Самнамбулізм

Самнамбулізм
Джон Эверэт Міле «Самнамбула» (1871 год)
МКХ-10	F51.3
МКХ-9	307.4
DiseasesDB	36323
MedlinePlus	000808
MeSH	D013009
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Самнамбулізм (ад лац.: Somnus — сон і ambulo — хаджу, блукаю) — лунацізм, хваравіты стан, пры якім людзі здзяйсняюць якія-небудзь дзеянні, знаходзячыся ў стане сну. Паводзіны чалавека пры гэтым выглядаюць мэтанакіраванымі і адэкватнымі. Але насамрэч ён выконвае дзеянні немэтанакіравана альбо ў адпаведнасці з тым, што яму сніцца ў дадзены момант. Хаджэнне ў сне ўзнікае звычайна падчас няпоўнага абуджэння ад глыбокай фазы павольнага сну, пры гэтым мозг знаходзіцца ў стане паўсну-паўбадзёрасці. Вочы самнамбулы звычайна расплюшчаныя. Ён можа рабіць розныя рухі, абыходзіць перашкоды, часам выконваць складаныя ўчынкі, даваць адказы на простыя пытанні. Аднак дзеянні не з’яўляюцца свядомымі і пры абуджэнні не ўзгадваюцца (амнезія).

Састарэлая назва — лунацізм, паходзіць ад познелацінскага lunaticus — вар’ят, ад лацінскага luna — месяц. Тэрмін «лунацізм» звязаны з уяўленнямі шматлікіх старажытных народаў аб уплыве месяцавых цыклаў на псіхіку чалавека.

Ад непадакантрольных дзеянняў у сне, людзі могуць наносіць сабе фізічныя пашкоджанні рознай ступені цяжкасці. Бывае, што самнамбулы вывальваюцца з вокнаў, памылкова прымаючы іх за дзверы. Рэдкая агрэсіўная форма плыні лунацізму можа прымаць непрадказальны абарот. Лунатык можа праяўляць гвалт у адносінах да людзей, якія спрабуюць яму дапамагчы ці проста трапляюцца на шляху. Звычайна ходзяць у сне лунатыкі нядоўга, не больш за гадзіну. Затым вяртаюцца ў ложак. Не ўсе менавіта ходзяць. Некаторыя, напрыклад, сядзяць ці проста стаяць.

Літаратура

• Самнамбулізм // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 139. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).