Прагляд зыходнага тэксту старонкі Герб Малдаўскага княства

{{Картка:Герб
 |назва              = Герб Малдаўскага княства
 |выява              = COA of Moldavia 1855.svg
 |памер выявы        = 250px
 |сярэдні            = 
 |сярэдні_шырыня     = 
 |сярэдні_подпіс     = 
 |малы               = 
 |малы_шырыня        = 
 |малы_подпіс        = 
 |носьбіт            = 
 |зацверджаны        = 
 |нашлемнік          = 
 |шлем               = 
 |карона             = 
 |шчыт               = 
 |шчытатрымальнікі   = 
 |заснаванне          = 
 |дэвіз              = 
 |ордэны             = 
 |іншыя элементы     =
 |раннія версіі      = [[File:CoA from Flag of the Moldavian Army 1849.svg|100px]]
 |выкарыстанне       = ад 1377 года
 |аўтары             = 
 |аўтар              = 
 |ідэя               = 
 |праект             = 
 |дапрацоўка         = 
 |мастак             = 
 |дызайн             = 
 |кансультант        = 
}}
'''Герб Малдаўскага княства''' — геральдычны сімвал [[Малдаўскае княства|Малдаўскага княства]], разам з [[Сцяг Малдовы|дзяржаўным сцягам]] адзін з галоўных сімвалаў княства. За сваю гісторыю зведаў шматлікія змены.

== Гіпотэзы ўзнікнення ==
Цэнтральная геральдычная фігура герба — галава тура (зубра). Калі, дзе і ў каго ўзнікла ўяўленне пра галаву тура як сімвал суверэннай тэрыторыі, даследчыкі пакуль не маюць пэўнага адказу. Некаторыя з іх спрабавалі разглядаць паходжанне сімвала праз прызму старажытнага паляўнічага культу, які бытаваў у паўночных [[Карпаты]] і ўключаў ахвярапрынашэннем тура (зубра) праз яго забой на беразе ракі, што, у прыватнасці, можа патлумачыць і паданне пра заснаванне Малдовы, і геральдычную выяву толькі галавы, а не ўсёй жывёлы. Паводле версіі ананімнага летапісца<ref>Славяно-молдавские летописи XV—XVI. — М., 1976</ref>:

{{Пачатак цытаты}}Аднойчы {{iw|Драгаш||ru|Драгош}} са сваімі спадарожнікамі адправіўся на паляванне на дзікіх звяроў. У высокіх гарах ён напаў на след тура і, у пераследзе яго, перасек горы і выйшаў да цудоўнай раўніны. Ён нагнаў і забіў тура каля ракі пад вярбой, там жа ён зладзіў пір. Драгаш са спадарожнікамі па волі Бога вырашылі пасяліцца ў гэтай краіне. Яны вярнуліся і расказалі сваім таварышам пра цудоўную краіну з рэкамі і крыніцамі. Тыя таксама вырашылі пайсці ў гэтую краіну і выбраць сабе зямлю, бо яна не была населена, і на мяжы татарскія качэўнікі пасвілі свае статкі. Яны папрасілі вугорскага князя Уладзіслава адпусціць іх, і той з вялікім шкадаваннем дазволіў ім перасяліцца. І яны пайшлі з Марамурэша разам з таварышамі, іх жонкамі і дзецьмі, праз горы і лясы да месца, дзе Драгаш забіў тура, і пасяліліся там, бо ім спадабалася тая мясцовасць. Яны выбралі Драгаша князем і ваяводам, як самага мудрага. Так па волі Божай была заснавана Малдавія. І ваявода Драгаш першым пасяліўся на рацэ Малдове, і засяліў Баю і іншыя землі, і пастанавіў, каб княжацкім гербам для ўсёй краіны была галава тура. Уладарыў ён на працягу двух гадоў<ref>{{Cite web |url=http://www.heraldicum.ru/moldova/history.htm |title=Молдавское княжество. Герб |access-date=2021-06-29 |archive-date=2021-01-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210126055623/http://heraldicum.ru/moldova/history.htm |url-status=live }}</ref>.{{Канец цытаты}}

