Алексантэры Ахола-Вало: Розніца паміж версіямі

Алексантэры Ахола-Вало
Алексантэры Ахола-Вало
	фінск.: Aleksanteri Ahola-Valo
	; Ахола-Вало ў 1938 г.
Дата нараджэння	27 студзеня 1900
Месца нараджэння	Імпілахці[d], Выбаргская губерня[d], Вялікае Княства Фінляндскае, Расійская імперыя;
Дата смерці	15 верасня 1997 (97 гадоў)
Месца смерці	Сімрысхамн, камуна Сімрысхамн, лен Сконэ, Швецыя;
Грамадзянства	Фінляндыя
Род дзейнасці	мастак, архітэктар, пісьменнік, дзеяч выяўленчага мастацтва
Вучоба	Віцебскае народнае мастацкае вучылішча;
Сайт	ahola-valo.fi
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 15:49, 11 студзеня 2017

Алексантэры (Аляксандр Пятровіч) Ахола-Вало (фінск.: Aleksanteri Ahola-Valo; 27 студзеня 1900, Імпілахці — 15 верасня 1997, Сімрысхамн) — фінскі мастак і мысляр, заснавальнік мастацка-рацыяналістычнае сістэмы жыцця (эвахамалогіі).

Біяграфія

Мастацкая школа ў Віцебску, дзе вучыўся Ахола-Вало

Нарадзіўся 27 студзеня 1900 года ў Імпілахці (фін. Impilahti) у Карэліі ў сям'і камінара. Быў сведкам Крывавай нядзелі. Калі будучаму мастаку было сем гадоў, яго сям'я была сасланы ў Вырыцу (Viiritsan) пад Пецярбургам. У гэты жа час Алексантэры абраў псеўданім Вало, што азначае «святло».

У 16 гадоў Алексантэры пераехаў ў Петраград, дзе паступіў у Mayak College (для дзяцей дыпламатаў), у якім вучыўся да яго закрыцця ў 1918 г.; быў сведкам падпісання Леніным незалежнасці Фінляндыі. Ахола-Вало ўстіў Чырвоную армію, удзельнічаў у паходзе на Варшаву. З 1919 па 1930 г. жыў у Беларусі, у Віцебску, дзе вучыўся мастацкай школе Юдэля Пэна і працаваў у Інбелкульце. Тут ён таксама пазнаёміўся з Казімірам Малевічам і Маркам Шагалам.

У 1925 разам з Сяргеем Эйзенштейнам прымаў удзел у стварэнні фільма Браняносец «Пацёмкін», стварыў гравюру «Кастрычнік у космасе» (пасля падораная аўтарам Юрыю Гагарыну). Сярод яго праектаў таксама «Храм чалавечых пакут» у Мінску.

Файл:Ahola-Valo 1992 Sarje 2.jpg

Ахола-Вало ў 1992 г.

Быў вымушаны бегчы ў Фінляндыю. Там насцярожана паставіліся да мастака, падазраючы яго ў сувязях з НКУС. Нягледзячы на заступніцтва мастака Акселі Гален-Калела, Алексантэры арыштавалі і адправілі ў лагер Драгсквік каля Расеборга. У лагеры ён стварыў карціну «Блакітная душа». Ад службы ў войску ён быў вызвалены па дрэнным стане здароўя. Тым не менш яму быў зроблены заказ партрэта прэзідэнта Рыста Руці.

Уклад у беларускую культуру

Працаваў у часопісах «Беларускі піянер», «Плуг», «Беларуская работніца і сялянка», газеце «Беларуская вёска». Аформіў кнігі Якуба Коласа «Новая зямля», А. Александровіча «Угрум», Паўлюка Труса «Ветры буйныя», А. Вольнага «Табе», М. Нікановіча «Вясновы прамень», Кузьмы Чорнага «Хвоі гавораць».

Літаратура

БЭ ў 18 тамах. Т.2, Мн., 1996, С.153

Гл. таксама

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Аляксандр Ахола-Вало
Аляксандр (Алексантэры) Ахола-Вало
Да 110-годдзя з дня нараджэння Аляксандра (Алексантэры) Пятровіча Ахола-Вало (1900—1997)
Сын трох народаў

Шаблон:Painter-stub

↑ ^а ^б Register of the Artists' Association of Finland
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11873875"></a>
↑ Aleksanteri Ahola-Valo // Artists of the World Online, Allgemeines Künstlerlexikon Online, AKL Online / Hrsg.: A. Beyer, B. Savoy — B: K. G. Saur Verlag, Verlag Walter de Gruyter, 2009. — ISSN 2750-6088 — doi:10.1515/AKL
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q64"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q41640909"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q496126"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19276262"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q324303"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q98818"></a>

[_40fb6941af927ba0-1] а ^б Register of the Artists' Association of Finland
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11873875"></a>

[_c061629bc765bea5-2] Aleksanteri Ahola-Valo // Artists of the World Online, Allgemeines Künstlerlexikon Online, AKL Online / Hrsg.: A. Beyer, B. Savoy — B: K. G. Saur Verlag, Verlag Walter de Gruyter, 2009. — ISSN 2750-6088 — doi:10.1515/AKL
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q64"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q41640909"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q496126"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19276262"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q324303"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q98818"></a>

[1]

[2]

