Прагляд зыходнага тэксту старонкі Грамадзянская вайна ў Емене

{{Узброены канфлікт
|канфлікт     =  Грамадзянская вайна ў Емене
|выява = Yemeni Civil War.svg
|частка        = [[Другая халодная вайна]], [[Еменскі крызіс]]
|загаловак       = <span/>
{{(!}} style="text-align:left;"
{{!}}
{{legend|#cae7c4|Пад кантролем [[Вышэйшы палітычны савет (Емен)|Вышэйшага палітычнага савета]] ([[Хусіты]])}} 
{{legend|#f98787|Пад кантролем урада аль-Хадзі і саюзнікаў}} 
{{legend|#e3d975|Пад кантролем [[Паўднёвы пераходны савет|Паўднёвага пераходнага савета]]}}
{{legend|#ffffff|Пад кантролем [[Ансар аль-Шарыя (Емен)|Ансар аль-Шарыя]], [[Аль-Каіда на Аравійскім паўвостраве]] і [[Ісламская дзяржава]]}}
{{!)}}
<small>''[[:en:Template:Yemeni Civil War detailed map|Карта бягучай ваеннай сітуацыі ў Емене]] (англ.)''</small>
|дата         = з [[19 верасня]] [[2014]] года
|месца        = [[Емен]], часткова поўдзень [[Саудаўская Аравія|Саудаўскай Аравіі]]
|вынік         = канфлікт працягваецца
|праціўнік1   = {{Сцяг|Емен}} [[Абд Рабу Мансур аль-Хадзі|Урад аль-Хадзі]]<br>'''Замежныя войскі:'''
* {{Сцягафікацыя|Саудаўская Аравія}}
* {{Сцягафікацыя|ЗША}}
* {{Сцягафікацыя|Бахрэйн}}
* {{Сцягафікацыя|Кувейт}}
* {{Сцягафікацыя|Егіпет}}
* {{Сцягафікацыя|Іарданія}}
* {{Сцягафікацыя|ААЭ}}
* {{Сцягафікацыя|Марока}}
* {{Сцягафікацыя|Сенегал}}
* {{Сцягафікацыя|Малайзія}}
* {{Сцягафікацыя|Судан}}
* {{Сцяг|Чад}} Чадыйскія найміты<ref name="найміты">[https://www.middleeastmonitor.com/20181003-abu-dhabi-recruits-mercenaries-from-arab-tribes-of-chad-and-niger-to-fight-in-yemeni-war/ Abu Dhabi recruits mercenaries from Arab tribes of Chad and Niger to fight in Yemeni war]</ref>
* {{Сцяг|Нігер}} Нігерскія найміты<ref name="найміты"/>
* [[Прыватная ваенная кампанія|Прыватныя ваенныя кампаніі]]<ref>[https://regnum.ru/news/2685568.html American Conservative: Миру в Йемене препятсвует иностранное вмешательство]</ref><ref>[https://readovka.ru/news/36828 Российские ЧВК пошли в Йемен]</ref>
'''пры падтрымцы''':<br>{{Сцягафікацыя|ЗША}}<ref>
[http://www.thestar.com.my/News/World/2015/03/26/US-supporting-Saudi-Arabias-military-operation-in-Yemen--source/ U.S. supporting Saudi Arabia's military operation in Yemen]</ref><br>{{Сцягафікацыя|Вялікабрытанія}}<ref>[http://www.heraldscotland.com/news/15684870.British_support_of_Saudi_Arabian_military_should_shame_us_all__says_SNP_MP/ British support of Saudi Arabian military should shame us all, says SNP MP]</ref><ref>[https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/yemen/11859822/Britain-fuelling-war-in-Yemen-through-arms-sales-says-charity.html Britain 'fuelling war in Yemen' through arms sales, says charity]</ref><br>{{Сцягафікацыя|Пакістан}}<ref>[http://news.yandex.ru/yandsearch?cl4url=www.openli.ru%2Farhiv%2F31861&lr=10942 К войне в Йемене присоединился Пакистан]</ref><br>{{Сцягафікацыя|Швейцарыя}}<ref>[https://www.inopressa.ru/pwa/article/06dec2018/nzz/swiss.html Швейцария увеличила поставки оружия в страны, ведущие войны]</ref><br>{{Сцягафікацыя|Самалі}}<ref name="Ssfpstsciy">{{cite news|title=SOMALIA: Somalia finally pledges support to Saudi-led coalition in Yemen – Raxanreeb Online|url=http://www.wargeyska.so/somalia-somalia-finally-pledges-support-to-suadi-led-coalition-in-yemen-raxanreeb-online/|access-date=7 April 2015|publisher=RBC Radio|date=7 April 2015|archive-url=https://archive.today/20150407194428/http://www.wargeyska.so/somalia-somalia-finally-pledges-support-to-suadi-led-coalition-in-yemen-raxanreeb-online/|archive-date=2015-04-07|url-status=dead }}</ref><br>{{Сцягафікацыя|Італія}}<ref>[https://m.lenta.ru/news/2017/05/23/italia/ Италия за год удвоила оружейный экспорт]</ref>
|праціўнік2   ={{Сцяг|Емен}} [[Вышэйшы палітычны савет (Емен)|ВПС]]
* [[Хусіты]]
* [[Хезбала]]