І. Н. Мэнеску, на аснове легенды пра Драгаша, мяркуе, што гэты старажытны культ — забойства звера — з’яўляецца сімвалам заваявання і ліквідацыі мясцовага дынаста, які валодаў родавым знакам у выглядзе галавы тура. Р. Гасаўэр выяўляе шэраг геральдычных малюнкаў у выглядзе галавы тура (зубра) у гербах розных краін і правінцый (Мекленбург-Шверын, Мекленбург-Стрэліц, Сігет-Марамурэш), у родавых гербах венгерскага арыстакрата Баласа, шведа Аксенштэрна, у польскіх гербах (Глова Бавола, Вянява), а таксама ў гербах гарадоў Каліц і [[Познань]]. Ён жа прапанаваў гіпотэзу, што адзін з мясцовых дынастаў у 1-й палове XIV ст., магчыма, атрымаў у свой герб выяву галавы тура (зубра) ад [[Уладзіслаў I Лакетак|Уладзіслава Лакатка]] з нагоды пераможнага паходу супраць Брандэнбург (1325) з удзелам малдаўскіх воінаў. Пазней род дынаста або згас, або быў падпарадкаваны кімсьці, а герб стаў сімвалам малдаўскай зямлі.

У сваіх даследаваннях Г. Брэтяну меркаваў, што трансільванскі ваявода Мікалай Сірока, які задумаў крыжовы паход супраць татараў у 1343 годзе ад імя свайго сюзерэна караля Людовіка, мог надзяліць геральдычным знакам у выглядзе галавы тура аднаго з малдаўскіх ваяводаў, якія вызначыўся ў бітвах.

Г. Балш спаслаўся на выяву каранаванай галавы зубра на гербе польскай правінцыі Каліц і схільны бачыць польскі ўплыў на паходжанне герба Малдовы.

Р. Вуя сцвярджае аўтарства Драгаша ў стварэнні свайго фамільнага герба, магчыма, бо яго радзіма Сігет ([[Трансільванія]]), у гербе якога геральдычная выява галавы тура, а можа ў памяць пра сваё легендарнае паляванне. М. Берза і Д. Чарнавадзяну лічаць, што дзяржаўны герб звязаны з імем Багдана I. К. Кірыцэску звязвае з’яўлення герба Малдовы з імем Пятра I Мушата.

Цэнтральная геральдычная фігура (галава тура) дапоўнена спадарожнымі элементамі. Адзін з іх [[зорка]], размешчаная паміж рагамі. Па левы і правы бок галавы, сімвал сонца — ружа (разетка) і паўмесяц. Паўмесяц вядомы ў польскай, нямецкай і венгерскай геральдыцы з XII ст., дзе ён заўсёды спалучаўся з сімвалам сонца.

== Адзінае княства ==
Першая вядомая выява герба<ref>Памятники древнего искусства на территории Молдавии / Отв. ред. И. А. Борзияк — Кишинёв: Штиинца, 1989. — С. 110</ref> Малдовы — галава тура (зубра) з зоркай паміж рагамі, з ружай і паўмесяцам па баках — пячатка Пятра Мушата ад 1377 года. На пячатцы змяшчаецца легенда: «Petrus voivoda Moldaviensis». Герб быў і на манетах чаканкі Пятра Мушата<ref>''Рикман, Э. А.'' Памятники древнего искусства Молдавии: по археологическим данным — Кишинев: Картя молдовеняскэ, 1961. — С. 34</ref>. На аверсе манет, такіх як [[грош]]ы, выяўляўся дынастычны герб дома Анжу — шчыт з трыма бэлькамі ў першым полі і лілеямі ў другім; на адваротным баку галава тура з лірападобна-выгнутымі рагамі, паміж якімі змешчана пяціканцовая зорка, а па баках разетка і паўмесяц — дынастычная эмблема Мушацінаў<ref>''Дергачева Л.'' [https://www.academia.edu/38549882/Государственная_и_династическая_эмблемы_на_первых_молдавских_эмиссиях_XIV_века_State_and_Dynastic_Emblems_on_the_first_Moldovan_issues_of_the_14th_century_In_Russian_ Государственная и династическая эмблемы на первых молдавских эмиссиях XIV века (к вопросу о том, что считать аверсом, а что реверсом монет Пeтра I)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210513100643/https://www.academia.edu/38549882/%D0%93%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B8_%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%8D%D0%BC%D0%B1%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D1%8B_%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B2%D1%8B%D1%85_%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85_%D1%8D%D0%BC%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F%D1%85_XIV_%D0%B2%D0%B5%D0%BA%D0%B0_State_and_Dynastic_Emblems_on_the_first_Moldovan_issues_of_the_14th_century_In_Russian_ |date=13 мая 2021 }} // Вісник Львівського університету, 2019</ref>. На гаспадарскіх пячатках заўсёды выяўлялі галаву тура і звычайна легенду на [[Стараславянская мова|славянскай мове]]. Як напрыклад: «Печать ИО Романа воевода Земле Молдавской» на пячатцы да дакумента ад 30 сакавіка 1392 года. Галава быка на працягу XIV ст. выкарыстоўвалася як дынастычная эмблема дома Мушацінаў, і толькі паступова, пачынаючы з канца праўлення [[Аляксандр I Добры|Аляксандра I Добрага]] і да [[Стэфан III Вялікі|Стэфана III Вялікага]] стала дзяржаўным сімвалам<ref>''Traian Biţa'' «Când a devenit capul de bour stemă a Moldovei?» Arheologia Moldovei 20. — Iași, 1997, — P. 187—202</ref>.

