Літаратура Шатландыі

Вядомыя шатландскія пісьменнікі: Роберт Бёрнс, Вальтэр Скот і Роберт Льюіс Стывенсан

Літаратура Шатландыі — літаратурныя творы, напісаныя ў Шатландыі і/ці шатландскімі аўтарамі. Асноўнымі мовамі шатландскай літаратуры з'яўляюцца гэльская, латынь і стараанглійская (Сярэднявечча); англійская і скотс (Эпоха Адраджэння—наш час).

Помнікі раннесярэднявечнай шатландскай літаратуры — галоўным чынам, лірычныя творы на тэмы рэлігіі (хрысціянства ці паганства), манархіі ці вайны. У сувязі з тым, што ў Раннім Сярэднявеччы кельты засялялі ўсю Брытанію, у шатландскай літаратуры прасочваецца ўплыў валійскай і брыцкай культуры; у Шатландыі, як лічыцца, было напісана адно з твораў знакамітага валійскага барда Таліесіна.

У перыяд Высокага Сярэднявечча працягвалася выкарыстанне гэльскай і латыні як літаратурных моў. Шатландскія барды актыўна супрацоўнічалі з ірландскімі; менавіта ў Ірландыі і Шатландыі ў XI—XII стагоддзях былі ўпершыню запісаны сагі фенійскага цыклу кельцкіх міфаў і легенд. Пачаў развівацца жанр хронікі, які дасягнуў росквіту ў Познім Сярэднявеччы і ў эпоху Адраджэння. Акрамя таго, Позняе Сярэднявечча адзначылася пачаткам развіцця прозаічных літаратурных жанраў.

У эпоху Адраджэння стаў папулярным пазней услаўлены Робертам Бёрнсам і Вальтэрам Скотам жанр балады; пачалі публікавацца зборнікі балад. Адным з самых вядомых і поўных паэтычных зборнікаў стала так званая «Кніга настаяцеля Лісмарскага», якая цяпер захоўваецца ў Нацыянальнай бібліятэцы Шатландыі.

Новы час супаў з часам Шатландскага Асветніцтва — перыядам росквіту філасофскай і навуковай літаратуры. З'явіліся новыя жанры — напрыклад, урбаністычная лірыка. У XVIII—XIX стагоддзях жылі і дзеялі тры самых знакамітых шатландскіх пісьменніка — Роберт Бёрнс, Вальтэр Скот і Роберт Льюіс Стывенсан.

Пачатак XX стагоддзя стаў перыядам мадэрнізму, так званага Шатландскага Рэнесансу. Тым часам паэтам Х'ю Макдыярмідам быў адроджаны літаратурны скотс, таму дагэтуль шатландскія аўтары падзяляюцца на дзве асноўных групы: адны, пераймаючы Макдыярміда, пішуць на скотс, іншыя ў сваіх творах выкарыстоўваюць англійскую мову.

Спасылкі

• The Spread of Scottish Printing: 1580—1900 Архівавана 15 кастрычніка 2009. (англ.)
• John Corbett. Language and Scottish literature. — Edinburgh: Edinburgh University Press, 1997. — ISBN 9780748608263. (англ.)
• Ian Brown. The Edinburgh History of Scottish Literature: From Columba to the Union, until 1707. — Edinburgh: Edinburgh University Press, 2007. — ISBN 0748616152. (англ.)
• Susan Manning. The Edinburgh History of Scottish Literature: Enlightenment, Britain and Empire (1707—1918). — Edinburgh: Edinburgh University Press, 2007. — ISBN 0748624813. (англ.)