Кельты

Ке́льты (стар.-грэч.: Κέλτοι, лац.: Celtae) — блізкія па мове і матэрыяльнай культуры індаеўрапейскія народы. У другой палове 1 тысячагоддзя займалі шырокую тэрыторыю ў Еўропе і Малой Азіі. У нашы дні жывуць пераважна на Брытанскіх астравах і ў Брэтані.

Паходжанне

Распаўсюджанне кельтаў
     Тэрыторыя Гальштацкай культуры да VI ст. да н. э.      Кельцкая экспансія да 275 г. да н. э.      Тэрыторыя на Пірэнейскім паўвостраве, дзе прысутнасць кельтаў застаецца спрэчнай      Сучасныя кельцкія народы      Тэрыторыі, дзе кельцкія мовы шырока прадстаўлены ў нашы дні

Упершыню ў грэчаскіх пісьмовых крыніцах кельты ўзгадваліся толькі ў сярэдзіне 1 тысячагоддзя да н. э. Сучасныя лінгвісты лічаць, што пракельцкая мова вылучылася з агульнага індаеўрапейскага пласту ў канцы бронзавага веку, каля 3 тысяч гадоў таму. Генетыкі адносяць старажытных кельтаў да носьбітаў ДНК-галагрупы R1b, якая ў наш час шырока распаўсюджана ў Заходняй Еўропе.

Археолагі звязваюць з’яўленне кельтаў непасрэдна з культурай палёў пахавальных урнаў (1300 — 750 гг. да н. э.). Яна ўзнікла на тэрыторыі сучаснай Паўднёвай Германіі, Аўстрыі і Швейцарыі. Прадстаўнікі гэтай культуры займаліся земляробствам, шанавалі канёў, былі выдатнымі ювелірамі і металургамі, выраблялі бронзу, пазней навучыліся здабываць і апрацоўваць жалеза. Дзяржальні іх мячоў па-майстэрску дэкараваліся, рабіліся металічныя каркасы і ўпрыгожванні для шчытоў, былі вядомы кальчугі.

Каля 800 г. да н. э. сфарміравалася першасная асабіста кельцкая Гальштацкая культура. Тады ж кельты з’явіліся ў басейне ракі Дунай. Да IV ст. да н. э. яны насялілі тэрыторыі Альп, Галіі, Брытанскія астравы, занялі значную частку Пірэнейскага паўвострава, Паўночнай Італіі. У III ст. да н. э. частка кельтаў таксама рассялілася ў Малой Азіі.

Сучасныя кельцкія народы

• Брэтонцы
• Валійцы
• Ірландцы
• Корнуальцы
• Мэнцы
• Шатландцы

Гл. таксама

• Езус

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Кельты
• CELTS
• George McCartney, A Brief History of the Celts Архівавана 24 мая 2013.
• Desmond Johnston, Some Thoughts on the Celts
• The Celts in Ancient History