Рух 30 верасня

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Рух 30 верасня
Дата 30 верасня — 2 кастрычніка 1965 года
Месца Джакарта
Прычына Імкненне левай ваеннай групоўкі «Рух 30 верасня» ўзяць уладу ў свае рукі, запабегшы тым самым прыход да ўлады правых.
Вынік Параза «Руху 30 верасня». Прыход да ўлады генерала Сухарта.
Праціўнікі
Сцяг Інданезіі «Рух 30 верасня» Сцяг Інданезіі Часткі Нацыянальнай арміі Інданезіі, верныя ўраду
Камандуючыя
Сцяг Інданезіі Унтунг Шамсуры Сцяг Інданезіі Сукарна
Сцяг Інданезіі Ахмад Яні†
Сцяг Інданезіі Абдул Харыс Насутыён
Сцяг Інданезіі Сухарта
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Рух 30 верасня (індан.: Gerakan 30 September, таксама вядомая пад скарочанымі назвамі індан.: G30S, індан.: Gestapu (ад індан.: Gerakan September Tiga Puluh — Рух 30 верасня) — арганізацыя, што складалася з пракамуністычна настроеных афіцэраў Нацыянальнай арміі Інданезіі, пад кіраўніцтвам якой у Інданезіі была здзейснена няўдалая спроба дзяржаўнага перавароту ў ноч з 30 верасня на 1 кастрычніка 1965 года. Мяцежнікамі было арганізавана забойства шасцярых генералаў — членаў Генеральнага штаба інданезійскага арміі; ім атрымалася захапіць джакарцкую радыёстанцыю, якая перадала паведамленне пра зрушэнне прэзідэнта Сукарна і пераходзе ўсёй поўнасці ўлады да Рэвалюцыйнага савета. Аднак да 2 кастрычніка мяцеж быў цалкам прыгнечаны.

Пачатак мяцяжу. Забойства мяцежнікамі шасцярых членаў вышэйшага ваеннага кіраўніцтва[правіць | правіць зыходнік]

Схема, што паказвае структуру Генеральнага штаба Нацыянальнай арміі Інданезіі на верасень 1965 года. Шэрым колерам вылучаны імёны генералаў, расстраляных мяцежнікамі[1].

1 кастрычніка 1965 года ў 3:15 сем падраздзяленняў інданезійскай арміі, кіраваных «Рухам 30 верасня», у тым ліку палка прэзідэнцкай аховы «Чакрабірава»  (англ.) (бел. (індан.: Tjakrabirawa, Cakrabirawa), дывізіі Дыпанегора  (англ.) (бел. (індан.: Diponegoro, была раскватаравана ў Цэнтральнай Яве) і арміі Бравіджая  (англ.) (бел. (індан.: Brawijaya, была раскватаравана ва Усходняй Яве), скіраваліся на грузавіках і аўтобусах да ваеннай авіябазы Халім Перданакусума  (англ.) (бел. (індан.: Halim Perdanakusuma)[2][3]. Мяцежнікамі былі забіты шэсць генералаў — членаў інданезійскага Генштаба. Трое з іх (міністр абароны і вярхоўны галоўнакамандуючы генерал-лейтэнант Ахмад Яні, генерал-маёр Мас Тыртадарма Хар'ёна і брыгадны генерал Дональд Панджаітан) былі забіты ў сваіх дамах пры спробе выкраданні, яшчэ траіх (генерал-маёр Супрапта, генерал-маёр Сісвонда Пармон і брыгадны генерал Сутоя Сісваміхарджа) атрымалася захапіць жывымі.

Мяцежнікам не атрымалася выкрасці міністра-каардынатара па пытаннях абароны і бяспекі, начальніка штаба арміі генерал-лейтэнанта Абдула Харыса Насутыёна, якому атрымалася атуліцца ў садзе пасольства Ірака. Заміж Насутыёна быў па абмыле захоплены і забіты яго ад'ютант, старэйшы лейтэнант П'ер Тэндеан[2][4]; пяцігадовая старэйшая дачка Насутыёна, Адэ Ірма Сур'яні (індан.: Ade Irma Suryani Nasution) была паранена і памерла 6 кастрычніка[5]. Выкрадзеныя генералы і целы іх мёртвых калег прывезлі ў прадмесце Джакарты Лубанг Буая  (англ.) (бел. (індан.: Lubang Buaya — даслоўна кракадзілавая яма), недалёка ад авіябазы Халім, дзе ўсе выкрадзеныя былі парасстрэльваны, а іх целы, разам з целамі раней забітых, скінуты ў яму[2][6][7].

