Македонскі гусарскі полк
Македонскі гусарскі полк — воінскае падраздзяленне, якое ўдзельнічала ў Рускай імператарскай арміі. Стварэнне Македонскага гусарскага палка адбылося 10 мая 1759 года. Гусары актыўна дзейнічалі ў абароне паўднёвых межаў Расіі, якія сталі хісткімі з-за новай міграцыі і наступстваў вайны за аўстрыйскую спадчыну. На працягу наступных дзесяцігоддзяў полк распусцілі і часта рэфармавалі, перш чым канчаткова расфарміраваць у 1783 годзе.
Гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]У сярэдзіне XVIII стагоддзя пачалося перасяленне з Ваеннай мяжы Габсбургскай манархіі ў Расійскую імперыю. Неўзабаве пасля вайны за аўстрыйскую спадчыну расійскія ўлады далі гэтым новым пасяленцам землі, якія атрымалі назвы Новая Сербія і Славянасербія[1]. Мэтай гэтых дзяржаў была ахова паўднёвых межаў Расійскай імперыі, а таксама ўдзел у расійскіх ваенных дзеяннях паблізу гэтага рэгіёна. Камендантам Новай Сербіі быў Ёван Горват. 9 сакавіка 1759 года Горват з дазволу імператрыцы Лізаветы Пятроўны сфарміраваў Македонскі гусарскі полк. Новая Сербія і Славянасербія фактычна былі населены рознымі народнасцямі і назвы сфарміраваных там палкоў не адпавядалі дакладна іх нацыянальнаму складу[2]. Многія з бежанцаў, якія ўтварылі Македонскі полк, былі апісаны імперскімі ўладамі як балгары[3], влахі, сербы і грэкі[4][5][6]. Некаторых залічылі да македонцаў, але прысутнічала і вялікая колькасць чарнагорцаў. Камандзірам Македонскага гусарскага палка быў Аляксей Касцюрын[7].
Герб Македонскага гусарскага палка быў зацверджаны ў 1776 годзе і ўяўляў сабой: «Срэбны шчыт у чырвоным полі, з рознымі ўпрыгожаннямі, а пад ім дзве перакрыжаваныя драўляныя стрэлы, пакрытыя залатымі кропкамі». 26 ліпеня 1761 г. Македонскія гусары былі аб’яднаны з існуючым Балгарскім гусарскім палком у агульны Македонскі гусарскі полк з-за невялікай колькасці асабістага складу абодвух палкоў[8]. 10 мая 1763 года ўказам імператрыцы Кацярыны II Македонскі гусарскі полк быў расфарміраваны, а яго асабісты склад пералічаны ў Польскі, Малдаўскі і Сербскі гусарскія палкі. 24 снежня 1776 года для аховы паўднёвых межаў імперыі з 9 замежных палкоў, створаных на тэрыторыі Азова і Наварасійска, быў створаны новы Македонскі гусарскі полк у складзе 6 эскадронаў. 28 чэрвеня 1783 года ён быў расфарміраваны, а яго штаб пералічаны ў Александрыйскі гусарскі полк.
Сувязь палка з македонскімі славянамі
[правіць | правіць зыходнік]Нягледзячы на сваю назву, Македонскі гусарскі полк не складаўся з этнічных македонцаў[9]. У той час назвы са спасылкамі да Македоніі былі папулярны ў Еўропе толькі ў раннемадэрнавых культурных кантэкстах[10], але былі амаль забыты ў сучасным рэгіёне[11]. Аўстрыйская і Расійская імперыі выкарыстоўвалі такія назвы на працягу XVII-га і XVIII-га стст адносна насельніцтва, якое прыбыло з Балкан, у т.л. у назве гэтага палка[12]. Некаторыя сучасныя македонскія гісторыкі лічаць яго існаванне пацвярджэннем этнічнай македонскай пераемнасці, але такія сцвярджэнні супярэчаць гістарычнай логіцы[13]. Разам з прывядзеннем прыкладу прыналежнасці некаторых удзельнікаў да македонскай нацыі, гісторык Аляксандар Маткоўскі пацвярджаў, што было занадта рана для існавання падобнага ўтварэння ў сучасным разуменні[14]. З іншага боку, Блажэ Рыстоўскі пагадзіўся, што тэорыі македонскай ідэнтычнасці развіваліся па-за сучасным рэгіёнам і існавалі без удзелу македонскіх славян, прынамсі да другой паловы XIX-га стагоддзя[15]. Паводле некаторых звестак, у палку пераважалі аруманы (валахі), якіх у той час часта разглядалі як македонцаў, што і стала прычынай назвы палка[16]. Аднак у двух даведніках, выдадзеных Расійскай акадэміяй навук, першым у 1861 годзе і другім у 1910 годзе, у 18 стагоддзі македонцы называліся часткай балгарскіх бежанцаў[17][18]. На думку некаторых даследчыкаў, ідэя стварэння гэтых палкоў не была праектам стварэння нацыянальных частак і папярэднічала зараджэнню нацыяналізму ў Еўропе[19].
