Палац Радзівілаў (Вільнюс)

Палац Радзівілаў
	Палац
Палац Радзівілаў
	Radvilų rūmai
	; Палац Радзівілаў
	54°41′02″ пн. ш. 25°16′49″ у. д.HGЯO
Краіна	Літва
Месцазнаходжанне	Вільня;
Тып будынка	палац
Архітэктурны стыль	Позні рэнесанс
Архітэктар	Ян Ульрых
Будаўніцтва	1635—1653 гады
Статус	ахоўваецца дзяржавай
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Палац Радзівілаў (літ.: Radvilų rūmai) — палац у стылі позняга рэнесансу ў Старым горадзе Вільнюса, другі па значэнні з палацаў Радзівілаў у Вільнюсе і самы вялікі з іх. Знаходзіцца на Віленскай вуліцы (Vilniaus g. 24). Ахоўваецца дзяржавай: значыўся помнікам архітэктуры рэспубліканскага значэння (AtR 46) і гістарычным помнікам рэспубліканскага значэння (IR 42) ^[1], код у Рэгістры культурных каштоўнасцей 752^[2]. У адрэстаўраванай частцы палаца размяшчаецца Музей палаца Радзівілаў — падраздзяленне Літоўскага мастацкага музея з экспазіцыяй, прысвечанай роду Радзівілаў, якая прадстаўляе выяўленчае мастацтва замежных краін XVI—XIX стагоддзяў.

Гісторыя

У XVI стагоддзі на месцы цяперашняга будынка палаца Радзівілаў размяшчаўся драўляны палац Мікалая Радзівіла Чорнага. У сярэдзіне XVII стагоддзя архітэктар Ян Ульрых узвёў рэзідэнцыю ваяводы віленскага, вялікага гетман літоўскі Януша Радзівіла.

Палац значна пашкодзілі пажары, якія лютавалі ў Вільню ў 1654 годзе, калі пачалася вайна з Расіяй, і ў XVII стагоддзі, калі Вялікае княства праходзіла скрозь чараду войнаў. Дамінік Геранім Радзівіл у 1807 годзе перадаў закінуты будынак віленскаму дабрачыннаму Чалавекалюбнаму таварыства, у распараджэнні якога палац знаходзіўся да 1940 года. На працягу XIX і XX стагоддзяў карпусы, якія складалі палац, неаднаразова рамантаваліся, асобныя часткі руйнаваліся або радыкальна перабудоўваліся. Захаваліся два карпусы палацавага ансамбля — паўночны і ўсходні, а таксама паўночны павільён.

У 1967 годзе архітэктар Вітаўтас Дварышкіс падрыхтаваў праект кансервацыі і рэстаўрацыі палаца. У 1984 годзе па праекце архітэктара Эвалдаса Зулонаса быў адноўлены заходні павільён, у якім размясціўся цэнтральны лекторый таварыства «Веды». У астатніх карпусах былога палаца былі жылыя кватэры і інтэрнат.

У 1990 годзе ў адрэстаўраваным палацы Радзівілаў размясцілася падраздзяленне Літоўскага мастацкага музея — Музей палаца Радзівілаў. Апроч экспазіцыі, прысвечанай роду Радзівілаў і яго выдатным прадстаўнікам, у музеі прадстаўлены творы выяўленчага мастацтва Аўстрыі, Германіі, Іспаніі, Італіі, Польшчы, Расіі, Францыі, фламандскі і галандскі жывапіс.

Архітэктура

Палац — адзіны захаваны ў Вільнюсе рэнесансны палац з рысамі галандскага Рэнесансу і афармленнем у стылі маньерызму, па сваім паходжанні з літоўскай рэнесанснай архітэктуры. Першапачатковая сіметрычная структура палаца была блізкая палацам позняга Рэнесансу ва Францыі, такім як Палац Фантэнбло і Люксембургскі палац.

Зноскі

↑ Čerbulėnas Klemensas, Savickaitė Jūratė. Jonušo Radvilos rūmai // Lietuvos TSR istorijos ir kultūros paminklų sąvadas. — Vilnius: Vyriausioji enciklopedijų leidykla, 1988. — Т. 1: Vilnius. — С. 360. — 792 с. — 25 000 экз. (літ.)
↑ Vilniaus Jonušo Radvilos rūmų pastatų kompleksas (англ.). Kultūros vertybių registras. Kultūros paveldo departamentas prie Kultūros ministerijos. Праверана 4 студзеня 2014.

Літаратура

Čerbulėnas Klemensas, Savickaitė Jūratė. Jonušo Radvilos rūmai // Lietuvos TSR istorijos ir kultūros paminklų sąvadas. — Vilnius: Vyriausioji enciklopedijų leidykla, 1988. — Т. 1: Vilnius. — С. 360—361. — 792 с. — 25 000 экз. (літ.)

Спасылкі

LDM Radvilų rūmų muziejaus pastatas Архівавана 27 верасня 2007.
Палац Радзівілаў
Vilniaus Jonušo Radvilos rūmų pastatų kompleksas (літ.). Kultūros vertybių registras. Kultūros paveldo departamentas prie Kultūros ministerijos. Праверана 5 студзеня 2014.
Pilnas aprašas (літ.)(недаступная спасылка). Duomenų bazė Voruta. Kultūros paveldo departamentas prie Kultūros ministerijos. Архівавана з першакрыніцы 6 студзеня 2014. Праверана 5 студзеня 2014.

[1] Čerbulėnas Klemensas, Savickaitė Jūratė. Jonušo Radvilos rūmai // Lietuvos TSR istorijos ir kultūros paminklų sąvadas. — Vilnius: Vyriausioji enciklopedijų leidykla, 1988. — Т. 1: Vilnius. — С. 360. — 792 с. — 25 000 экз. (літ.)

[2] Vilniaus Jonušo Radvilos rūmų pastatų kompleksas (англ.). Kultūros vertybių registras. Kultūros paveldo departamentas prie Kultūros ministerijos. Праверана 4 студзеня 2014.

[1]

[2]