычная структура палаца была блізкая палацам позняга Рэнесансу ва Францыі, такім як Палац Фантэнбло і Люксембургскі палац.
Зноскі
- ↑ Čerbulėnas Klemensas, Savickaitė Jūratė. Jonušo Radvilos rūmai // Lietuvos TSR istorijos ir kultūros paminklų sąvadas. — Vilnius: Vyriausioji enciklopedijų leidykla, 1988. — Т. 1: Vilnius. — С. 360. — 792 с. — 25 000 экз. (літ.)
- ↑ Vilniaus Jonušo Radvilos rūmų pastatų kompleksas (англ.). Kultūros vertybių registras. Kultūros paveldo departamentas prie Kultūros ministerijos. Праверана 4 студзеня 2014.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Čerbulėnas Klemensas, Savickaitė Jūratė. Jonušo Radvilos rūmai // Lietuvos TSR istorijos ir kultūros paminklų sąvadas. — Vilnius: Vyriausioji enciklopedijų leidykla, 1988. — Т. 1: Vilnius. — С. 360—361. — 792 с. — 25 000 экз. (літ.)
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- LDM Radvilų rūmų muziejaus pastatas Архівавана 27 верасня 2007.
- Палац Радзівілаў
- Vilniaus Jonušo Radvilos rūmų pastatų kompleksas (літ.). Kultūros vertybių registras. Kultūros paveldo departamentas prie Kultūros ministerijos. Праверана 5 студзеня 2014.
- Pilnas aprašas (літ.)(недаступная спасылка). Duomenų bazė Voruta. Kultūros paveldo departamentas prie Kultūros ministerijos. Архівавана з першакрыніцы 6 студзеня 2014. Праверана 5 студзеня 2014.