Прагляд зыходнага тэксту старонкі Ёда

{{Персанаж «Зорных войнаў»
| імя            = Ёда
| выява          =
| памер_выявы    = 
| подпіс_выявы   = 
| колер          = джэдай
| раса           = невядомая
| планета        = невядомая
| пасады         = Гранд Майстар-Джэдай
| пол          = мужчына
| рост           = 66 см
| валасы         = карычневыя, пасля сівыя
| вочы           = карычневыя
| зброя          = кароткі [[светлавы меч]] [[Зялёны колер|зялёнага колеру]]
| транспарт      = 
| прыналежнасць = [[Джэдаі|Ордэн Джэдаяў]],<br /> {{nobr|[[Галактычная Рэспубліка]]}}
| акцёр          = [[Лялька]], [[камп'ютарная графіка]]
| агучка         = * {{nobr|[[Фрэнк Оз]] <br /><small>(голас, кіраванне лялькай)</small>}}
* {{nobr|[[Уорык Дэвіс]] <small>(Эпізод I)</small>}}
* {{nobr|Том Кейн <small>(Эпізод II)</small>}}
}}
'''Ё́да''' ({{lang-en|Yoda}}; 896 [[Храналогія «Зорных войнаў»|ДБЯ]] — 4 {{Падказка|ПБЯ|Па бітве за Явін}}) — персанаж і адзін з галоўных герояў [[Сусвет «Зорных войнаў»|сусвету]] «[[Зорныя войны|Зорных войнаў]]», наймацнейшы і наймудрэйшы [[джэдай]]. Фігуруе ва ўсіх фільмах [[Франшыза|франшызы]], за выняткам [[Зорныя войны. Эпізод IV: Новая надзея|IV эпізоду]].

== Біяграфія ==
Паходжанне і [[раса]] Ёды невядомыя. Ён навучаўся [[джэдай]]скаму майстэрству ў майстроў, выхаваных непасрэдна ў традыцыі часоў {{Не перакладзена 3|Новыя войны сітхаў|Новых войнаў сітхаў|pl|Nowe wojny Sithów}}. Пасля гэтага шмат стагоддзяў сам займаўся навучаннем рыцараў-джэдаяў, разам з мабільнай акадэміяй Чу’унтар лётаў па [[Галактыка «Зорных войнаў»|галактыцы]] ў пошуках новых адэптаў [[Сіла, Зорныя войны|Сілы]], пакуль карабель не разбіўся на Датаміры.

З часам Ёда стаў наймагутнейшым і найстарэйшым [[Джэдай|джэдаем]] у галактыцы, увайшоў у [[Савет джэдаяў]] на [[Карусант|Карусанце]], дзе працягваў трэніраваць [[падаван]]аў і маладзейшых адэптаў. Большасць джэдаяў перыяду канцу [[Галактычная рэспубліка|старой рэспублікі]] на тым ці іншым этапе навучання праходзілі праз яго рукі. Ёда навучаў найбольш магутных джэдаяў: [[Граф Дуку|графа Дуку]], [[Мейс Вінду|Мейса Вінду]], [[Кі-Адзі-Мундзі]], [[Кіт Фіста|Кіта Фіста]] і Люка Скайуокера.

=== У фільмах ===
На экране Ёда ўпершыню з’яўляецца ў [[Зорныя войны. Эпізод V: Імперыя наносіць удар у адказ|V эпізодзе]] як настаўнік [[Люк Скайуокер|Люка Скайуокера]], а ўвогуле фігуруе ва ўсіх фільмах [[Франшыза|франшызы]], за выняткам [[Зорныя войны. Эпізод IV: Новая надзея|IV эпізоду]].

У «[[Атака клонаў|Атацы клонаў]]» Ёда выпраўляецца на планету [[Каміна]] з мэтай узяць на ўзбраенне [[Галактычная рэспубліка|Рэспублікі]] войска [[салдат-клон|клонаў]]. На чале вялізнай арміі Ёда прыбывае на [[Геанозіс]] — прытулак сепаратыстаў, — такім чынам распачынаючы [[Войны клонаў|клянічныя войны]]. Тут адбываецца яго паядынак з правадыром сепаратыстаў [[Дарт Тыранус|Дартам Тыранусам]], які завяршаецца ўцёкамі сепаратыста.

У заключнай фазе клянічных войнаў, прадстаўленай у [[Помста сітхаў|III эпізодзе]], Ёда з батальёнам клонаў выпраўляецца на родную планету [[Вукі|вукаў]] — [[Кашыіік]] — дзеля каардынацыі дзеянняў супраць сепаратыстаў. Акурат у гэты час канцлер [[Палпацін]] уводзіць у дзеянне [[загад 66]], накіраваны на вынішчэнне джэдаяў, аднак Ёда здолеў ацалець, забіўшы пасланых да яго клонаў-асасынаў.