На пячатцы да граматы, падпісанай Аляксандрам Добрым легенда «Печать Олександра воеводы, господарь Земли Молдавской». На пячатках 2-й паловы XV ст. — Стэфана Вялікага герб Малдовы суправаджае легенда па-славянску: «Печать ИO Стефана воевода господар Земли Молдавской». Да XVII ст. да герба Малдовы сталі дадаваць рэгаліі гаспадара: буздыган ([[булава|булаву]]) і [[меч]].

Герб Малдовы апеў у вершах вялікі малдоўскі кніжнік мітрапаліт Дасафцей:

{{Пачатак цытаты}}<poem>
«Галава тура, знатнага звера,
Азначае выдатную сілу краіны…».
</poem>{{Канец цытаты}}

З пачатку XVIII ст. пачынаецца адраджэнне малдаўскай сімволікі — з’яўляюцца пячаткі з якаснымі выявамі герба дзяржавы на манер польскіх і расійскіх пячатак — акружаннымі гербамі тэрыторый.

<gallery class="center" heights="160">
Файл:Печать Петра I Мушата 1387.svg|Пячатка [[Пётр I Мушат|Пятра I Мушата]], 1387
Файл:Coat of arms used by Alexandru cel Bun.jpg|Герб [[Аляксандр I Добры|Аляксандра I Добрага]], 1400—1432
Файл:AlexandruCelBunSeal.png|Пячатка [[Аляксандр I Добры|Аляксандра Добрага]], 1400—1432
Файл:Seal of Stephen III of Moldavia.svg|Пячатка [[Стэфан III Вялікі|Стэфана III Вялікага]], 1457—1504
Файл:COA of Stephen III of Moldavia.svg|Прамалёўка герба з пячаткі Стэфана III Вялікага
Файл:Stema Moldovei 1479.jpg|Герб Малдовы, 1479
Файл:Moldavia's coat of Arms of 1481.jpg|Герб Малдовы, 1481
Файл:Putna - Lapusneanu - 1559.jpg|Герб Малдовы, 1559
Файл:Jacob Despoth. Wappen (Gouache) - crop.png|Герб {{iw|Дэспат Водэ|Дэспата Водэ|ru|Деспот Водэ}}, 1561
Файл:Coat of Arms of Moldavia - Großes Wappenbuch (crop).png|Герб з нямецкага гербоўніка, каля 1586
Файл:Coat of arms of Moldavia under Aron the Tyrant.svg|Герб {{iw|Арон Тыран|Арона Тырана|ru|Арон Тиран}}
Файл:Stema Mihai Viteazul.jpg|Фамільны герб [[Міхай Храбры|Міхая Храбрага]], каля 1600
Файл:VasileLupuSeal1641.png|Пячатка [[Васіле Лупу|Васіля Лупу]], 1641
Файл:Stema Moldovei 1641.jpg|Герб Малдовы, 1641
Файл:Coat of arms of the Principality of Moldavia 1643.svg|Герб Малдовы пры [[Васіле Лупу]], 1643
Файл:Coat of arms of Moldavia 1646.png|Герб Малдовы пры [[Васіле Лупу]], 1646
Файл:DragomirnaCOA.JPG|Герб Малдавіі, XVII стагоддзе
Файл:Coat of arms of Moldavia in Stematographia 1702.png|Герб з «Стэматаграфіі» [[Паваа Рытэр Вітэзавіч|П. Р. Вітэзавіча]], 1702
Файл:Stema Moldovei din 1716.png|Герб Малдавіі пры ўладарстве [[Міхай Ракавіцэ|Міхая Ракавіцэ]], 1716
Файл:Coa Moldova 1775.jpg|Герб Малдовы, 1775
Файл:Coats of arms of Moldova Alexander Moruzi 1806-1807.jpg|Герб Малдовы часоў [[Аляксандр Мурузі|Аляксандра Мурузі]], 1806—1807. Поле шчыта — [[Блакітны колер у геральдыцы|блакіт]].
Файл:DivanulCnejieiMoldovei1807.png|Пячатка {{iw|Дыван (ведамства)|дывана|ru|Диван (ведомство)}} Малдавіі, 1807. Поле шчыта — золата.
Файл:Coat of arms of Moldavia under Scarlat Callimachi, Sfântul Spiridon version.svg|Герб Малдовы пры {{iw|Скарлат Калімакі|Скарлатэ Калімакі|ru|Скарлат Каллимаки}}, каля 1812. Поле шчыта — золата.
</gallery>

