Фёдар Апалонавіч Піроцкі

Фёдар Апалонавіч Піроцкі
Фёдор Аполлонович Пироцкий
Партрэт Ф. А. Піроцкага
Род дзейнасці	інжынер — вынаходнік
Дата нараджэння	17 лютага (1 сакавіка) 1845
Месца нараджэння	Сенча[d], Лохвіцкі павет[d], Палтаўская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	28 лютага (12 сакавіка) 1898 (53 гады)
Месца смерці	Алэшкы, Дняпроўскі павет[d], Таўрычаская губерня, Расійская імперыя
Грамадзянства	Расійская імперыя
Альма-матар	Канстанцінаўскае артылерыйскае вучылішча[d] Міхайлаўская ваенная артылерыйская акадэмія[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Фёдар Апалонавіч Піроцкі (17 студзеня (1 сакавіка) 1845 — 28 студзеня (12 сакавіка) 1898) — украінскі інжынер і вынаходнік. Паводле некаторых крыніц ён упершыню ва ўсім свеце вынайшаў трамвай на электрычнай цязе, іншыя ж крыніцы сцвярджаюць, што яго вынаходніцтва было толькі першым у Расійскай імперыі, у той час як першы электрычны трамвай быў распрацаваны Сіменсам і дзейнічаў у Берліне.

Біяграфія

Фёдар Піроцкі нарадзіўся ў сям’і штабс-лекара памешчыка ў Лохвіцкім павеце Палтаўскай губерні. Яго сям’я паходзіла з гарадавых казакоў.

Фёдар вырас і вучыўся ў Санкт-Пецярбургу. Скончыў Канстанцінаўскі кадэцкі корпус і Міхайлаўскую Ваенную Артылерыйскую Акадэмію ў 1866 годзе і праходзіў службу ў артылерыйскіх войсках у Кіеве. Тут ён пасябраваў са знакамітым электратэхнікам Паўлам Мікалаевічам Яблачкавым — вялікім прыхільнікам усяго, што працавала на электрычнасці.

У 1871 годзе Піроцкі вяртаецца ў Санкт-Пецярбург і, сярод усяго іншага, прапануе новы тып даменных печаў. У 1874 годзе ён пачынае праводзіць свае эксперыменты на Волкаўскім поле ў Санкт-Пецярбургу і ў 1875 годзе на ўчастку сестрарэцкай чыгункі запускае вагоны на электрычнай цязе. Было электрыфікавана каля адной вярсты шляху. У яго канструкцыі рэйкі былі падлучаныя да генератара Грэма. Абедзве рэйкі былі ізаляваны ад зямлі, адна з іх была прамым правадніком, а іншая зваротным.

У 1880 годзе ён мадэрнізуе гарадскія двухпавярховыя трамваі на коннай цязе, пераводзячы іх на электрычную цягу і 3 верасня незвычайны грамадскі транспарт пачынае перавозіць жыхароў Санкт-Пецярбурга, нягледзячы на адкрытыя пратэсты ўладальнікаў трамваяў на коннай цязе. Эксперыменты Піроцкага працягваліся аж да канца верасня 1880 года. У яго не было грошай, каб працягваць свае эксперыменты, але яго электрычным трамваем зацікавіліся ва ўсім свеце. Сярод людзей, якія праводзілі сустрэчы з ім, быў Сіменс, які моцна цікавіўся і меў мноства пытанняў. У 1881 годзе браты фон Сіменс адкрываюць у Берліне першую пастаянную электрычную трамвайную лінію. У Расійскай імперыі электрычны трамвай з’явіўся толькі ў 1892 годзе.

Піроцкі вярнуўся на службу артылерыйскім афіцэрам. Сярод усяго іншага ён пракладае першы падземны электрычны кабель у Санкт-Пецярбургу для перадачы электраэнергіі ад гарматнага ліцейнага завода да Артылерыйскай Школы (1881 год). Ён так жа быў аўтарам праекта цэнтралізаванай падземнай гарадской электрасеткі, ён прапанаваў новую канструкцыю даменных і пякарных печаў. У 1888 годзе ён сыходзіць у адстаўку ў званні палкоўніка, жывучы ў ваенным пансіянаце горада Алёшкі. У 1898 годзе Піроцкі памірае. У старасці ў яго зусім не было грошай, і, каб аплаціць пахаванне, была закладзена яго мэбля.

Літаратура

• Корней Комонов Откуда есть пошёл трамвай, Zerkalo Nedeli, 379
• Белькинд Л. Д., Конфедератов И Я., Шнейберг Я. А., История техники, М.—Л., 1956
• Ржонсницкий Б. Н. Фёдор Аполлонович Пироцкий. М.—Л.. Госэнергоиздат. 1951
• Ржонсницкий Б. Н. Ф. А. Пироцкий и его работы в области электротехники. — Известия АН СССР. Отделение технических наук. № 3. 1951. С. 430
• Ржонсницкий Б. Н. Ф. А. Піроцький. Винахидник трамвая. Дежтехвидат України. Київ. 1951
• Ржонсницкий Б. Н. Трамвай — русское изобретение. М., изд. МХК РСФСР, 1952

Спасылкі

• Біяграфія Архівавана 4 ліпеня 2007.
• Форум данецкага метрапалітэна • Прагляд тэмы — 3 верасня трамваю спаўняецца 125 гадоў Архівавана 28 верасня 2007.
• Пироцкий Фёдар Аполлонович