'''пры падтрымцы''':<br>{{Сцягафікацыя|Эрытрэя}}<ref>[http://www.worldbulletin.net/haber/152737/houthi-rise-in-yemen-raises-alarm-in-horn-of-africa Houthi rise in Yemen raises alarm in Horn of Africa]</ref><br>{{Сцягафікацыя|Іран}}<ref name="crucial">{{cite news|url=https://www.reuters.com/article/2014/12/15/us-yemen-houthis-iran-insight-idUSKBN0JT17A20141215|publisher=Reuters|title=Iranian support seen crucial for Yemen's Houthis|date=15 December 2014|access-date=19 February 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150202145704/http://www.reuters.com/article/2014/12/15/us-yemen-houthis-iran-insight-idUSKBN0JT17A20141215|archive-date=2 лютага 2015|url-status=dead}}</ref><br>{{Сцягафікацыя|КНДР}}<ref name="North Korea">{{cite news|url=http://www.huffingtonpost.com/samuel-ramani/north-koreas-balancing-ac_b_7995688.html|date=17 August 2015|access-date=17 August 2015|title=North Korea's Balancing Act in the Persian Gulf|agency=The Huffington Post|quote="North Korea's military support for Houthi rebels in Yemen is the latest manifestation of its support for anti-American forces."|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150817222418/http://www.huffingtonpost.com/samuel-ramani/north-koreas-balancing-ac_b_7995688.html|archive-date=17 August 2015|df=dmy-all}}</ref>
|праціўнік3   = [[Выява:Flag of South Yemen.svg|22px]] [[Сепаратызм|Сепаратысты Паўднёвага Емена]]
** [[Паўднёвы рух (Емен)|Паўднёвы рух]] (да [[2015]])
** [[Паўднёвы Пераходны Савет]] (з [[2017]])
'''пры падтрымцы''':<br>{{Сцягафікацыя|ААЭ}}<ref>[http://kolokolrussia.ru/geopolitika/boynya-v-yemene-vedet-k-mirovoy-voyne Бойня в Йемене ведет к мировой войне | Колокол России]</ref><ref>[http://www.newsru.co.il/mideast/09apr2018/yemen_204.html Сателлиты ОАЭ захватили контролируемую властями провинцию в Йемене | NEWSru.co.il]</ref>
|праціўнік4   = [[Выява:Islamic State flag.svg|22px]] [[Ісламская дзяржава]]<br> [[Выява:Islamic State flag.svg|22px]] [[Ансар аль-Шарыя (Емен)|Ансар аль-Шарыя]]<br>[[Выява:Flag_of_al-Qaeda_in_Iraq.svg|22px]] [[Аль-Каіда на Аравійскім паўвостраве|АКАП]]
|камандзір1    = 
|камандзір2    = 
|сілы1        = 
|сілы2        = 
|страты1      = невядомая колькасць урадавых салдат, 2500<ref>{{cite news|url=https://www.aljazeera.com/news/2018/05/1-000-saudi-troops-killed-yemen-war-began-180528174808387.html|title=More than 1,000 Saudi troops killed in Yemen since war began|publisher=Al Jazeera|date=28 May 2018}}</ref>—5700<ref>{{cite web|url=http://www.independent.co.uk/voices/yemen-war-rapidly-becoming-as-messy-and-complicated-as-the-conflict-in-syria-a6937026.html|title='Yemen's war is becoming as messy as the conflict in Syria'|date=17 March 2016|website=The Independent}}</ref><ref name="разгром"/> замежных ваеннаслужачых загінулі
|страты2      = як мінімум 11000 паўстанцаў загінулі<ref name="Saudi Gazette">{{cite news |url=http://saudigazette.com.sa/article/524562/SAUDI-ARABIA/Arab-Coalition-83-ballistic-missiles-fired-by-Houthis-toward-Saudi-Arabia-so-far|title=Arab Coalition: 83 ballistic missiles fired by Houthis toward Saudi Arabia so far|publisher=Saudi Gazette|access-date=5 June 2018}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.independent.co.uk/voices/yemen-war-death-toll-saudi-arabia-allies-how-many-killed-responsibility-a8603326.html|title='The Yemen war death toll is five times higher than we think – we can't shrug off our responsibilities any longer'|date=26 October 2018|website=The Independent}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://southfront.org/sudanese-forces-in-yemeni-war/|title=Sudanese Forces In Yemeni War|date=2 June 2018|access-date=18 жніўня 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190711162141/https://southfront.org/sudanese-forces-in-yemeni-war/|archive-date=11 ліпеня 2019|url-status=dead}}</ref>
|страты3      = ''невядома''
|страты4      = больш за 1000 баевікоў загінулі<ref>{{cite web|url=https://www.dawn.com/news/1426857|title=UAE aims to wipe out Yemen Al Qaeda branch|work=Dawn|access-date=14 August 2018}}</ref>
|агульныя страты = 91600 чалавек загінулі, з якіх 11700 мірныя жыхары<ref>{{Cite web|url=https://apnews.com/b28a2bdb1b01413689e05a7204e6ea90|title=Database says 91,600 killed in Yemen fighting since 2015|first=Samy|last=Magdy|date=19 June 2019|website=AP NEWS}}</ref>
}}
'''Грамадзянская вайна ў Емене'''<ref>https://tvrain.ru/articles/chto_proishodit_v_jemene_kratkaja_predystorija_-384574/</ref> — узброены канфлікт у [[Емен]]е паміж урадавымі войскамі і [[Хусіты|хусітамі]].

