Перайсці да зместу

Неарэнесанс

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Палац Яўгена Багарнэ ў Мюнхене (Леа фон Кленцэ, 1816)

Неарэнеса́нс — адна з найбольш распаўсюджаных формаў архітэктурнай эклектыкі XIX стагоддзя, якая ўзнаўляла архітэктурныя рашэнні часоў Рэнесансу, у асаблівасці італьянскага чынквечэнта. Адметныя рысы — прага да сіметрыі, рацыянальнае чляненне фасадаў, перавага прамавугольных планаў з унутранымі дворыкамі, выкарыстанне такіх архітэктурных элементаў, як рустыка і пілястры.

Неарэнесанс напоўніцу склаўся да моманту пабудовы паводле праекту Леа фон Кленцэ Лейхтэнбергскага палаца ў Мюнхене (1816). Англічанін Чарлз Бары, вядомы найперш як папулярызатар неаготыкі, з 1820-х гадоў таксама ахвотна звяртаўся да тэм італьянскага рэнесансу (адзін з найлепшых узораў — загарадны палац у Клайвдэнe). Аднак у цэлым нават у 1830-я неарэнесансныя пабудовы насілі эпізадычны характар.

Пружанскі палацык — адзіная адноўленая сядзіба эпохі неарэнесансу ў Беларусі

Пераасэнсаванне архітэктурнай мовы італьянскага рэнесансу як універсальнай стылявой сістэмы звязана з дзейнасцю Готфрыда Земпера. Яго галоўны твор, Дрэздэнская опера (1834-41), прасякнуты ўплывам барока ў значна меншай ступені, чым опера Гарнье ў Парыжы. Земпераўскі стыль атрымаў значнае распаўсюджанне ў Аўстра-Венгрыі. Так, у Вене і Будапешце ў стылістыцы неарэнесансу забудаваныя цэлыя кварталы. Найчасцей ёй аддавалі перавагу пры будаўніцтве музеяў і бібліятэк.

Уладзімірскі палац у Санкт-Пецярбургу

Шырокае поле дзейнасці знайшлося для прадстаўнікоў новага стылю ў галіне будаўніцтва чыгуначных вакзалаў — чыгункі тады з’яўляліся прагрэсіўным, рэвалюцыйным новаўвядзеннем. У стылі неарэнесансу былі пабудаваныя, да прыкладу, будынкі Штэцінскага і Сілезскага вакзалаў у Берліне, цэнтральны вакзал Амстэрдама і інш.

Асабліва шырокае распаўсюджанне набыў неарэнесанс у архітэктуры і дэкаратыўна-прыкладным мастацтве (у тым ліку ў дызайне памяшканняў і мэблі) ў 18701890, калі яго асноўным канкурэнтам у кантынентальнай Еўропе выступала неабарока. У Францыі сфарміраваўся гібрыд абодвух кірункаў — г. зв. боз-ар. Гэта вельмі эклектычны падыход, пры якім формы паўгатычнага французскага рэнесансу (рэалізаваныя ў ратушы на Грэўскай плошчы) вольна спалучаюцца з элементамі барока і паладыянства. Неарэнесансны дэкор, прапушчаны скрозь сіта боз-ару, у другой палове XIX стагоддзя паўсюдна ўжываўся пры праектаванні камерцыйнай нерухомасці і напышлівых грамадскіх будынкаў, прычым не толькі ў Еўропе, але і ў ЗША.

  • Архітэктура савецкіх жылых хат сталінскіх часоў уяўляе сабой варыяцыю на тэму неарэнесансу.
  • Узнаўленне формаў венецыянскага рэнесансу прымала форму неапаладыянства.