Канстанцін Ласкарыс

Канстанцін Ласкарыс
грэч. Κωνσταντίνος Λάσκαρης
Канстанцін Ласкарыс, партрэтная фантазія канца XVIII ст.
Дата нараджэння	1434
Месца нараджэння	Канстанцінопаль, Еўропа, Рымская імперыя
Дата смерці	15 жніўня 1501
Месца смерці	Месіна, правінцыя Месіна[d], Сіцылія, Каралеўства Італія
Грамадзянства	Візантыя
Род дзейнасці	філолаг, гісторык
Вядомыя вучні	П'етра Бемба, Giorgio Valla[d], Urbano Bolzanio[d] і Francesco Faraone[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Канстанцін Ласкарыс (грэч. Κωνσταντίνος Λάσκαρης, 1434—1501) — візантыйскі навуковец і граматык, адзін з ініцыятараў адраджэння выкладання грэчаскай мовы ў Італіі.

Нарадзіўся ў Канстанцінопалі ў знатным віфінскім родзе Ласкарысаў, да якога належалі некалькі імператараў. Пасля падзенні Канстанцінопаля ў 1453 годзе ён знайшоў прытулак на востраве Родас, а затым у Італіі, дзе быў прызначаны на пасаду настаўніка дачкі Франчэска Сфорцы, герцага міланскага. Тут у 1476 годзе была апублікавана яго знакамітая «Грэчаская граматыка» (Grammatica Graeca, sive compendium octo orationis partium); гэта была першая друкаваная грэчаская кніга.

Пасля ад'езду з Мілана ў 1465 годзе Ласкарыс выкладаў у Неапалі, куды ён быў запрошаны Фердынандам I для чытання курсу лекцый пра Грэцыю. У наступным годзе ён абгрунтаваўся ў Месіне на в. Сіцылія па запрашэнні мясцовых жыхароў. Па рэкамендацыі кардынала Вісарыёна Нікейскага ён быў прызначаны вучыць грэчаскай мове манахаў-базыльян і працягваў выкладаць на Сіцыліі да самай смерці. Сярод яго шматлікіх вучняў былі П’етра Бемба, Франчэска Джыянелі, Нікола Вала. Ласкарыс завяшчаў сваю бібліятэку каштоўных рукапісаў у Сенат Месіны; пасля гэта калекцыя была перавезена ў Іспанію і ў наш час знаходзіцца ў Нацыянальнай бібліятэцы Іспаніі ў Мадрыдзе.

Граматыка, якая часта перавыдавалася, з'яўляецца выключна значнай працай Ласкарыса. Яго імя было пазней вядома чытачам рамана Абеля-Франсуа Вільмена «Ласкарыс, або грэкі XV стагоддзі» (1825).

Літаратура

• Constantine Lascaris у Каталіцкай энцыклапедыі
• Vassileiou, Fotis & Saribalidou, Barbara, Short Biographical Lexicon of Byzantine Academics Immigrants in Western Europe, 2007.
• J.M. Fernandez Pomar, La coleccion de Uceda y los manuscritos griegos de Constantino Lascaris, Emerita xxxiv (1966) 211—288.