Зноскі
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Белова, Е. В. Гранычары Новой Сербии: южнославянская колонизация России в 1740—1760-е гг.(руск.). — Вестник Российского университета дружбы народов, 2008. — № 1 (11). — С. 82—93. (История России). — ISSN 2312-8674.
- ↑ Roger P. Bartlett, Human Capital: The Settlement of Foreigners in Russia 1762-1804; CUP Archive, 1979, ISBN 0521222052, pp. 17-19.
- ↑ Вл. Милчев (Украйна) - Два хусарски полка с българско участие в системата на държавната военна колонизация в Южна Украйна (1759-1762/63 г.) в сп. Исторически преглед, БАН, 2001, бр. 5-6, стр. 147-165.
- ↑ Агоп Гарабедян и Румяна Комсалова, Переселение болгар и сербов во время Петра Великого и его наследников, стр. 157.
- ↑ Сайт «Русский Биографический Словарь», Хорват-Куртиц Иван.
- ↑ Белова, Е. В. Балканские военные поселения служили укреплению южной границы России. Середина XVIII века, стр. 50-53, Военно-исторический журнал. 2008, N6: По данным, которые приводит историк Н. А. Попов, (Попов Н. А. Военные поселения сербов в Австрии и России. «Вестник Европы», 1870 г.) в 1759 году в Новой Сербии были сформированы два полевых полка из числа болгар, греков и валахов, названных Македонским и Болгарским. Интересен тот факт, что при объявлении набора в новые полки желание воевать на стороне России изъявили не только болгары, сербы, молдаване, валахи, греки, но и немцы с мадьярами. стр. 52.
- ↑ Македония и македонцы в прошлом: сборник научных трудов, Institut za nacionalna istorija (Skopje, Macedonia) NIP "Nova Makedonija", 1970, p. 176.
- ↑ Дойнов, Стефан. Българите в Украйна и Молдова през Възраждането (1751 – 1878). София, Академично издателство „Марин Дринов“, 2005. ISBN 954-322-019-0. с. 49 – 51.
- ↑ Galin Dimitrov, The creation of so-called Macedonian Regiment in Ukraine in Bulgaria, the Bulgarians and Europe - Myth, History, Modernity, 2019, Volume 13, Issue 1, Veliko Tarnovo University, p. 125.
- ↑ Drezov K. (1999) Macedonian identity: an overview of the major claims. In: Pettifer J. (eds) The New Macedonian Question. St Antony’s Series. Palgrave Macmillan, London, ISBN 0230535798, pp. 50-51.
- ↑ D. Livanios' review of Vemund Aarbakke, Ethnic Rivalry and the Quest for Macedonia, 1870-1913 in The Slavonic and East European Review, Vol. 83, No. 1 (Jan., 2005), pp. 141-142
- ↑ Roumen Daskalov, Tchavdar Marinov as ed., Entangled Histories of the Balkans - Volume One: National Ideologies and Language Policies, Balkan Studies Library; BRILL, 2013, ISBN 900425076X, p. 281.
- ↑ Galin Dimitrov, The creation of so-called Macedonian Regiment in Ukraine in Bulgaria, the Bulgarians and Europe - Myth, History, Modernity, 2019, Volume 13, Issue 1, Veliko Tarnovo University, pp. 117-127.
- ↑ Aleksandar Matkovski, Makedonskiot polk vo Ukraina (Skopje: Misla, 1985), str. 180-190.
- ↑ Blaze Ristovski, Makedonskiot narod i makedonskata nacija, vol. 1 (Skopje: Misla, 1983). p. 85.
- ↑ Тютюнджиев, Иван (1995) Български военни формирования в Украйна през XVIII век. Българите в Северното Причерноморие. том 4. Унив. изд. Св. св. Кирил и Методий, 1995, с. 131-136. В. Търново, стр. 134.
- ↑ Хронологическій указатель матеріалов для исторіи инородцев Европейской Россіи, Петр Кеппен, Императорской Академіи наук, 1861, стр. 59.
- ↑ Россия. Полное географическое описание нашего отечества : Настольная и дорожная книга для русских людей: [В 19-ти т.] Русскоe геогр. о-вo; том 14, стр. 198.
- ↑ Милчев, В. Два хусарски полка с българско участие в системата на държавната военна колонизация в южна Украйна (1759–1762/3). – В: Исторически преглед, София, 2002, № 5–6, с.154–164.