Зноскі

  1. ↑ Nugroho Notosusanto & Ismail Saleh (1968) Appendix B, p248
  2. ↑ а б в Anderson & McVey (1971)
  3. ↑ Roosa (2007) p36
  4. ↑ Roosa (2007) p40
  5. ↑ Ricklefs (1991), p. 281.
  6. ↑ Ricklefs (1982) p269
  7. ↑ Sekretariat Negara Republik Indonesia (1994) p103

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Selected Documents Relating to the 30 September Movement and Its Epilogue. Indonesia. Vol. 1. Ithaca, NY: Cornell Modern Indonesia Project. 1966. pp. 131–205. doi:10.2307/3350789. JSTOR 3350789. Праверана 20 September 2009. {{cite book}}: Невядомы параметр |month= ігнараваны (даведка)
  • Anderson, Benedict R.; McVey, Ruth T. (1971). A Preliminary Analysis of the 1 October 1965, Coup in Indonesia. Interim Reports Series. Ithaca, NY: Cornell Modern Indonesia Project. OCLC 210798. {{cite book}}: Невядомы параметр |lastauthoramp= ігнараваны (прапануецца |name-list-style=) (даведка)
  • Anderson, Benedict (2000). Petrus Dadi Ratu. New Left Review. Vol. 3. London. pp. 7–15. Архівавана з арыгінала 5 лютага 2012. Праверана 18 September 2009. {{cite book}}: Невядомы параметр |deadurl= ігнараваны (прапануецца |url-status=) (даведка); Невядомы параметр |month= ігнараваны (даведка); Невядомы параметр |trans_title= ігнараваны (прапануецца |trans-title=) (даведка) Архівавана 5 лютага 2012.
  • Crouch, Harold (1973). Another Look at the Indonesian "Coup". Indonesia. Vol. 15. Ithaca, NY: Cornell Modern Indonesia Project. pp. 1–20. doi:10.2307/3350791. JSTOR 3350791. Праверана 18 September 2009. {{cite book}}: Невядомы параметр |month= ігнараваны (даведка)
  • Crouch, Harold (1978). The Army and Politics in Indonesia. Politics and International Relations of Southeast Asia. Ithaca, NY: Cornell University Press. ISBN 0801411556.
  • Victor M. Fic. (2005). Anatomy of the Jakarta Coup: 1 October 1965: The Collusion with China which destroyed the Army Command, President Sukarno and the Communist Party of Indonesia. Jakarta: Yayasan Obor Indonesia. ISBN 978-979-461-554-6
  • John Hughes. (2002), The End of Sukarno — A Coup that Misfired: A Purge that Ran Wild, Archipelago Press, ISBN 981-4068-65-9
  • Paul Lashmar, James Oliver. MI6 Spread Lies To Put Killer In Power // The Independent, 16 April 2000
  • Paul Lashmar, James Oliver. How we destroyed Sukarno // The Independent, 6 December 2000
  • Paul Lashmar, James Oliver (1999). Britain's Secret Propaganda War. Sutton Pub Ltd. ISBN 0-7509-1668-0.
  • Nugroho Notosusanto & Ismail Saleh. (1968) The Coup Attempt of the «30 September Movement» in Indonesia, P.T. Pembimbing Masa-Djakarta.
  • Dedi Rafadi & Hudaya Latuconsina. (1997) Pelajaran Sejarah untuk SMU Kelas 3 (History for 3rd Grade High School), Erlangga Jakarta. ISBN 979-411-252-6
  • M. C. Ricklefs. (1982) A History of Modern Indonesia, MacMillan. ISBN 0-333-24380-3
  • John Roosa. (2006). Pretext for Mass Murder: The September 30th Movement & Suharto’s Coup D'État in Indonesia. Madison: University of Wisconsin Press. ISBN 978-0-299-22034-1
  • Peter Dale Scott. (1985) The United States and the Overthrow of Sukarno. Pacific Affairs 58, pp 239—164
  • Sekretariat Negara Republik Indonesia (1975) 30 Tahun Indonesia Merdeka: Jilid 3 (1965—1973) (30 Years of Indonesian Independence: Volume 3 (1965—1973)
  • Sekretariat Negara Republik Indonesia (1994) Gerakan 30 September Pemberontakan Partai Komunis Indonesia: Latar Belakang, Aksi dan Penumpasannya (The 30 September Movement/Communist Party of Indoneisa: Bankgrounds, Actions and its Annihilation) ISBN 979-083-002-5
  • Ulf Sundhaussen. (1982) The Road to Power: Indonesian Military Politics 1945—1967, Oxford University Press. ISBN 019 582521-7
  • W. F. Wertheim. (1970) Suharto and the Untung Coup — the Missing Link, Journal of Contemporary Asia I No. 1 pp 50-57
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Рух_30_верасня&oldid=4449564"