Магдэбургскія паўшар’і
Магдэбургскія паўшар’і — знакаміты эксперымент нямецкага фізіка Ота фон Герыке для дэманстрацыі сілы ціску паветра і вынайдзенай ім паветранай помпы.
У эксперыменце выкарыстоўваліся «два медныя паўшар’і каля 14 цаляў (35,5 см) у дыяметры, полыя ўнутры і прыціснутыя адно да аднаго». З сабранай сферы выпампоўвалася паветра, і паўшар’і ўтрымліваліся ціскам вонкавай атмасферы.
_1969,_MiNr_1514.jpg)
У 1654 годзе ў Рэгенсбургу фон Герыке прадэманстраваў эксперымент Рэйхстагу ў прысутнасці імператара Фердынанда III. Пасля выпампоўвання са сферы паветра 16 коней, па 8 з кожнага боку, не змаглі разарваць паўшар’і. Невядома, ці выкарыстоўваліся коні з абодвух бакоў для большай відовішчнасці ці па няведанні самога фізіка, бо можна было замяніць палову коней нерухомым мацаваннем без страты сілы ўздзеяння на паўшар’і[1].
У 1656 годзе Герыке паўтарыў эксперымент у Магдэбургу, а ў 1663 годзе ў Берліне з 24 коньмі. У адпаведнасці з пазнейшымі разлікамі, для пераадолення сілы ціску неабходна было запрэгчы 13 моцных ламавікоў з кожнага боку[2].
Арыгінальныя паўшар’і захоўваюцца ў Нямецкім музеі (ням.: Deutsches Museum) у Мюнхене.
Зноскі
- ↑ Я. И. Перельман. Занимательная механика. М., Л.: ОНТИ, 1937. С. 29. (руск.)
- ↑ Я. И. Перельман. Занимательная физика, кн. 2. Л., 1932. С. 111—114. (руск.)
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Магдэбургскія паўшар’і- Магдебургские полушария // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
