Прагляд зыходнага тэксту старонкі Дзяржаўная рада Славакіі

{{Не блытаць|Нацыянальная Рада Славакіі}}{{Арганізацыя|назва=Дзяржаўная рада Славакіі|дата_заснавання1=21 ліпеня 1939 года|дата_ліквідацыі=1945 год|пасада_кіраўніка1=Старшыня|пасада_кіраўніка2=Намеснік|тып=дзяржаўная арганізацыя|імя_кіраўніка1=[[Віктар Раваш]]|імя_кіраўніка2=[[Ёзаф Шкулцеты]]|імя_кіраўніка3=[[Ян Войташак]]|пасада_кіраўніка3=Намеснік|альтэрнатыўная=Štátna rada Slovenskej republiky}}

'''Дзяржа́ўная ра́да Слава́цкай Рэспу́блікі''' ({{Lang-sk|Štátna rada Slovenskej republiky}}) — дзяржаўны орган [[Першая Славацкая Рэспубліка|Першае Славацкае Рэспублікі]], які павінны быў служыць пасярэднікам паміж [[Спіс прэзідэнтаў Славакіі|прэзідэнтам]], [[Сейм Славацкай краіны|соймам]], урадам і палітычнай партыяй (даваць прэзідэнту рэспублікі і ўраду водгукі). Рада была ўтвораная канстытуцыйным законам аб канстытуцыі [[Першая Славацкая Рэспубліка|Славацкай Рэспублікі]] ад 21 ліпеня 1939 года. Хоць Дзяржаўная рада павінная была быць важным органам, фактычна яна магла толькі даваць рэкамендацыі<ref name=":0">[https://senxskutocnost.sng.sk/chapters/2-jeden-narod-jedna-strana-jeden-vodca/statna-rada Štátna rada (sng.sk)]</ref>.

Першае ўстаўное паседжанне Дзяржаўнай рады было прызначанае на 6 жніўня 1940 года і адбылося ў прэзідэнцкім палацы. Нараду адкрыў і вёў прэзідэнт [[Ёзаф Ціса]]. Пасля прыняцця прысягі ўсіх чальцоў адбыліся выбары старшыні, якім стаў [[Віктар Раваш]], намеснікамі старшыні сталі [[Ёзаф Шкулцеты]] са [[Славацкая маціца|Славацкай маціцы]] і [[мансеньёр]] [[Ян Войташак]], [[Віленскія біскупы|спішскі біскуп]].

== Дзейнасць ==
Тэрмін паўнамоцтваў Дзяржаўнай рады складаў тры гады<ref>[https://www.upn.gov.sk/data/pdf/ustava1939.pdf Глава 5, § 54] [[Першая Славацкая Рэспубліка|Славацкай Рэспублікі]]</ref>. Дзяржаўная рада прымае рашэнне ў органе, які можа прыняць рэзалюцыю, калі акрамя старшыні ці ягонага намесніка прысутнічае большасць ейных чальцоў. Ён дзейнічае большасцю галасоў выбаршчыкаў. Рада прымае рашэнне бальшынёй галасоў<ref>[https://www.upn.gov.sk/data/pdf/ustava1939.pdf Глава 5, § 57] [[Першая Славацкая Рэспубліка|Славацкай Рэспублікі]]</ref>.

Чальцы Дзяржаўнай рады карысталіся імунітэтам, як і дэпутаты [[Сойм Славацкай краіны|сойму]]. Калі сябар Дзяржаўнай рады з’яўляўся дэпутатам, рашэнне аб ягоным звальненні прымаў сойм<ref>[https://www.upn.gov.sk/data/pdf/ustava1939.pdf Глава 5, § 55] [[Першая Славацкая Рэспубліка|Славацкай Рэспублікі]]</ref>. Сяброўства ў Дзяржаўнай радзе не аплачвалася, гэта была ганаровая пасада. Адзінай перавагай быў штогадовы бясплатны квіток на [[Чыгунка Славацкай Рэспублікі|чыгунку]].

== Склад ==
Дзяржаўная рада афіцыйна складалася з мінімум 20 сяброў, а менавіта:<ref>[https://www.upn.gov.sk/data/pdf/ustava1939.pdf Глава 5, § 51] [[Першая Славацкая Рэспубліка|Славацкай Рэспублікі]]</ref>

* 6 чальцоў прызначаў [[Прэзідэнт Славакіі|прэзідэнт]] [[Першая Славацкая Рэспубліка|рэспублікі]],
* 10 чальцоў [[Глінкава славацкая народная партыя|Глінкавай славацкай народнай партыі]],
* Па адным чальцы ад зарэгістраваных партыяў нацыянальных суполак і станаў;
* Іншыя чальцы: [[Спіс прэм’ер-міністраў Славакіі|старшыня ўраду]] й старшыня [[Сойм Славацкай краіны|сойму]].