== Перадгісторыя і прычыны ==
У пачатку 2004 г. адбылося паўстанне шыітаў на поўначы краіны з мэтай аднаўлення тэакратычнай манархіі, якая была ў [[Паўночны Емен|Паўночным Емене]] да вайсковага перавароту 1962 г., а таксама супраць палітычнага саюза Емена са [[Злучаныя Штаты Амерыкі|Злучанымі Штатамі]].

У [[2009]] г. распачаліся баявыя дзеянні паміж шыітамі і ўрадавымі войскамі Емена і [[Саудаўская Аравія|Саудаўскай Аравіі]]. Кіраўніцтва Емена абгрунтавала ўварванне Саудаўскай Аравіі смерцю двух памежнікаў, забітых паўстанцамі.

У [[2010]] г. было заключана замірэнне.

Але ж у [[2011]] г. сітуацыя пачала пагаршацца: сутыкненні паміж шыітамі і сунітамі аднавіліся. На тэрыторыі Емена чынна распачала дзеянні «[[Аль-Каіда]]».

== Храналогія падзей ==
=== 2014 ===
* З [[2 лютага]] па [[9 ліпеня]] [[2014]] г. разгарнулася [[бітва за Амран]].
* [[8 ліпеня]] 2014 года хусіты ўзялі штурмам горад Амран, адміністрацыйны цэнтр аднайменнай мухафазы, падчас якога хусіты разграмілі і ўзялі штурмам штаб 310-й бранятанкавай брыгады, забіўшы яе камандзіра Хаміда аль-Кашыбі<ref>{{cite web |url=http://www.yementimes.com/en/1798/news/4094/Military-shake-up-in-Amran.htm |title=Military shake up in Amran |author=Ali Saeed |date=2014-07-15 |work=Yemen Times |access-date=2016-05-11 |lang=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20151221005802/http://www.yementimes.com/en/1798/news/4094/Military-shake-up-in-Amran.htm |archive-date=21 снежня 2015 |url-status=dead }}</ref>. Абодва бакі абвінавачвалі адзін аднаго ў правакаванні баявых дзеянняў і парушэнні папярэдне дасягнутага [[23 чэрвеня]] перамір’я<ref>{{cite web |url=http://www.yementimes.com/en/1800/news/4118/Houthis-hand-over-Al-Qushaibi’s-corpse-to-the-state.htm |title=Houthis hand over Al Qushaibi’s corpse to the state |author=Ali Ibrahim Al-Moshki |date=2014-07-22 |work=Yemen Times |access-date=2016-05-11 |lang=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20150123152222/http://www.yementimes.com/en/1800/news/4118/Houthis-hand-over-Al-Qushaibi%E2%80%99s-corpse-to-the-state.htm |archive-date=23 студзеня 2015 |url-status=dead }}</ref>. На наступны дзень пасля штурму ВПС Емена ажыццявілі авіяўдары па ўрадавых будынках і захопленаму штабу брыгады<ref>{{cite web |url=http://wwww.france24.com/ar/20140709-اليمن-الحوثيون-عمران-صنعاء-سيطرة/ |title=الحوثيون يسيطرون على مدينة عمران القريبة من صنعاء |subtitle=(видео) |work=France 24 |access-date=2016-05-11 |lang=ar }}{{Недаступная спасылка}}</ref>.
* 9 ліпеня паўстанцы цалкам усталявалі кантроль над Амранам.
* У сярэдзіне жніўня 2014 года хусіты пачалі праводзіць у шэрагу рэгіёнаў краіны масавыя дэманстрацыі пасля таго, як улады абвясцілі аб скарачэнні субсідый на нафтапрадукты, што прывяло да росту цэнаў на бензін у два разы. Асноўным патрабаваннем была адстаўка «карумпаванага кабінета»<ref>[http://itar-tass.com/mezhdunarodnaya-panorama/1705467 СМИ: в столице Йемена произошли столкновения между шиитскими повстанцами и армией]</ref>.
* У верасні пачалася бітва за [[Сана|Сану]] (Сталіцу Емена). Бітва скончалася перамогай паўстанцаў.
* [[14 кастрычніка]] хусіты ўсталявалі кантроль над горадам Дамар і ваеннай базай Першай бранятанкавай дывізіі ў правінцыі Хадэйда.
* [[15 кастрычніка]] хусіты ўвайшлі ў горад Іб з насельніцтвам у 350 тыс. чалавек, не сустрэўшы супраціву з боку сілаў бяспекі і мясцовых жыхароў<ref>[http://ria.ru/world/20141015/1028483763.html#ixzz3PMqOu1lm Хуситы в Йемене заявили, что они защищают города от террористов]</ref>.
* [[25 кастрычніка]] ў гарыстай мясцовасці ў цэнтры Емена на фоне барацьбы джыхадзістаў «[[Аль-Каіда|Аль-Каіды]]» і прадстаўнікоў мясцовых суніцкіх племянных кланаў з паўстанцамі-шыітамі з руху «Аль-Хусі», амерыканскім беспілотнікам быў нанесены авіяўдар, ахвярамі якога сталі не менш траіх ісламістаў<ref>[http://www.bbc.co.uk/russian/rolling_news/2014/10/141025_rn_yemen_us_drone_attack Три боевика «Аль-Каиды» убиты беспилотником в Йемене.]</ref>.
* У снежні 2014 года, нягледзячы на падпісанае ў верасні мірнае пагадненне, хусіты працягнулі ўзброеную барацьбу, узяўшы пад кантроль большую частку гарадоў Архаб, Хадэйда, будынкі дзяржаўных нафтавых кампаній і дзяржаўнай газеты «ас-Сауро» у Сане<ref>{{cite web|url=http://itar-tass.com/info/1709704|title=Шиитское движение хоуситов в Йемене. Досье|last=Гулиева|first=Эльнара|date=2015-01-20|publisher=ИТАР-ТАСС|access-date=2015-02-08}}</ref>.

