Абласны камітэт КПСС

РСДРП — РСДРП(б) — РКП(б) — УКП(б) — КПСС

Гісторыя партыі Кастрычніцкая рэвалюцыя Ваенны камунізм Новая эканамічная палітыка Ленінскі заклік Сталінізм Хрушчоўская адліга Перыяд застою Перабудова

Партыйная арганізацыя Палітбюро Сакратарыят Аргбюро Цэнтральны Камітэт Абкам Акругкам Гаркам Райкам Парткам

Кіраўнікі партыі Уладзімір Ленін Іосіф Сталін Мікіта Хрушчоў Леанід Брэжнеў Юрый Андропаў Канстанцін Чарненка Міхаіл Гарбачоў

Статут З’езды партыі Канферэнцыі партыі ВЛКСМ Праўда Ленінская гвардыя Апазіцыі ў УКП(б) Вялікі тэрор Антыпартыйная група Генеральная лінія партыі Руская партыя Еўсекцыя

Абласны камітэт КПСС, неафіцыйна абкам партыі; у краях, дзе не было абласцей, называўся крайкам — вышэйшы орган абласной арганізацыі КПСС паміж абласнымі канферэнцыямі КПСС. Абіраўся абласнымі канферэнцыямі КПСС. Існаваў ва ўсіх абласцях. Абласныя камітэты КПСС падпарадкоўваліся цэнтральным камітэтам камуністычных партый саюзных рэспублік (у РСФСР — Цэнтральнаму камітэту КПСС).

Гісторыя

У 1919 годзе ранейшыя камітэты РКП (б) былі замененыя губернскія арганізацыямі РКП (б), у ходзе рэформы адміністрацыйна-тэрытарыяльнага дзялення ў 1924-1929 гг. губернскія арганізацыі былі рэарганізаваны ў абласныя арганізацыі.

Першы сакратар

Першы сакратар абласнога камітэта КПСС — вышэйшая службовая асоба абласной арганізацыі КПСС, абіраўся абласным камітэтам КПСС па прапанове сакратарыята цэнтральнага камітэта камуністычнай партыі саюзнай рэспублікі. Намінальна вышэйшай службовай асобай вобласці лічыўся старшыня выканаўчага камітэта абласнога савета народных дэпутатаў, аднак фактычна больш важнае становішча ў кіраванні вобласцю займаў першы сакратар абласнога камітэта КПСС. Праца на гэтай пасады фактычна была абавязковая для далейшага прасоўвання па службе (рабоце на кіруючых пасадах у цэнтральным апараце ЦК рэспублікі або Саюза). Але таксама гэтая пасада часта выкарыстоўвалася і як «ганаровая ссылка», калі непажаданага або вінаватага партыйнага работніка ўзроўню Палітбюро, Сакратарыята, загадчыка аддзела ЦК адсылалі кіраваць вобласцю.

Роля ў кіраванні

З-за аднапартыйнай сістэмы і вынікаючай з яе нязменнасці кіруючай партыі на працягу многіх дзесяцігоддзяў статус члена абласнога камітэта КПСС быў вышэй, чым статус члена абласнога савета народных дэпутатаў, а адпаведна статус члена бюро абласнога камітэта КПСС вышэй чым статус члена выканаўчага камітэта абласнога савета народных дэпутатаў.

З статута КПСС ад 1972 года

Кіруючыя органы рэспубліканскіх, краявых і абласных арганізацый партыі

43. Вышэйшым органам абласной, краявой, рэспубліканскай партыйнай арганізацыі з'яўляецца абласная, краявая партыйная канферэнцыя або з'езд кампартыі саюзнай рэспублікі, а ў прамежку паміж імі — абласны камітэт, краявы камітэт, ЦК кампартыі саюзнай рэспублікі.

45. Абласныя, краявыя камітэты, ЦК кампартый саюзных рэспублік абіраюць бюро, у тым ліку сакратароў камітэта. Для сакратароў абавязковы партыйны стаж не менш за пяць гадоў. На пленумах камітэтаў зацвярджаюцца таксама старшыні партыйных камісій, загадчыкі аддзеламі гэтых камітэтаў, рэдактары партыйных газет і часопісаў. Для разгляду бягучых пытанняў і праверкі выканання ў абкаме, крайкамах партыі і ЦК кампартый саюзных рэспублік могуць стварацца сакратарыяты.

46. Пленум абласнога, краявога камітэта, ЦК кампартыі саюзнай рэспублікі склікаецца не радзей аднаго раза ў чатыры месяцы.

Але варта ўлічыць, што Статут партыі фактычна быў толькі арыенцірам, і не ўсе дзеянні партыйных арганізацый на месцах цалкам адпавядалі Статуту партыі.

Рэспубліканскія, краявыя, абласныя камітэты КПСС на жнівень 1991 года

Камуністычная партыя Беларусі

• Брэсцкі абласны камітэт КП Беларусі
• Віцебскі абласны камітэт КП Беларусі
• Гомельскі абласны камітэт КП Беларусі
• Гродзенскі абласны камітэт КП Беларусі
• Мінскі абласны камітэт КП Беларусі
• Магілёўскі абласны камітэт КП Беларусі

Абласныя камітэты КПСС, скасаваныя або змяніўшыя назву да 1991 года

• Баранавіцкі абласны камітэт КПБ (1939—1954)
• Беластоцкі абласны камітэт КПБ (1939—1944)
• Бабруйскі абласны камітэт КПБ (1944—1954)
• Вілейскі абласны камітэт КПБ (1939—1944)
• Маладзечанскі абласны камітэт КПБ (1944—1960)
• Пінскі абласны камітэт КПБ (1939—1954)
• Палескі абласны камітэт КПБ (1938—1954)
• Полацкі абласны камітэт КПБ (1944—1954)

Літаратура

• Восленский М. С. Номенклатура. Господствующий класс Советского Союза. — М., 1991. — 624 с.
• Устав КПСС. — М., 1976.
• Центральный комитет КПСС, ВКП(б), РКП(б), РСДРП(б): Историко-биографический справочник / Сост. Ю. В. Горячев. — М., 2005. — 496 с.

Спасылкі

• Даведнік па гісторыі Камуністычнай партыі і Савецкага Саюза 1898-1991