Рачкішская капліца
| Каталіцкая капліца | |
| Рачкішская капліца | |
|---|---|
 Капліца з Рачкішак ў Музее народнага быту Літвы | |
| 54°52′19″ пн. ш. 24°11′31″ у. д.HGЯO | |
| Краіна |
 Літва |
| Вёска | Румшышкі (Музей народнага быту Літвы) |
| Канфесія | Каталіцкая царква |
| Тып будынка | Капліца |
| Архітэктурны стыль | Літоўскі народны (унутры - барока) |
| Будаўніцтва | 1776 |
| Асноўныя даты | |
|
1776 — пабудавана |
|
| Стан | добры |
 |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Капліца з Рачкішак — драўляная васьмігранная капліца, якая знаходзілася на вясковых могілках Рачкішак Свянцянскага раёну. Капліца пабудавана у 18 ст.. У 1976 г. пераехала у Музей народнага быту Літвы у Румшышкі.
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Капліца была пабудавана ў 1776 г. на тэрыторыі Судоцкага фальварку. Гэта капліца была ўласнасцю графа Плятэра, уладальніка Даўгілішкаў. Прыкладна ў 1860 гадах граф Плятэр прадаў яе Рамуальду Чаховічу, які перавёз яе і паставіў у Рачкішках.
Першапачатковы васьмігранны будынак быў сабраны ашмянскімі майстрамі з часаных хваёвых бярвенняў, умацаваных драўлянымі шрубамі[удакладніць] і канатамі, выкаванымі кавалямі[удакладніць]. На пацеры вернікаў клікаў звон, які вісеў на дрэве. Кажуць, што ў 1863 г. паўстанцы атрымалі ў капліцы прытулак і хавалі тут зброю. Выкаваны кавалямі і ўзняты над вежачкай жалезны крыж нагадваў тры аголеныя мячы. Меркавалася, што гэта будзе памяць пра паўстанне. Побач з капліцай знаходзіўся былы дом ксяндза. У крыпце пад алтаром знаходзіліся дзве труны з астанкамі памешчыкаў Чаховічаў.
У 1970-я гады ў гэтай капліцы яшчэ адбываліся пацеры, але яна ўжо была ў аварыйным стане. У 1976 годзе па прапанове этнографа, захавальніка музея Літоўскага народнага побыту Кляменсаса Чарбуленаса капліца была перавезена ў музей.
З успамінаў мансіньёра Казіміра Васіляўскасa, які працаваў у гэтай капліцы: «Найлепшыя два гады былі, калі я працаваў у Свянцянах, калі я хадзіў у касцёл у Рачкішках і слухаў мяжэнікашкаўскія псалтыры» («Švenčionys kraštas», 2006.06. 29).
Архітэктура[правіць | правіць зыходнік]
Асноўны аб'ём капліцы складае 13,5 м у дыяметры. Да яго прыбудавана рызніца. Высокі дах завяршаецца васьміграннай вежачкай. Над уваходам — балкон для прапаведніка. Унутры — алтар, месца для хораў. Унутры капліцы, у адрозненне ад касцёла, выразныя водбліскі барока. Інтэр'ер будынка вянчае арыгінальны ашаляваны купал з гарызантальных сцен. На яго абапіраюцца кроквы даху і вежачка. У інтэр'еры вылучаецца арганны хор, абнесены агароджай з точаных балясін.
Сучасны стан[правіць | правіць зыходнік]
Адноўленая і рэстаўраваная Рачкішская капліца знаходзіцца ў Аўкштайцкім сектары музея быту, недалёка ад вёскі Аўкштайція, дзе адлюстроўвае народнае сакральнае архітэктуру. Гэта адзін з найстарэйшых будынкаў музея. Царкоўны двор упрыгожаны традыцыйнымі крыжамі, выразанымі падчас майстэрнi па распрацоўке крыжаў, якая праходзіла тут у 2006 г. Акрамя іншых мерапрыемстваў, тут праводзяцца травяныя праграмы, ахвяраваныя св. Імшы, абрады вяселля адбываюцца паводле літоўскіх звычаяў.
У Музеі народнага быту знаходзіцца яшчэ адна сакральная пабудова – старая Саснаўская царква.
Здымкі[правіць | правіць зыходнік]
-
Капліца у 1983 г. -
Выгляд збоку -
У прыбудове размешчана рызніца -
Над дзвярыма балкон прапаведніка -
Царкоўныя крыжы і слупы капліцы
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Račkiškė (vilnijosvartai.lt) Архівавана 14 ліпеня 2014 года.
- Račkiškės koplyčios brėžiniai (epaveldas.lt)
- Капліца у 1920-х г. (здымак)
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- «Švenčionys kraštas», 2006.06. 29
- Альге Янкявічене. Lietuvos medinės bažnyčios, koplyčios ir varpinės: monografija. – Vilnius: Vilniaus dailės akademijos leidykla, 2007. – 351 p.: iliustr. – ISBN 978-9955-624-89-9 (Літоўскія драўляныя цэрквы, капліцы і званіцы, манаграфія - Вільня: Выдавецтва Віленскай акадэміі мастацтваў, 2007)