=== 2015 ===
* [[15 лютага]] [[2015]] г. хусіты распачалі аблогу Адэна.
* З прычыны паспяховых дзеянняў паўстанцаў [[26 лютага]] 2015 г. кааліцыя арабскіх дзяржаў на чале з Саудаўскай Аравіяй распачала інтэрвенцыю ў Емен.
* З [[25 сакавіка]] па [[22 ліпеня]] ішла бітва за [[Адэн]] паміж хусітамі і сіламі арабскай кааліцыі. 22 ліпеня хусіты канчаткова адступілі з Адэна.
* [[8 верасня]] да вайны на баку еменскага ўрада супраць хусітаў далучыўся [[Кувейт]].

=== 2016 ===
* [[7 мая|7]]—[[10 мая]] 2016 года ЗША разгарнулі 15 верталётаў Apache і 5 Black Hawk, а таксама 100 салдат спецпрызначэння на авіябазе Аль-Анад у правінцыі Лахдж<ref>[http://rbase.new-factoria.ru/news/o-razvyortyvanii-voennyh-vertolyotov-ssha-v-yemene О развёртывании военных вертолётов США в Йемене]</ref>. ЗША адправілі атрад сухапутных войскаў на нявызначаны час у адказ на запыт ААЭ ад [[15 красавіка]], з мэтай падтрымкі суніцкай апазіцыі і саудаўскай кааліцыі, а таксама барацьбы з «Аль-Каідай»<ref>[http://politexpert.net/5141-amerikancy-vvodyat-voyska-v-yemen.html Американцы вводят войска в Йемен] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20190121064219/https://politexpert.net/5141-amerikancy-vvodyat-voyska-v-yemen.html |date=21 студзеня 2019 }}</ref>. ВПС ЗША наносілі ўдары па тэрарыстах АКАП<ref>[http://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/3599697 ТАСС: Международная панорама — США уничтожили 13 боевиков «Аль-Каиды» в Йемене]</ref><ref>[http://www.newsru.com/world/29jan2017/yemeni.html  В Йемене авиаударом США уничтожены 30 террористов, погибли 10 мирных жителей]</ref>.
* [[16 ліпеня]] [[2016]] г. [[Аб’яднаныя Арабскія Эміраты|ААЭ]] распачалі вывад сваіх вайскоўцаў з Емена.

=== 2017 ===
* [[5 чэрвеня]] [[2017]] г. Катар спыніў усялякія баявыя дзеянні на тэрыторыі Емена з прычыны абвінавачвання [[Катар]]у ў падтрымцы тэрарызму.
* [[14 снежня]] Пастаянны прадстаўнік [[ЗША]] ў [[ААН]] [[Нікі Хейлі]] заявіла, што яны маюць «бясспрэчныя» доказы прамога ўмяшання [[Іран]]а ў грамадзянскую вайну ў Емене<ref>{{cite web|url = https://www.svoboda.org/a/28919939.html|title = США представили доказательства поставок Ираном оружия в Йемен|author = Аронов, Евгений|date = 2017-12-15|work = [[Радыё Свабодная Еўропа/Радыё Свабода|Радыё Свабода]]|language = ru|access-date = 2018-09-21}}</ref>.

