Сакраментарый Дрога

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Складаная кампазіцыя, якая адкрывае пачатак Эўхарыстычнага канону, утрымлівае літары «Те igitur». У падставе «Таў» змешчаны цяляты як вобраз біблейскай ахвяры[1].
Складаная кампазіцыя, якая адкрывае пачатак Эўхарыстычнага канону, утрымлівае літары «Те igitur». У падставе «Таў» змешчаны цяляты як вобраз біблейскай ахвяры[1].
Сакраментарый Дрога. 826[2]
фр.: Sacramentaire de Drogon
Матэрыял пергамент
Нацыянальная бібліятэка Францыі
(інв. Latin 9428)
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сакраментарый Дрога  (руск.) (фр.: Sacramentaire de Drogon) — ілюмінаваны сакраментарый  (англ.) (богаслужбовая кніга), створаны прыблізна ў 845—855 гадах і які з’яўляецца значным узорам каралінгскага мастацтва ўпрыгажэння рукапісаў  (руск.).

Стварэнне[правіць | правіць зыходнік]

Стварэнне рукапісу звязваюць з імем пазашлюбнага сына Карла Вялікага — Дрога  (руск.), біскупа Меца. Дрога атрымаў біскупскую кафедру ў Мецы (28 чэрвеня 823 года), адну з самых шанаваных пры Каралінгах, стаўшы тут пераемнікам біскупа Гандульфа  (руск.). З гэтага часу стаў верным памочнікам свайго брата, Людовіка Набожнага. Мец быў важным біскупствам: тут быў каранаваны Карл II Лысы і пахаваныя Людовік і сам Дрога. У 843 годзе Мец стаў сталіцай Каралеўства Латарынгія. Пасада Дрога дазволіла яму стаць адным з галоўных заступнікаў мастацтваў у IX стагоддзі; па яго ўказанні быў упрыгожаны Кафедральны сабор Меца, а таксама ілюмінаваны сакраментарый выраблены для яго асабістага карыстання, бо ўтрымлівае толькі тыя раздзелы літургіі, якія прамаўляе біскуп. Сакраментарый не з’яўляецца вынікам працы манастырскага скрыпторыя, а ставіцца да палацавай школы.

Упрыгожванне[правіць | правіць зыходнік]

Кніга напісана выразным лацінскім пісьмом і ўтрымлівае ілюмінаваныя ўпрыгажэнні старонак і цудоўныя флероны  (руск.) і раслінныя арнаменты. Упрыгожванне рукапісу ў выглядзе ілюмінаваных вялікіх літар, малюнкаў дэкаратыўных арак і пазалочаных літар адрозніваецца як вытанчанасцю, так і дынамічнасцю, вытанчанасцю колераў: выкарыстоўваюцца яркія зялёны, блакітны, фіялетавы і пурпурны колеры. Малюнкі, якімі ілюмінаваны рукапіс, у асноўным, прысвечаны жыццю Хрыста і аналагічныя тым, што намаляваныя на устаўленых у пераплёт пласцінах са слановай косці.

Пярэдняе і задняе вечкі вокладкі, вырабленыя ў той жа час і ў той жа майстэрні, што і рукапіс, падзеленыя на дзевяць пласцін з разьбянымі рэльефнымі малюнкамі. Пласціны на пярэднім баку вокладкі ілюструюць асноўныя таінствы  (руск.); на зваротнай — сцэны літургіі. У XVI стагоддзі пласціны былі ўстаўленыя ў сярэбраныя абкладкі, дэкараваныя лісцем аканту і устаноўленыя на пакрытыя зялёным аксамітам вечкі вокладкі.

Пераплеценыя парасткі аканту з’яўляюцца агульным дэкаратыўным элементам усіх буквіц і блізкія да познеантычных узораў хрысціянскіх помнікаў: падобныя матывы сустракаюцца ў разьбе капітэляў, афармленні саркафагаў, мазаічных арнаментальных кампазіцыях V—VI стагоддзяў, аднак грэчаскія і італьянскія творы таго часу малююць акантавыя парасткі ў форме завіткоў. Лічыцца, што арыгінальнае пераасэнсаванне каралінгскімі майстрамі класічнага элемента аказала ўплыў на англасаксонскую школу.

Ілюмінаваныя буквіцы[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. Іх выява адказвае заключным радкам 50 Псалма, які адкрывае літургічнае служэнне святара: «Улагоджвай, Пане, упадабаннем Тваім Сіёна (гэта значыць Царкву) і хай будуюцца сцены Ерусалімскія. Тады дабраволіць ахвяру праўды, прынашэнне і цэласпаляемую: тады пакладуць на алтар Твой цяляці». (Пс. 50: 20-21).
  2. https://gallica.bnf.fr/iiif/ark:/12148/btv1b525084620/manifest.json