== Заходняя частка княства ==
Пасля 1812 года ўсходняя частка княства (міжрэчча [[Днестр|Днястра]] і [[Прут]]а) далучана да Расійскай імперыі і ствараецца Бесарабская вобласць, у 1873 годзе ператвораная ў [[Бесарабская губерня|губерню]]. Канчаткова тэрыторыя губерні сфарміравалася ў 1878 годзе.

Заходняя частка княства засталася васалам Асманскай імперыі. З 1812 года поле герба княства — сіняе. Пасля 1821 года, калі Дабруджа ўвайшла ў склад княства і з’явіўся выхад да мора, да герба як пахолкаў дадалі дэльфінаў.

Са студзеня 1832 года кіраўніком рускай адміністрацыі Паўлам Дзмітрыевічам Кісялёвым быў уведзены {{iw|Арганічны рэгламент||ru|Органический регламент}}<ref>{{Cite web|lang=en|url=https://www.britannica.com/event/Reglement-Organique|title=Règlement Organique {{!}} Romanian history|website=Encyclopedia Britannica|archive-date=2021-05-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20210513084210/https://www.britannica.com/event/Reglement-Organique|url-status=live}}</ref>. Ён прадугледжваў нацыянальную сімволіку. Неўзабаве пры Міхаіле Стурдза з’яўляюцца каляровыя выявы герба і ваенных сцягоў, дзе на сінім фоне залатая галава тура з зоркай паміж рог. Затым над гербам з’яўляецца княжацкая карона, і ўвесь герб па еўрапейскай традыцыі размяшчаецца на княжацкай мантыі. На пашпартах княства 1855 года поле герба намалявана чырвона-сінім, аналагічна сцягу.

<gallery class="center" heights="160">
Файл:Stema Moldovei in timpul domniei lui Mihai Sturdza crop.png|Герб {{iw|Міхаіл Стурдза|Міхаіла Стурдза|ru|Стурдза, Михаил}}
Файл:CoA from Flag of the Moldavian Army 1849.svg|Малы герб. Прарысоўка са сцяга батальёна княства, 1849
Файл:Coat of arms of the Moldavian Principality 1851.jpg|Герб 1851 года з малдаўскім тэкстам {{iw|Валаха-малдаўская азбука|валаха-малдаўскай азбукай|ru|Валахо-молдавская азбука}}
Файл:Прінціпатꙋл Молдовеі. Пасапорт. COA.jpg|Герб з пашпарта Малдаўскага княства. 1855
Файл:COA of Moldavia 1855.svg|Вялікі герб. Прарысоўка з пашпарта, 1855.
Файл:Проект герба Объединенных княжеств Валахии и Молдавии 1860.png|Малдаўскі герб у складзе праекта герба [[Аб’яднанае княства Валахіі і Малдовы|Аб'яднаных княстваў Валахіі і Малдавіі]], 1860
</gallery>