=== 2018 ===
* [[28 студзеня]] 2018 г. сепаратысты, якія выступаюць за аддзяленне Паўднёвага Емена, захапілі ў горадзе [[Адэн]] шэраг дзяржаўных устаноў, уключаючы будынак урада.
* [[30 красавіка]] 2018 г. ААЭ высадзілі з паветра больш за 100 вайскоўцаў, артылерыю і бронетэхніку на еменскім востраве [[Сакотра]] і захапілі яго, ніякага ваеннага супраціву на архіпелагу аказана не было.
* [[13 чэрвеня]] 2018 г. войскі саудаўскай кааліцыі пачалі аперацыю «Залатая перамога» на заняты хусітамі стратэгічны партовы горад Хадэйда, нягледзячы на папярэджанні [[ААН]] аб магчымасці вялікай гуманітарнай катастрофы.
* [[16 чэрвеня|16]]-[[17 чэрвеня]] паміж саудаўскай кааліцыяй і хусітамі завязаліся баі за аэрапорт Хадэйда. У выніку аэрапорт перайшоў пад кантроль кааліцыі<ref>{{cite web|url = https://www.reuters.com/article/us-yemen-security-airport/arab-alliance-close-to-capturing-hodeidah-airport-yemen-military-says-idUSKBN1JC04L?il=0|title = Arab alliance close to capturing Hodeidah airport, Yemen military says|date = 2012-06-16|work = [[Reuters]]|language = en|access-date = 2018-09-21}}</ref>. Пазней, аднак, яны адступілі пад націскам хусітаў. [[19 чэрвеня]] кааліцыя зноў заняла тэрыторыю аэрапорта.
* [[2 ліпеня]] ваенна-паветраныя сілы іншаземнай кааліцыі нанеслі ўдары па штаб-кватэры хусітаў у мухафазе Хадэйда.
* [[27 жніўня]] ВПС саудаўскай кааліцыі нанеслі серыю ўдараў па міжнародным аэрапорце г. Сана, падчас якіх былі разбураны будынкі тэхнічных служб аэрапорта і знішчаны грамадзянскі самалёт.
* [[9 верасня]] па меншай меры 84 чалавекі загінулі ў сутыкненнях праўрадавых сіл Емена з мяцежнікамі-хусітамі (прыхільнікі руху «Ансар Алах») блізу еменскага партовага горада Хадэйда пасля зрыву кансультацый, запланаваных у [[Жэнева|Жэневе]].
* [[11 верасня]] вайскоўцы Емена працягваюць наступаць на порт Хадэйда. Вайскоўцы забілі высокапастаўленага камандзіра-хусіта Абу Хашэмі, які кантраліраваў ваенныя пастаўкі ў Хадэйду, а таксама які адказваў за колькаснае папаўненне паўстанцаў.
* [[12 верасня]] вайскоўцы Емена ўзялі пад кантроль дарогу, якая злучае Хадэйду са сталіцай [[Сана]]й.
* [[13 верасня]] Саудаўская кааліцыя пайшла на новы штурм еменскай Хадэйды.
* [[15 верасня]] ў Емене 15 чалавек загінулі і 20 параненыя ў ходзе паветраных налётаў, якія ажыццяўляюцца кааліцыяй на чале з Аб’яднанымі Арабскімі Эміратамі і Каралеўствам Саудаўская Аравія.
* [[18 верасня]] Арабская кааліцыя абвясціла пра шырокамаштабны наступ на порт Хадэйда.
* [[21 верасня]] Вайскоўцы Емена захапілі базу паўстанцаў на ўсход ад порта Хадэйда.
* [[24 кастрычніка]] ў Хадэйда ахвярамі авіяўдару сталі 15 чалавек.
* [[7 лістапада]] войскі саудаўскай кааліцыі аблажылі Хадэйду.
* [[9 лістапада]] войскі Емена пачалі новую аперацыю ў Хадэйдзе.
* [[10 лістапада]] войскі Емена адбілі ў мяцежнікаў найбуйнейшы шпіталь у Хадэйда.
* [[12 лістапада]] ў баях за горад Хадэйда ў Емене за суткі загінулі 149 чалавек.
* [[19 лістапада]] хусіты заявілі аб спыненні нападаў на арабскую кааліцыю ў Емене.
* [[29 лістапада]] хусіты заявілі пра знішчэнне баявога верталёта Саудаўскай Аравіі. Таксама былі ліквідаваныя два пілоты.
* [[2 снежня]] ў Емене хусіты захапілі супрацоўніка [[ААН]].
* [[5 снежня]] хусіты і «ўрадавая кааліцыя» Емена гатовыя да перамоваў, якія павінны адбыцца [[6 снежня]].
* [[11 снежня]] еменскія паўстанцы-хусіты збілі самалёт-выведнік кааліцыі на чале з Саудаўскай Аравіяй на захадзе краіны.
* [[13 снежня]] бакі канфлікту ў Емене на кансультацыях у [[Швецыя|Швецыі]] дасягнулі пагаднення па порце Хадэйда і вывадзе войскаў.
* [[14 снежня]] ваюючыя бакі павінны пакінуць еменскі горад Хадэйда на працягу 45 дзён.

