Свентакшыская вуліца (Варшава)

Свентакшыская вуліца (Варшава)
Варшава
Свентакшыская вуліца (Варшава); Варшава
Агульная інфармацыя
Краіна	Польшча;
Горад	Варшава;
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Свентакшыская вуліца (польск.: Ulica Świętokrzyska) — вуліца ў цэнтры Варшавы.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Адна з найстарэйшых вуліц у Варшаве.

Назва вуліцы, афіцыйна зацверджаная ў 1770 г., паходзіць хутчэй за усё ад касцёла Святога Крыжа (польск.: Świętego Krzyża), а назву вуліцы можна перакласці як вуліца Святога Крыжа. У XVIII стагоддзі святары-місіянеры, якія там дзейнічалі, заснавалі сядзібу пад назвай Свентакшыскія каля сённяшняй вуліцы Чацкага, праз якую праходзіла сённяшняя вуліца Свентакшыская.

Драўляная забудова вуліцы была знішчана ў 1656 годзе падчас шведскага патопу.

У сярэдзіне XVIII стагоддзя вуліца была брукаваная, а ў часы Царства Польскага — забудавана двухпавярховымі камяніцамі. У 1828 г. у раёне Свентакшыскай і тагачаснай плошчы Дзіцятка Езуса быў пабудаваны буйны металургічны завод Караля Мінтэра і палац гаспадара. У 1868 годзе ў будынках былой фабрыкі адкрылася паштовая станцыя.

З канца XIX стагоддзя і да пачатку Другой сусветнай вайны вуліца паміж Новым Святам і Яснай была вядомая ў Варшаве як месца гандлю старымі і патрыманымі кнігамі. Тут дзейнічала паўтара дзясятка антыкварных крам. Уладальнікамі большасці з іх былі варшаўскія яўрэі. Вуліца была вузкая, трамваяў і аўтобусаў не было.

У 1922—1923 гадах на рагу вуліц Свентакшыскай і Яснай паўстаў будынак Паштовай ашчаднай касы па праекце Юзэфа Гандзлевіча. Гэта быў адзін з нямногіх будынкаў, узведзеных у Варшаве адразу пасля аднаўлення незалежнасці Польшчы ў 1918 годзе. У 1930-я гады будынак быў пашыраны ў бок вуліцы Маршалкоўскай. У 1938—1939 гадах на скрыжаванні з вуліцай Маршалкоўскай быў узведзены яшчэ адзін будынак банка па праекце Б. Шміта.

Значная частка будынкаў Свентакшыскай была разбурана падчас абароны Варшавы ў верасні 1939 г. Далейшыя разбурэнні былі нанесены ў 1944 г. Падчас Варшаўскага паўстання з 4 жніўня па 5 верасня ў будынку PKO знаходзіліся Штаб Варшаўскай акругі Арміі Краёвай.

Падчас рэканструкцыі Варшавы было вырашана пашырыць вузкую вуліцу да 42 метраў, паглынуўшы яе паўночны фронт разам з выездамі вуліц Мазавецкай, Яснай і Чацкага і прабіўшы яе праз Новы Свят да вул. Каперніка, у бок Павісля. З заходняга боку ў 1955 г. вуліца была працягнута ад вуліцы Багно — дзе з сярэдзіны XVIII ст. заканчвалася вуліца Свентакшыская — да тагачаснай вул. Юльяна Мархлеўскага. Гэта зрабіла Сьвентакшыску адной з найважнейшых магістраляў у Сьрудмесце.

У 1961—1967 гадах у раёне вуліц Свентакшыскай, Мархлеўскага, Тварды і Эміліі Плятэр былі пабудаваны жылыя масівы «Эмілія» і «Марыянская». Самы знакаміты з кварталаў маёнтка — адзінаццаціпавярховы будынак характэрнай трохкутнай формы, размешчаны на рагу вуліц Свентакшыскай і Эміліі Плятэр пад назвай «Ігрэк» або «Вятрак» (ul. Emilii Plater 55). Разлічаны на 920 кватэр, гэта быў на той час самы вялікі жылы будынак у Варшаве.

У чэрвені 2011 года пад вуліцай пачалося будаўніцтва лініі М2 Варшаўскага метрапалітэна. Падчас будаўніцтва вуліца ад Новага Свята да ронды ОНЗ была закрыта для руху. Адноўлены пасля мадэрнізацыі 30 верасня 2014 года.