<gallery class="center" caption="Змяненні колераў герба ў XIX ст.">
Файл:Colors of COA of Moldavia 1806-1807.svg|1806—1807 гады пры {{iw|Аляксандр Морузі|Аляксандры Морузі|ru|Мурузи, Александр}}
Файл:Colors of COA of Moldavia 1812-1819.svg|1812—1819 гады пры {{iw|Скарлат Калімакі|Скарлаце Калімакі|ru|Скарлат Каллимаки}}
Файл:Colors of COA of Moldavia 1834.svg|1834 пры {{iw|Міхаіл Стурдза|Міхаіле Стурдза|ru|Стурдза, Михаил}}
Файл:Colors of COA of Moldavia 1849.svg|1849 пры {{iw|Рыгор Гіка|Рыгоры Гіку|ru|Гика, Григорий}}
Файл:Colors of COA of Moldavia 1849-1855.svg|1849—1855 гады пры {{iw|Рыгор Гіка|Рыгоры Гіку|ru|Гика, Григорий}}
Файл:Colors of COA of Moldavia 1855.svg|1855 пры {{iw|Рыгор Гіка|Рыгоры Гіку|ru|Гика, Григорий}}
Файл:Colors of COA of Moldavia 1859.svg|1859 — [[Аб’яднанае княства Валахіі і Малдовы]]
Файл:Colors of COA of Moldavia 1863.svg|1863 — [[Аб’яднанае княства Валахіі і Малдовы]]
Файл:Colors of COA of Moldavia 1872.svg|1872 — [[Аб’яднанае княства Валахіі і Малдовы]]
</gallery>

== Бесарабія ==
{{main|Герб Бесарабскай губерні}}
[[Руска-турэцкія войны|Руска-турэцкія вайны]] спрыялі вызваленню зямель паміж Прутам і Днястром ад [[Асманская імперыя|асманскага]] ўладарства. Паводле Бухарэсцкага мірнага дагавора 16 мая 1812 года яны былі далучаны да [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]]. Пасля далучэння<ref>{{Cite web|url=http://dacoromania.net/wiki/%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F_%D0%B1%D0%B5%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D0%B8|title=История Бессарабии {{!}} Dacoromania|archive-date=2020-10-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020150125/https://dacoromania.net/wiki/%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F_%D0%B1%D0%B5%D1%81%D1%81%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D0%B8|url-status=dead}}</ref>, усходняя частка Малдаўскага княства і Буджак атрымалі назву [[Бесарабская губерня|Бесарабская вобласць]], а з 1873 года [[Бесарабская губерня|губерня]]. З гэтага моманту Бесарабіяй сталі называць Бесарабскую губерню.

У архіве Кішынёва захаваўся герб Бесарабскай вобласці. Герб Бесарабскай вобласці зацверджаны [[Мікалай I (імператар расійскі)|Мікалаем I]] 2 красавіка 1826 года: «шчыт перасечаны; у верхнім барвовым полі расійскі [[двухгаловы арол]] з сэрцападобным маскоўскім шчытком на грудзях, вянком і паходняй у лапах; у ніжнім залатым полі галава [[Тур (жывёла)|тура]] ([[Зубр еўрапейскі|зубра]])».

Новы варыянт герба прыняты [[Аляксандр II (імператар расійскі)|Аляксандрам II]] 5 ліпеня 1878 года. Выглядаў ён наступным чынам: «у блакітным шчыце залатая галава тура (зубра), з барвовымі вачыма, языком і рагамі, якая суправаджаецца, паміж рагамі, залатой з пяццю прамянямі зоркай і па баках направа, срэбнай ружай з пяццю прамянямі і налева такім самым паўмесяцам, звернутым налева. Аблямоўка з колераў імперыі. Шчыт увянчаны Імператарскай каронай і акружаны залатым дубовым лісцем, злучаным {{iw|Андрэеўская стужка|Андрэеўскай стужкай|ru|Андреевская лента}}».