=== 2019 ===
* [[5 студзеня]] [[2019]] г. у стратэгічна значным горадзе Хадэйда аднавіліся баявыя дзеянні. Баявыя дзеянні супалі ў часе з візітам спецпасланніка генеральнага сакратара ААН па Емену Марціна Грыфітса ў краіну. Урадавыя сілы і атрады паўстанцаў з руху «Ансаруллах» (хусіты) абвінавацілі адзін аднаго ў парушэнні рэжыму спынення агню. У камандаванні ўрадавых сілаў заявілі, што сутыкненні разгарэліся ў раёне аднаго з будынкаў ВНУ на поўдні Хадэйды.
* [[10 студзеня]] беспілотны лятальны апарат, які належаў паўстанцам-хусітам, атакаваў ваенны парад еменскага ўрада на адной з найбуйнейшых ваенных баз «Аль-Анд» у правінцыі Лахдж на поўдні Емена. У выніку нападу былі параненыя па меншай меры шэсць высокапастаўленых асоб (пасля двое з іх памерлі). Усяго было паведамлена пра шэсць загінулых і амаль двух дзясятках параненых<ref>[https://regnum.ru/news/polit/2550444.html Дрон-убийца атаковал военную базу в Йемене: шестеро погибших]</ref>.
* [[14 студзеня]] прадстаўнікі ўзброеных сілаў Емена заявілі пра тое, што ў правінцыі Эд-Далі ў цяжкіх баях хусіты страцілі звыш 20 апалчэнцаў, у іх ліку быў камандзір батальёна Абу аль-Карар<ref>[https://regnum.ru/news/polit/2551742.html В Йемене убит один из лидеров хуситов]</ref>.
* Чэрвень: Аб’яднаныя Арабскія Эміраты (ААЭ) пачалі вывад войскаў з Емена (прадстаўнік уладаў ААЭ заявіў, што «перамяшчэнні войскаў былі (…), але мы не выводзім іх з Емена»). ААЭ скарачаюць ваенную прысутнасць у Емене з прычын, звязаных з [[Іранскі крызіс (2019)|канфліктам ЗША і Ірана]]<ref>[https://lenta.ru/news/2019/06/28/ok_were_done_here_abdullah/ Арабские Эмираты начали вывод войск из Йемена] // 28 июня 2019</ref>.
* [[7 жніўня]] ў [[Адэн]]е пачаліся сутыкненні паміж сіламі ўрада і сепаратыстаў-прыхільнікаў Пераходнага савета Паўднёвага Емена. Сілы «Пояса бяспекі», якія падпарадкоўваюцца Савету, захапілі ваенныя базы ў сталіцы, дзяржустановы і прэзідэнцкі палац Машык. У баях загінулі 40 чалавек, 260 былі параненыя<ref>[https://ria.ru/20190812/1557430039.html]</ref>.
* У ноч на [[14 верасня]] прадпрыемствы Saudi Aramco, нацыянальнай нафтавай кампаніі Саудаўскай Аравіі, [[Атакі на НПЗ Абкайк і Хурайс (2019)|падвергнуліся нападу беспілотных лятальных апаратаў]]. Былі атакаваныя найбуйнейшы ў свеце нафтаперапрацоўчы комплекс у пасёлку [[Абкайк]] на ўсходзе краіны і раён, у якім размяшчаецца нафтавае радовішча [[Хурайс]], другое па велічыні ў каралеўстве. Пасля нападаў на прадпрыемствах успыхнулі моцныя пажары. Гэтыя напады прывялі да скарачэння здабычы нафты ў Саудаўскай Аравіі прыкладна ў два разы. Адказнасць за напад узялі на сябе хусіты, якія заявілі, што напады былі праведзены з дапамогай дзесяці беспілотных апаратаў. Яны паабяцалі ў далейшым ажыццяўляць яшчэ больш нападаў на саудаўскія аб’екты<ref>[https://www.vedomosti.ru/business/articles/2019/09/15/811260-posledstviya Последствия атаки дронов на нефтяные объекты Саудовской Аравии. Главное]</ref><ref>[https://www.bbc.com/russian/news-49696962 Крупные нефтяные объекты загорелись из-за атаки дронов в Саудовской Аравии]</ref>.
* [[20 верасня]] арабская кааліцыя на чале з Саудаўскай Аравіяй пачала ваенную аперацыю супраць ваенных аб’ектаў паўстанцаў на поўначы [[Хадэйда|Хадэйды]] ў Емене. Прадстаўнік кааліцыі палкоўнік Туркі аль-Малікі ў сваім звароце па тэлеканале «Аль-Арабія» заклікаў мірных грамадзян пазбягаць тых раёнаў, на якія нацэлена аперацыя. У сваю чаргу хусіты праз падкантрольны ім тэлеканал «Аль-Масіра» заявілі, што кааліцыя ў парушэнне мірных пагадненняў, заключаных раней у Швецыі, нанесла чатыры авіяўдары па адным з гарадскіх кварталаў Хадэйды<ref>[https://ria.ru/20190920/1558872853.html Арабская коалиция начала военную оперцию на севере Йемена] РИА Новости, 20 сентября 2019 года</ref>. У прамым эфіры тэлеканала «Аль-Масіра» кіраўнік палітсавета хусітаў Махдзі аль-Машат абвясціў аб спыненні ракетных і паветраных удараў па Саудаўскай Аравіі. Лідар паўстанцаў падкрэсліў, што рух «Ансар Алах» чакае ад Эр-Рыяда аналагічных крокаў<ref>[https://regnum.ru/news/polit/2725820.html Хуситы заявили об отказе от ракетных и авиаударов по Саудовской Аравии] REGNUM, 20 сентября 2019 года</ref>.
* [[29 верасня]] непадалёк ад [[Наджран]]а хусіты акружылі і разграмілі тры брыгады [[Узброеныя сілы Саудаўскай Аравіі|УС КСА]]. Захоплена да 2000 палонных, забіта да 500 чалавек<ref name="разгром">{{cite web|title=Хуситы похвастались тысячами пленных солдат арабской коалиции|url=https://www.mk.ru/politics/2019/09/29/khusity-pokhvastalis-tysyachami-plennykh-soldat-arabskoy-koalicii.html|publisher=Московский Комсомолец|date=2019-09-29|access-date=2019-09-29}}</ref>.
* У канцы лістапада ў сетцы апублікавана відэа, якое было знята з пазіцый хусітаў. Як паказана на ім, апалчэнцам удалося збіць верталёт AH-64 «Апач» ВПС Саудаўскай Аравіі, які прымаў удзел у адной з баявых аперацый. Характэрна, што ў паведамленнях гаворыцца пра тое, што верталёт быў уражаны ў паветранай прасторы Саудаўскай Аравіі ў правінцыі Асір. Транспарт збіты ракетай «зямля-паветра». Усе члены экіпажа верталёта загінулі<ref>[https://topwar.ru/165287-husity-zajavili-chto-sbili-vertolet-ah-64-apach-saudovskih-vvs.html Хуситы публикуют видео уничтожения саудовского вертолета AH-64 "Апач" // Военное обозрение, 29 ноября 2019]</ref>.

