Алеуты: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Няма тлумачэння праўкі
Няма тлумачэння праўкі
Радок 12: Радок 12:
| вымер =
| вымер =
| архкультура =
| архкультура =
| мова = [[англійская мова|англійская]], [[руская мова|руская]], [[алеўцкая мова|алеўцкая]]
| мова = [[англійская мова|англійская]], [[руская мова|руская]], [[алеуцкая мова|алеуцкая]]
| раса =
| раса =
| рэлігія = [[праваслаўе]], [[шаманізм]], [[анімізм]]
| рэлігія = [[праваслаўе]], [[шаманізм]], [[анімізм]]
| роднасныя = [[эскімосы|эскімосы (інуіты)]]
| роднасныя = [[эскімосы|эскімосы (інуіты)]]
| уваходзіць = [[эскімоска-алеўцкая сям'я]]
| уваходзіць = [[эскімоска-алеуцкая сям'я]]
| уключае =
| уключае =
| паходжанне =
| паходжанне =

Версія ад 13:59, 2 лютага 2012

Алеуты
Алеуты ў традыцыйнай адзежы
Алеуты ў традыцыйнай адзежы
Усяго: 3400 (ацэнка)[4]

 ЗША:
2800 (ацэнка)[1]

 Расія:
482 (перапіс, 2010)[2]

Этнічныя мовы англійская, руская, алеуцкая
Традыцыйныя рэлігіі (канфесіі) праваслаўе, шаманізм, анімізм
Геаграфічна-моўная група эскімоска-алеуцкая сям'я
Блізкія этнасы эскімосы (інуіты)

Алеуты (саманазва: унанган) — карэннае насельніцтва Алеуцкіх астравоў, паўднёва-заходняй аканечнасці п-ва Аляска і некаторых прылеглых да яго дробных астравоў.

Колькасць і рассяленне

У ЗША да алеутаў належыць каля 2,8 тыс. чал., таксама алеутамі называе сябе частка эскімосаў паўднёва-заходняй Аляскі. У Расіі алеуты жывуць на Камандорскіх астравах, агульная колькасць — каля 0,5 тыс. чал.

Мова

Алеуцкая мова належыць да эскімоска-алеуцкай сям'і. Пераважная частка алеутаў перайшла на англійскую (у ЗША) і рускую (у Расіі) мовы.

Гісторыя

Продкі алеутаў паходзяць верагодна з Паўночна-Усходняй Азіі. Засяленне асноўнай часткі іх тэрыторыі адбывалася ва ўмовах міграцыі народаў Азіі ў Амерыку 10-12 тыс. гадоў назад. Назва "алеуты" была дадзена рускімі пасля адкрыцця ў XVIII ст. Алеуцкіх астравоў. З 1799 тэрыторыя алеутаў кіравалася Руска-Амерыканскай кампаніяй, якая напачатку ХІХ ст. арганізавала перасяленне часткі алеутаў на незаселяныя да таго Камандорскія астравы і а-вы Прыбылава. У 1867 Алеуцкія астравы і Аляска прададзены ЗША.

Традыцыйная культура

Асноўны традыцыйны занятак алеутаў да кантактаў з еўрапейцамі — паляванне на марскіх звяроў (коцікаў, сівучаў, каланаў і інш.) і рыбалоўства. Дапаможнае значэнне мела збіральніцтва. Вырабляліся прылады для палявання і рыбалоўства, зброя з каменя, косці, дрэва, абцягнутыя скурай лодкі — шматвёсельныя байдары і невялікія байдаркі. Паселішча звычайна складалася з 2—4 вялікіх паўзямлянак.

Адзенне і абутак выраблялі са скураў марскіх жывёл. Паляўнічыя насілі драўляныя капелюшы — канічныя, альбо з адкрытым верхам, з падоўжаным вялікім казырком, упрыгожаныя разной косцю, сівучовымі вусамі, пёрамі. Асноўная традыцыйная ежа — мяса марскіх звяроў і птушак, рыба (пераважна ў сырым выглядзе), марскія беспазваночныя, водарасці, ягады, карэнні.

Сярод традыцыйных вераванняў алеутаў характэрныя вера ў духаў, шаманства.

Літаратура

  • Алеуты // БЭ ў 18 т. Т. 1. Мн., 1996.
  • Ляпунова Р. Алеуты // Народы России. М., 1994.
  • Turner M. Lucien. An Aleutian Ethnography. Ed. L. Raymond Hudson. Fairbanks: University of Alaska Press, 2008.
  • Veltre Douglas W. Aleut Unangax̂ Ethnobotany An Annotated Bibliography. Akureyri, Iceland: CAFF International Secretariat, 2006. ISBN 9979977809

Спасылкі

  1. ↑ а б Joshuaproject. Aleut, Eastern of United States
  2. ↑ Усерасійскі перапіс насельніцтва 2010 года. Праверана 16 снежня 2011.
  3. ↑ Усерасійскі перапіс насельніцтва 2010 года. Даныя паводле рэгіёнаў. Праверана 16 снежня 2011.
  4. ↑ Joshuaproject. Aleut
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Алеуты&oldid=1032072"