<gallery class="center" heights="160px">
Файл:Bessarabia Gubernia CoA.png||Герб [[Бесарабская губерня|Бесарабскай вобласці]], 1815
Файл:Bessarabia Gubernia CoA 2.png|Герб Бесарабскай вобласці. Зацверджаны 2 красавіка 1826 года
Файл:Бессарабская губерния из Бенке.jpg|Афіцыйнае апісанне ў гербоўніку МУС Расійскай імперыі, 1880
Файл:Coat of arms of Bessarabia Governorate 1878.svg|Герб губерні, 1878
</gallery>

== Малдоўскі сімвал у іншых краін ==

==== Польскае каралеўства ====
У XVI ст. многія пытанні дзяржаўнага ладу Малдаўскага княства не вырашаліся без удзелу польскага боку. У гэты перыяд Польшча нават лічыла Малдову сваёй тэрыторыяй і выяўляла малдаўскі герб у сваіх дакументах разам з гербамі польскіх ваяводстваў.

<gallery class="center" heights="160">
Файл:Seal of Moldavia of Alexander of Poland.png|Герб Малдовы на пячатцы [[Аляксандр Ягелончык|Аляксандра Ягелончыка]] да 1506 года
Файл:Coat of arms of Moldavia as a Polish subordinate, 1506.png|Герб «Валошскага ваяводства» з польскага {{iw|Статут Ласкага|статута Яна Ласкага|ru|Статут Лаского}}, 1506
Файл:Arma regni Poloniae 1562 - Palatinat. Valachia.png|З польскага гербоўніка 1562 года
Файл:Wojewodztwo woloskie - Paprocki.svg|Герб «Валошскага ваяводства» з кнігі [[Барталамей Папроцкі|Б. Папроцкага]] «Herby rycerstwa polskiego», 1858
Файл:Herb Województwa Wołoszkiego (Księstwo Mołdawskie).png|Герб «Валошскага ваяводства» з гербоўніка XIX стагоддзя.
</gallery>

==== Расійская імперыя ====
У 1768 годзе была дасягнута дамоўленасць з прарасійскі настроенымі баярамі Валахіі пра сумесныя дзеяннях расійскіх войскаў і валахаў. Пасля таго, як расійскія войскі ў верасні 1769 года ўступілі ў Ясы і былі ўрачыста сустрэтыя мітрапалітам Гаўрыілам з баярствам, у Валахіі ўспыхнула паўстанне, якое завяршылася заняццем Бухарэста, арыштам гаспадара Рыгора Гікі і пераходам улады да Пырву Кантакузіна. Насельніцтва Малдавіі і Валахіі з энтузіязмам прынялі ўдзел у вайне на баку расійскіх войскаў. Дзякуючы [[Кючук-Кайнарджыйскі дагавор (1774)|Кючук-Кайнарджыйскаму міру]] 1774 года, а таксама Яскаму дагавору 1791 года Малдова і Валахія атрымалі цэлы шэраг правоў аўтаноміі. Расія набывала права заступніцтва над княствамі. Расійска-турэцкія войны значна палегчылі становішча Дунайскіх княстваў<ref>''Василик В. В.'' [https://cyberleninka.ru/article/n/diplomaticheskie-otnosheniya-russkogo-gosudarstva-s-knyazhestvami-moldaviya-i-valahiya-v-xv-xviii-v-traditsii-i-tendentsii Дипломатические отношения русского государства с княжествами молдавия и Валахия в XV—XVIII В. : традиции и тенденции] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20221204080131/https://cyberleninka.ru/article/n/diplomaticheskie-otnosheniya-russkogo-gosudarstva-s-knyazhestvami-moldaviya-i-valahiya-v-xv-xviii-v-traditsii-i-tendentsii |date=4 снежня 2022 }} // Журнал «Русин», 2011</ref>.

Пры [[Кацярына II|Кацярыне II]] у 1776 годзе ў сувязі са скасаваннем [[Запарожская Сеч|Запарожскай Сечы]], для абароны паўднёвых межаў з «малдаўскіх выхадцаў» [[Наварасійская губерня|Наварасійскай губерні]] складзены Малдаўскі гусарскі (паселены) полк. У 1776 годзе зацверджаны герб {{iw|Малдаўскі гусарскі полк|Малдаўскага гусарскага палка|ru|Молдавский гусарский полк}}: «падобны да папярэдняга [гэта значыць, у верхнім полі двухгаловы арол, які быццам выходзіць з-за ніжняга поля], толькі ніжняя частка ўся чырвоная, з выявай залатой валовай галавы». Малдаўскія гусары насілі менцікі і ківеры асноўных геральдычных колераў Малдаўскага княства — чырвонага і сіняга. Гэтыя ж колеру выкарыстоўваліся і пры распрацоўцы палкавых сцягоў.