=== 2020 ===
* [[19 студзеня]] [[2020]] года ахвярамі ракетнага абстрэлу трэніровачнага лагера арміі Емена з боку мяцежнага руху «Ансар Алах» сталі 100 вайскоўцаў<ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/7552897?utm_source=yxnews&utm_medium=desktop&utm_referrer=https://yandex.ru/news|title=Al Jazeera: число погибших военных в результате атаки хуситов в Йемене возросло до 100|publisher=ТАСС|access-date=2020-01-20}}</ref>.
* 26 студзеня: падчас контрудару ў цэнтральнай правінцыі Марыб хусіты вызвалілі 2500 кв. кіламетраў тэрыторыі. Захоплена да 400 адзінак тэхнікі. Страты войскаў кааліцыі забітымі, параненымі і палоннымі дасягаюць 3500 чалавек. Некалькі ўрадавых брыгад пачалі адступленне.
* [[1 сакавіка]]: хусіты ўзялі горад Эль-Хазм, сталіцу мухафазы Эль-Джауф. Частка мясцовых плямёнаў заключыла дамовы з імі і дапамагла ім захапіць горад без вулічных баёў. Пасля ўзяцця Эль-Хазма паўстанцы-хусіты выйшлі да галоўных нафтавых і газавых радовішчаў краіны ў Марыбе. Таксама хусіты наступаюць і на тэрыторыі Саудаўскай Аравіі, заняўшы прыгранічныя раёны ў правінцыі Джызан.
* [[28 сакавіка]]: паўстанцы абстралялі балістычнымі ракетамі сталіцу Саудаўскай Аравіі горад [[Эр-Рыяд]].
* [[9 красавіка]]: арабская кааліцыя, якую ўзначальвае Саудаўская Аравія, абвясціла двухтыднёвае перамір’е ў Емене ў сувязі з [[Пандэмія COVID-19|пандэміяй каранавіруса SARS-CoV-2]]. У бягучай абстаноўцы, якая склалася ў сусветнай эканоміцы, і з падаючымі цэнамі на нафту, працяг канфлікту пагражае эканамічнымі праблемамі Саудаўскай Аравіі.
* 26 красавіка: [[Паўднёвы Пераходны Савет]] (ППС) абвясціў, у аднабаковы рэжыме, рэжым самакіравання ў паўднёвых раёнах Емена (прадстаўнікі руху скардзяцца, што цэнтральны ўрад не выконвае абавязацельстваў, узятых пры падпісанні мірнага пагаднення ў лістападзе 2019 года). ППС паведаміў пра пачатак працы аўтаномных органаў улады на ўсіх падкантрольных яму тэрыторыях, уключаючы Адэн; акрамя таго, гаворка ідзе аб увядзенні надзвычайнага становішча. Ва ўрадзе Емена на чале з прэзідэнтам Абд Рабу Мансурам назвалі ініцыятыву сепаратысцкага руху фактычным зрывам мірных дамоўленасцей, заявілі, што рэжым самакіравання з’яўляецца аднаўленнем узброенага мяцяжу, і папярэдзілі пра катастрафічныя наступствы<ref>[http://www.ng.ru/world/2020-04-26/2_7853_yemen.html Йеменский конфликт ссорит Эр-Рияд и Абу-Даби. Сепаратисты объявили о самоуправлении на юге республики] // НГ, 26.04.2020</ref>.
* 30 снежня: у Адэне тэрарысты ажыццявілі [[Тэракт у Адэне (2020)|няўдалую атаку]] на членаў кабінета міністраў Емена.