@@ Радок 7: / Радок 7: @@
  |шырыня           =
  |загаловак        = Ахола-Вало ў 1938 г.
- |дата нараджэння    = 27.01.1900
+ |дата нараджэння    =
- |месца нараджэння   = [[Імпілахці]], {{Месца нараджэння|Фінляндыя|у Фінляндыі}}
+ |месца нараджэння   =
- |дата смерці      = 15.09.1997
+ |дата смерці      =
- |месца смерці     = [[Сімрысхамн]], {{Месца смерці|Швецыя|у Швецыі}}
+ |месца смерці     =
  |паходжанне    =
  |падданства       =
@@ Радок 25: / Радок 25: @@
  |вікісховішча        = Category:Aleksanteri Ahola-Valo
 }}
-'''Алексантэры (Аляксандр Пятровіч) Ахола-Вало''' ({{lang-fi|Aleksanteri Ahola-Valo}};  [[27 студзеня]] [[1900]], Імпілахці — {{ДС|15|9|1997}}, {{МС|Сімрысхамн||}}) — [[фіны|фінскі]] мастак і мысляр, заснавальнік мастацка-рацыяналістычнае сістэмы жыцця (эвахамалогіі).
+'''Алексантэры (Аляксандр Пятровіч) Ахола-Вало''' ({{lang-fi|Aleksanteri Ahola-Valo}}; [[27 студзеня]] [[1900]], Імпілахці — {{ДС|15|9|1997}}, {{МС|Сімрысхамн||}}) — [[фіны|фінскі]] мастак і мысляр, заснавальнік мастацка-рацыяналістычнае сістэмы жыцця (эвахамалогіі).
 == Біяграфія ==
@@ Радок 31: / Радок 31: @@
 Нарадзіўся 27 студзеня 1900 года ў Імпілахці (фін. Impilahti) у [[Карэлія|Карэліі]] ў сям'і камінара. Быў сведкам Крывавай нядзелі. Калі будучаму мастаку было сем гадоў, яго сям'я была сасланы ў Вырыцу (Viiritsan) пад [[Пецярбург]]ам. У гэты жа час Алексантэры абраў псеўданім Вало, што азначае «святло».
-У 16 гадоў Алексантэры пераехаў ў Петраград, дзе паступіў у ''Mayak College'' (для дзяцей дыпламатаў), у якім вучыўся да яго закрыцця ў 1918 г.; быў сведкам падпісання Леніным незалежнасці [[Фінляндыя|Фінляндыі]]. Ахола-Вало ўстіў Чырвоную армію, удзельнічаў у паходзе на Варшаву. З 1919 па 1930 г. жыў у Беларусі, у [[Віцебск]]у, дзе вучыўся мастацкай школе [[Іегуда Пэн|Юдэля Пэна]] і працаваў у [[Інстытут беларускай культуры|Інбелкульце]]. Тут ён таксама пазнаёміўся з [[Казімір Малевіч|Казімірам Малевічам]] і [[Марк Шагал|Маркам Шагалам]].
+У 16 гадоў Алексантэры пераехаў ў Петраград, дзе паступіў у ''Mayak College'' (для дзяцей дыпламатаў), у якім вучыўся да яго закрыцця ў 1918 г.; быў сведкам падпісання Леніным незалежнасці [[Фінляндыя|Фінляндыі]]. Ахола-Вало ўстіў Чырвоную армію, удзельнічаў у паходзе на Варшаву. З 1919 па 1930 г. жыў у Беларусі, у [[Віцебск]]у, дзе вучыўся мастацкай школе [[Іегуда Пэн|Юдэля Пэна]] і працаваў у [[Інстытут беларускай культуры|Інбелкульце]]. Тут ён таксама пазнаёміўся з [[Казімір Малевіч|Казімірам Малевічам]] і [[Марк Шагал|Маркам Шагалам]].
 У 1925 разам з [[Сяргей Эйзенштэйн|Сяргеем Эйзенштейнам]] прымаў удзел у стварэнні фільма Браняносец «Пацёмкін», стварыў гравюру «Кастрычнік у космасе» (пасля падораная аўтарам [[Юрый Гагарын|Юрыю Гагарыну]]). Сярод яго праектаў таксама «Храм чалавечых пакут» у [[Мінск]]у.
-[[Файл:Ahola-Valo 1992 Sarje 2.jpg|thumb|Ахола-Вало ў 1992 г.]]
+[[Файл:Ahola-Valo 1992 Sarje 2.jpg|thumb|Ахола-Вало ў 1992 г.]]
 Быў вымушаны бегчы ў Фінляндыю. Там насцярожана паставіліся да мастака, падазраючы яго ў сувязях з НКУС. Нягледзячы на заступніцтва мастака [[Акселі Гален-Калела]], Алексантэры арыштавалі і адправілі ў лагер Драгсквік каля Расеборга. У лагеры ён стварыў карціну «Блакітная душа». Ад службы ў войску ён быў вызвалены па дрэнным стане здароўя. Тым не менш яму быў зроблены заказ партрэта прэзідэнта Рыста Руці.
@@ Радок 51: / Радок 51: @@
 * {{commonscat-inline|Aleksanteri Ahola-Valo|Аляксандр Ахола-Вало}}
 * [http://spadczyna.com/gallery/b_g_ahola_valo.htm Аляксандр (Алексантэры) Ахола-Вало]
-* [http://www.artmuseum.by/by/vyst/m%D1%96nulyiya-vyista%D1%9Ek%D1%96/pramen Да 110-годдзя з дня нараджэння Аляксандра (Алексантэры) Пятровіча Ахола-Вало (1900–1997)]
+* [http://www.artmuseum.by/by/vyst/m%D1%96nulyiya-vyista%D1%9Ek%D1%96/pramen Да 110-годдзя з дня нараджэння Аляксандра (Алексантэры) Пятровіча Ахола-Вало (1900—1997)]
 * [http://pda.sb.by/post/96216/ Сын трох народаў]