У час расійска-турэцкай вайны расійскія войскі займалі тэрыторыю Малдавіі і Валахіі. У сувязі з вялікім недахопам меднай разменнай манеты на акупаванай тэрыторыі ў 1771—1774 гадах<ref>[http://vsemonetki.ru/books/item/f00/s00/z0000024/st060.shtml Гербы на монетах для Пруссии, для платежей в Молдавии и Валахии и на иностранных монетах, имеющих отношение к истории России] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20221204080116/http://vsemonetki.ru/books/item/f00/s00/z0000024/st060.shtml |date=4 снежня 2022 }} // ''Уздеников В. В.'' [http://vsemonetki.ru/books/item/f00/s00/z0000024/index.shtml Монеты России. 1700—1917] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20221204083441/http://vsemonetki.ru/books/item/f00/s00/z0000024/index.shtml |date=4 снежня 2022 }} — Москва: Финансы и статистика, 1986—504 с.</ref> была арганізавана чаканка адмысловых медных манет. 24 лютага 1771 года выйшаў указ «прывілей, дадзены барону Гартэнбергу, на выраб 1.000.000 руб. малдаўскай меднай манеты». Курс малдова-валахскіх грошай да расійскімі быў наступны — 1 пара была роўная 3 дзяньгам, 2 пары — 3 капейкам. 5 капеек атрымаліся вялікі прыгожай манетай. На адным баку намаляваны двухгаловы арол, пад лапамі якога знаходзяцца авальныя шчыты з гербамі Малдавіі (галава быка з рагамі) і Валахіі (паўсталая на зямлі птушка з крыжам у дзюбе).

<gallery class="center" heights="160">
Файл:Реверс с российской монеты 1 пара 3 денги 1772.svg|Рэверс з расійскай манеты 1 пара 3 дзяньгі. 1772
Файл:Герб Молдавского полевого полка (с 1776 по 1783 г.).jpg|Герб {{iw|Малдаўскі гусарскі полк|Малдаўскага гусарскага палка|ru|Молдавский гусарский полк}} у 1776-1783 гадах
Файл:Герб России с гербами Молдавии и Валахии 1809.jpg|Герб Расіі з кнігі {{iw|Нямецкая лаўра|Нямецкай лаўры|ru|Нямецкая лавра}}, 1809
</gallery>

==== Аўстра-Венгрыя ====
Падчас [[Руска-турэцкая вайна (1768—1774)|расійска-турэцкай вайны 1768—1774 гадоў]] рэгіён занялі расійскія войскі і ў 1775 годзе Асманская імперыя падпісала дагавор паводле якога Букавіна адыходзіла да Аўстрыйскай імперыі. Аўстрыйцы ў 1786 годзе ўключылі край як Чарнавіцкую акругу ў склад [[Каралеўства Галіцыі і Ладамерыі]]. У студзені 1849 года пасля рэвалюцый, якія ахапілі Аўстрыйскую імперыю, [[Франц Іосіф I]] даў Букавіне статус асобнага кароннага краю, і ўтварыў [[Герцагства Букавіна]] у персанальнай уніі з Каралём Галіцыі. Яго адміністрацыйным цэнтрам сталі Чарнаўцы<ref>{{Крыніцы/БіЭ|Буковина}}</ref>. 29 верасня 1850 года імператар зацвердзіў часовую канстытуцыю краю. У ёй пацвярджалася, што Букавіна — асобная каронная зямля імперыі, і як герцагства атрымлівае свой герб.<gallery class="center" heights="160px">
Coat of arms of Bukovina.svg|Малы герб
Coat of arms of Bukowina.svg|Вялікі герб
Palace of Justice, Vienna - Aula, Coat of Arms - Herzogtum Bukowina 4216.jpg|Зала сходаў у Палацы правасуддзя, Вена
</gallery>

== Гл. таксама ==

* [[Герб Малдаўскай Дэмакратычнай Рэспублікі]]
* [[Герб Малдовы]]

== Заўвага ==
{{Reflist}}

[[Катэгорыя:Малдаўскае княства]]
[[Катэгорыя:Гербы Малдовы]]
[[Катэгорыя:Старонкі з недагледжанымі перакладамі]]