Пасля ўтварэння [[Галактычная імперыя|імперыі]] і паражэнні ў бітве з Палпацінам, у якой ён страціў свой [[светлавы меч]], Ёда сыходзіць у падполле на забагненую планету [[Дагоба]]. Тут у 3 годзе ПБЯ яго адшуквае [[Люк Скайуокер]], прысланы духам [[Обі-Ван Кенобі|Обі-Вана Кенобі]] дзеля навучання джэдайскаму майстэрству. Ёда працягвае яго навучанне да ўласнага скону ў «[[Зорныя войны: Эпізод VI: Вяртанне джэдая|Вяртанні джэдая]]» ва ўзросце 900 гадоў. Па смерці аб’яднаўся з Моцай і ператварыўся ў дух, які можа з’яўляцца жывым асобам, што прадэманстравана пад канец VI эпізоду.

== Этымалогія ==
Паводле задумкі [[Джордж Лукас|Лукаса]], Ёда мусіць заставацца загадкавай асобай, таму пра яго амаль нічога не вядома. Імя Ёды можа быць узята са старажытнае зямное мовы; так, на [[Санскрыт|санскрыце]] «yoddha» азначае «жаўнер», а «yodea» на [[Іўрыт|іўрыце]] — «той, хто ведае».

== Мова ==
Выклікае цікавасць таксама своеасаблівая гаворка Ёды, багатая на разнастайныя інверсіі. На [[Мовы Зорных войнаў|галактычнай асноўнай мове]] ён размаўляе, выкарыстоўваючы парадак словаў «[[Аб'ект — суб'ект — дзеяслоў]]». Напрыклад, сябе ён характарызуе Люку Скайуокеру так:
{{Цытата|Памер значэння не мае. Паглядзі на мяне. Мяркуеш пра мяне па росце ты? Га? Гм… А не павінен ты. Бо мой саюзнік — [[Сіла, Зорныя войны|Сіла]], і магутны саюзнік гэта.|Ёда|«[[Зорныя войны. Эпізод V: Імперыя наносіць удар у адказ|Зорныя войны: Імперыя наносіць удар у адказ]]»}}
{{Арыгінал|en|Size matters not. Look at me. Judge me by my size, do you? Hmm? Hmm. And well you should not. For my ally is the Force, and a powerful ally it is.}}

== Здымкі ==
У першай трылогіі ролю Ёды выконвала [[лялька]], якою кіраваў і агучваў [[Фрэнк Оз]]. У [[Зорныя войны. Эпізод I: Уяўная пагроза|першай серыі]] трылогіі-прыквела Ёда часткова быў [[Камп'ютарная анімацыя|анімаваны камп’ютарна]], часткова выкананы лялькай. У наступных серыях ён ужо выключна згенераваны камп’ютарна.

== Узнагароды і адзнакі ==
* У 2008 годзе Ёда заняў 25 месца ў спісе найвялікшых кінаперсанажаў усіх часоў і народаў, складзеным часопісам «[[Empire]]»<ref>{{cite web |url=http://www.empireonline.com/100-greatest-movie-characters/default.asp?c=25 |title=''Empire's'' The 100 Greatest Movie Characters |publisher=''Empire'' Magazine |archiveurl=https://www.webcitation.org/685Pb06tI?url=http://www.empireonline.com/100-greatest-movie-characters/default.asp?c=25 |archivedate=1 чэрвеня 2012 |language=en |accessdate=15 лютага 2015 |url-status=live }}</ref>.

== Цікавосткі ==
* Ёда не браў удзелу ў «[[Зорныя войны. Эпізод IV: Новая надзея|Новай надзеі]]», але яго імя згадвалася ў сцэнары.
* Паводле задумкі [[Джордж Лукас|Лукаса]], Ёда павінен заставацца загадкаваю, нераскрытаю цалкам істотаю. Яго паходжанне і мінулае забаронена апісваць ва ўсіх кнігах, мультфільмах, гульнях і іншых твораў па матывах «Зорных войнаў».
* Італьянскія прыхільнікі «Зорных войнаў», асабліва дзеці, часта называюць Ёду «першым сардзінцам» або «тым, хто гаворыць па-сардзінску». Гэта тлумаччыца тым, што пры перакладзе фільмаў на [[Італьянская мова|італьянскую мову]] манера размовы Ёды вельмі нагадвала сардзінскі акцэнт, які лічыцца ў Італіі дзіўным і нават бязглуздым.

{{Зноскі}}

== Спасылкі ==
{{Commons|Category:}}
* [http://be.starwars.wikia.com/wiki/Ёда Ёда] у Вукіпедыі — вікі-энцыклапедыі «Зорных войнаў». {{ref-be}}}

{{Сусвет Зорных войнаў}}
{{Джэдаі}}

[[Катэгорыя:Зорныя войны]]
[[Катэгорыя:Джэдаі]]
[[Катэгорыя:Выдуманыя настаўнікі]]
[[Катэгорыя:Выдуманыя генералы]]
[[Катэгорыя:Выдуманыя мужчыны]]
[[Катэгорыя:Персанажы-іншапланецяне]]
[[Катэгорыя:Выдуманыя пустэльнікі]]