Нямецкая акупацыя Беларусі (1941—1944)

НЯМЕЦКАЯ АКУПАЦЫЯ БЕЛАРУСІ (1941—1944), акупацыя нямецка-фашысцкімі войскамі ў 1941—1944 тэрыторыі БССР (у межах 1941 году). Радыкальнай польскай гістарыяграфіяй не прызнаецца як цэлы прадмет вывучэння, і падзяляецца на акупацыю Усходняй Польшчы і акупацыю БССР у межах 1938 году.

Пасля поўнага захопу нямецкімі войскамі (1941), тэрыторыя БССР была падзелена на наступныя зоны кіравання: тылу армейскай групы "Цэнтр", рэйхкамісарыятаў "Остланд" і "Украіна", генеральнай акругі Усходняя Прусія.

На акупаванай тэрыторыі з першых дзён Вялікай Айчыннай вайны дзейнічалі савецкія партызанскія фармаванні. Таксама з 1941 сюды была распаўсюджана дзейнасць польскіх партызанскіх сіл, а польскія падпольныя арганізацыі існавалі і ў даваенны перыяд 1939—1941. У шэрагу раёнаў Брэсцкай вобласці дзейнічалі украінскія АУН і УПА.

Нацыянальная палітыка

З самага пачатку акупацыі, нацысцкія ўлады пачалі ажыццяўляць палітыку вынішчэння яўрэйскага насельніцтва Беларусі. Былі арганізаваныя гарадскія гета, пачатыя знішчальныя аперацыі (гл. аперацыя "Прыпяцкія балоты").

Пачынаючы з 1941, В. Кубэ, які кіраваў грамадзянскай адміністрацыяй у генеральным камісарыяце "Вайсрутэнія" ("Беларусь") праводзіў палітыку г.зв. "вайсрутэнізацыі", якая, між іншым, вылікала сур'ёзныя канфлікты між ім і кіраўніцтвам нацысцкай партыі, аб'ектыўна паспрыяла ўзмацненню беларускага не-савецкага нацыянальнага пачуцця, і пацягнула за сабой шэраг трывалых палітычных наступстваў, у тым ліку, у савецкай пасляваеннай нацыянальнай і дэмаграфічнай палітыцы.

Пачынаючы з 1942, дадаткова да дапаможнай паліцыі нямецкія ўлады фарміравалі на тэрыторыі Беларусі ваенна-паліцэйскія сілы, у т.л., беларускія (Беларускі корпус самааховы).

У Сеціве

Юры Туронак. Метады акупацыі ў Беларусі