Аляксандр Яраславіч Неўскі: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія]

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Версія ад 12:23, 22 чэрвеня 2010

Аляксандр Яраславіч (30 мая 1220, Пераяслаў-Залескі — 14 лістапада 1263, Гарадзец) — князь наўгародскі (1236—1240, 1241—1251), цверскі (1247-1252), вял.кн. кіеўскі (1249-1252), уладзімірскі (1252—1263), прылічаны да святых. З роду Рурыкавічаў (11-е калена).

Сын пераяслаўскага кн. Яраслава Усеваладавіча. Паводле Жыція, разбіў шведскі атрад у бітве на Няве (15.7.1240), але заходнія крыніцы гэта не пацвярджаюць. Вясною 1241 г. узяў штурмам і разбурыў крэпасць Капор'е, выгнаў немцаў са Пскова. У 1242 г. разбіў немцаў на льдзе Чуцкага возера (г.зв. "Лядовае пабоішча", 5.4.1242). У 1245 г. адбіў некалікі літоўскіх набегаў на паўночна-заходнюю Русь, у 1253 г. адбіў папад немцаў на Пскоў, заключыў дагавор з Лівонскім ордэнам, у 1256 г. здзейсніў паспяховы паход у Фінляндыю. Вёў перапіску з Папам рымскі, яе мэты, вынікі і ацэнкі спрэчныя ў гістарыяграфіі. Імкнуўся да захавання міру з ардынскімі ханамі, 5 разоў ездзіў да Каракарума і Сарая. Пахаваны ў саборы Раждзественскага манастыра ва Уладзіміры.

У 15 ст. ад наўгародцаў празваны "Храбрым", у 16 ст. — "Неўскім". Пры мітрапаліце Макарыі, на Маскоўскім саборы 1547 г., кананізаваны Рускай праваслаўнай царкой ў ліке дабраверных. У агіяграфічнай літаратуры выведзены ідэальным князем-воінам.

Паводле загаду імп. Пятра I, у 1724 г. рэшткі Аляксандра Яраславіча перенесеныя з Уладзіміра ў Санкт-Пецярбург у Аляксандра-Неўскі манастыр (пазней лаўра), дзе захоўваюцца дасюль.

Літаратура

Князь Александр Невский и его эпоха: Исслед. и материалы. СПб., 1995;
Пашуто В. Т. Александр Невский. М.; Екатеринбург, 1995.
Раздорский А. И. Александр Невский, кн. (1220 или 1221-1263) // Санкт-Петербург: Энциклопедия. 2-е изд., испр. и доп. СПб: ООО «Бизнес-пресса»; М.: Российская политическая энциклопедия (РОССПЭН), 2006. 1024 с.: ил. ISBN 5-8110-0107-X

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
-{{вызнч|1=Аляксандр Яраславіч}}, {{вызн2|1=Аляксандр Неўскі}} ([[30 мая]] [[1220]], [[Пераслаўль-Залескі]] — [[14 лістапада]] [[1263]], Гарадзец) — князь наўгародскі ([[1236]]—[[1240]], [[1241]]—[[1252]] і [[1257]]—[[1263]]), вялікі князь уладзімірскі ([[1252]]—[[1263]]), праваслаўны святы.
+'''Аляксандр Яраславіч''' ([[30 мая]] [[1220]], [[Пераяслаў-Залескі]] — [[14 лістапада]] [[1263]], Гарадзец) — князь наўгародскі (1236—1240, 1241—1251), цверскі (1247-1252), вял.кн. кіеўскі (1249-1252), уладзімірскі (1252—1263), прылічаны да святых. З роду Рурыкавічаў (11-е калена).
+Сын пераяслаўскага кн. Яраслава Усеваладавіча. Паводле Жыція, разбіў шведскі атрад у [[Неўская бітва, 1240|бітве на Няве]] (15.7.1240), але заходнія крыніцы гэта не пацвярджаюць. Вясною 1241 г. узяў штурмам і разбурыў крэпасць Капор'е, выгнаў немцаў са Пскова. У 1242 г. разбіў немцаў на льдзе Чуцкага возера (г.зв. "Лядовае пабоішча", 5.4.1242). У 1245 г. адбіў некалікі [[Літоўскія паходы да 1270 году|літоўскіх набегаў]] на паўночна-заходнюю Русь, у 1253 г. адбіў папад немцаў на Пскоў, заключыў дагавор з Лівонскім ордэнам, у 1256 г. здзейсніў паспяховы паход у Фінляндыю. Вёў перапіску з Папам рымскі, яе мэты, вынікі і ацэнкі спрэчныя ў гістарыяграфіі. Імкнуўся да захавання міру з ардынскімі ханамі, 5 разоў ездзіў да Каракарума і Сарая. Пахаваны ў саборы Раждзественскага манастыра ва Уладзіміры.
-[[15 ліпеня]] [[1240]] разграміў шведскае войска ў [[Неўская бітва, 1240|Неўскай бітве]], вясной 1241 года выбіў лівонскіх рыцараў з шэрагу рускіх гарадоў. [[5 красавіка]] [[1242]] на льду Чудскога возера перамог войска Лівонскага ордэна. Перамога ў гэтай бітве паставіла Аляксандра Неўскага ў лік буйнейшых палкаводцаў свайго часу.
+У 15 ст. ад наўгародцаў празваны "Храбрым", у 16 ст. — "Неўскім". Пры мітрапаліце Макарыі, на Маскоўскім саборы 1547 г., кананізаваны [[РПЦ|Рускай праваслаўнай царкой]] ў ліке дабраверных. У агіяграфічнай літаратуры выведзены ідэальным князем-воінам.
-Кананізаваны Рускай праваслаўнай царквой у ліке благаверных пры мітрапаліце Макарыі на Маскоўскім Саборы 1547 года.
+Паводле загаду імп. [[Пётр I|Пятра I]], у 1724 г. рэшткі Аляксандра Яраславіча перенесеныя з Уладзіміра ў Санкт-Пецярбург у Аляксандра-Неўскі манастыр (пазней лаўра), дзе захоўваюцца дасюль.
+== Літаратура ==
+* Князь Александр Невский и его эпоха: Исслед. и материалы. СПб., 1995;
+* Пашуто В. Т. Александр Невский. М.; Екатеринбург, 1995.
+* Раздорский А. И. Александр Невский, кн. (1220 или 1221-1263) // Санкт-Петербург: Энциклопедия. 2-е изд., испр. и доп. СПб: ООО «Бизнес-пресса»; М.: Российская политическая энциклопедия (РОССПЭН), 2006. 1024 с.: ил. ISBN 5-8110-0107-X
 [[Катэгорыя:Асобы]]
 [[Катэгорыя:Праваслаўныя святыя]]
-[[Катэгорыя:Рускія ваеначальнікі]]
 [[bg:Александър Невски]]