=== Асабовы склад ===
Сябрамі Дзяржаўнай рады з’яўляліся прадстаўнікі палітычных, эканамічных, культурных і царкоўных элітаў [[Першая Славацкая Рэспубліка|Славаччыны]], а з нацыяльных меншасцяў прадстаўніцтва ў органе мелі толькі [[Карпацкія немцы|немцы]]<ref name=":02">[https://senxskutocnost.sng.sk/chapters/2-jeden-narod-jedna-strana-jeden-vodca/statna-rada Štátna rada (sng.sk)]</ref>. У Дзяржаўнай радзе працавалі:

* Доктар [[Ян Балка]],
* Генэрал [[Фердынанд Чатлаш]],
* Доктар [[Багуслаў Кліма]], генеральны інспектар евангелеўскай а. в. царквы ў [[Ліптаўскі-Градак|Ліптаўскім Градку]],
* Доктар  [[Фердынанд Клінда]] з [[Браціслава|Браціславы]],
* [[Франц Кармасін]] ад [[Карпацкія немцы|немцаў]],
* Доктар [[Францішак Шубік-Замаў]], універсітэцкі прафесар,
* [[Мансеньёр]] Андрай Марсіна з [[Трэнчын|Трэнчына]],
* Мансеньёр [[Ян Посцены]] (Ján Pöstényi) ад таварыства [[Святы Войцех|св. Войцеха]] з [[Трнава|Трнавы]],
* Доктар [[Мартын Сокал]], старшыня [[Сойм Славацкай краіны|сойму]] [[Першая Славацкая Рэспубліка|Славацкай Дзяржавы]].
* [[Карал Мэдзерлы]]

== Функцыі ==

* Высвятліць, наяўнасць факту, які ўстойліва перашкаджае [[Прэзідэнты Славакіі|прэзідэнту]] [[Першая Славацкая Рэспубліка|рэспублікі]] выконваць сваю функцыю,
* Прыцягваць прэзмдэнта рэспублікі да крымінальнай адказнасці,
* Прыцягваць [[Спіс прэм’ер-міністраў Славакіі|старшыню]] і чальцоў ураду да крымінальнай адказнасці,
* Складаць спіс кандыдатаў на выбары ў [[Сейм Славацкай краіны|сойм]],
* Выносіць рашэнні наконт адбірання дэпутацкага мандату на прапанову старшыні сойма,
* Прапаноўваць сойма праекты законаў,
* Даваць прэзідэнту рэспублікі і ўраду водгукі пра палітычныя, культурныя і эканамічныя рэчы.<ref>[https://www.upn.gov.sk/data/pdf/ustava1939.pdf Глава 5, § 52] [[Першая Славацкая Рэспубліка|Славацкае Рэспублікі]]</ref>

Але дзяржаўная рада не мела ўласнай выканаўчай улады, таму яна  не магла нікога абвінаваціць самастойна. У сур’ёзных пытаннях нацыянальнага характару яна магла рабіць рэкамендацыі ўсім дзяржаўным органам, але яны не мелі абавязковай сілы.

== Прысяга ==
Перад пачаткам сваёй дзейнасці сябар Дзяржаўнай рады прымае наступную прысягу перад [[Прэзідэнты Славакіі|прэзідэнтам]] [[Першая Славацкая Рэспубліка|рэспублікі]]:<ref>[https://www.upn.gov.sk/data/pdf/ustava1939.pdf Глава 5, § 53] [[Першая Славацкая Рэспубліка|Славацкае Рэспублікі]]</ref>{{пачатак цытаты}}''Я прысягаю Богу Усемагутнаму і Усяведнаму, што буду добрасумленна й бесстаронна выконваць свае абавязкі і ахоўваць закон. Дык дапамажы мне, Пане Божа!''{{oq|sk|Prísahám na Boha Všemohúceho a Vševedúceho, že budem svedomite a nestranne plniť
svoje povinností a zachovávať zákony. Tak mi Pán Boh pomáhaj!}}{{канец цытаты}}

== Зноскі ==
<references group=""></references>

== Спасылкі ==

* [https://www.upn.gov.sk/data/pdf/ustava1939.pdf Канстытуцыя 1939 года]
{{Першая Славацкая Рэспубліка ў тэмах}}[[Катэгорыя:Першая Славацкая Рэспубліка]]
[[Катэгорыя:1939 год у Славакіі]]
[[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў 1939 годзе]]
[[Катэгорыя:Арганізацыі, закрытыя ў 1945 годзе]]