== Гуманітарная катастрофа ==
Намеснік Генеральнага сакратара ААН па гуманітарных пытаннях Стывен О’Браян у студзені 2017 года заявіў, што каля 2 мільёнаў еменцаў патрабуюць неадкладнай дапамогі, каб захаваць ці падтрымаць сваё жыццё, паўмільёна дзяцей у Емене востра пакутуюць ад недаядання. Гэтаму спрыяе марская блакада, устаноўленая кааліцыяй на чале з Саудаўскай Аравіяй. Яна павінна была прадухіліць трапленне зброі ў рукі паўстанцаў, але разам з гэтым у Емен перасталі паступаць харчаванне і паліва. Акрамя таго, удовы, сіроты, інваліды і пажылыя людзі перасталі атрымліваць дапамогу ад еменскага ўрада, а каля 1,25 мільёна работнікаў дзяржаўнага сектара не атрымліваюць зарплату<ref>[http://www.bbc.com/ukrainian/news-russian-38776963 В Йемене от голода страдают полмиллиона детей — ООН]</ref>. Эксперты міжнароднай арганізацыі [[Save the Children]] прааналізавалі даныя [[ААН]] аб смяротнасці дзяцей з моцным недаяданнем і прыйшлі да высновы, што ў перыяд з красавіка 2015 па кастрычнік 2018 года ў ахопленым грамадзянскай вайной Емене ад голаду загінулі амаль 85 тысяч дзяцей<ref>{{cite web|url=https://ideologs.com/prjamo-sejchas/v-jemene-za-3-5-goda-ot-goloda-umerli-85-tysjach-detej/|title=В Йемене за 3,5 года от голода умерли 85 тысяч детей|date=2018-11-23|lang=ru|access-date=2018-12-05}}</ref>.

У лістападзе 2017 года лідар хусітаў Абдэль Малек аль-Хусі выступіў з пагрозай нанесці балючы ўдар па Саудаўскай Аравіі, калі тая працягне блакаду Емена. Пасля гэтага кааліцыя аслабіла блакаду, дапусціўшы гуманітарныя грузы ў захопленую хусітамі сталіцу Сану, а таксама парты Хадэйда і Саліф<ref>[https://ria.ru/world/20171130/1509970180.html https://ria.ru/world/20171130/1509970180.html] // РИА, 30 ноя 2018</ref>.

У маі 2018 года Кіраванне Вярхоўнага камісара ААН па правах чалавека паведаміла, што з вясны 2015 года ў Емене загінулі амаль 6,4 тыс. мірных жыхароў, больш за 10 тыс. пацярпелі, прычым большасць загінуўшых сталі ахвярамі ўдараў арабскай кааліцыі<ref>[https://vz.ru/news/2018/5/23/924042.html Арабской коалиции оказалось трудно не бомбить мирных жителей Йемена]</ref>.

== Гл. таксама ==
* [[Уварванне ў Емен]]

{{зноскі}}

== Спасылкі ==
{{Commons}}
{{Бібліяінфармацыя}}

[[Катэгорыя:Еменскі крызіс]]
[[Катэгорыя:Грамадзянскія войны|Емен]]
[[Катэгорыя:Войны XXI стагоддзя]]
[[Катэгорыя:Канфлікты 2014 года]]
[[Катэгорыя:Канфлікты 2015 года]]
[[Катэгорыя:Канфлікты 2016 года]]
[[Катэгорыя:Канфлікты 2017 года]]
[[Катэгорыя:Канфлікты 2018 года]]
[[Катэгорыя:Канфлікты 2019 года]]
[[Катэгорыя:Канфлікты 2020 года]]