Таварыства святых Кірыла і Мяфодзія (Лужыца)

Таварыства святых Кірыла і Мяфодзія
Таварыства святых Кірыла і Мяфодзія
	;
Сфера дзейнасці	нацыянальна-культурная
Дата заснавання	13 снежня 1862
Тып	некамерцыйная
Цэнтр	Баўтцэн;

Таварыства святых Кірыла і Мяфодзія (в.-луж.: Towarstwo swj. Cyrila a Metoda) — верхнялужыцкая грамадска-культурная арганізацыя. Аб'ядноўвае лужычанаў, якія належаць да Рымска-Каталіцкай царквы. Мэтай таварыства з'яўляецца распаўсюджванне хрысціянства сярод лужыцкаг народа, прадстаўленне яго інтарэсаў у Каталіцкай царкве і садзейнічанне развіццю лужыцкай культуры. Арганізацыя ўваходзіць у склад грамадска-культурнай арганізацыі «Домавіна», названа ў гонар святых Кірыла і Мяфодзія.

Гісторыя

Таварыства было заснавана 13 снежня 1862 года лужыцкім пісьменнікам Міхалам Горнікам і святаром Якубам Германам у гонар 1000-годдзя прыбыцця святых Кірыла і Мяфодзія ў Вялікую Маравію. Першапачаткова называлась «Аацыяцыя каталіцкіх сербаў». Асноўнай мэтай асацыяцыі была публікацыя кніг на лужыцкіх мовах. У студзені 1863 года Асацыяцыя каталіцкіх сербаў стала выдаваць каталіцкую газету «Katolski Posoł». У сувязі з тым, што таварыствам святых Кірыла і Мяфодзія кіравалі каталіцкія святары, якія служылі ў саборы святога Пятра ў Баўтцэне, арганізацыя прытрымлівалася кансерватыўных палітычных поглядаў, выступаючы супраць кайзераўскай Германіі. У хуткім часе пасля свайго заснавання арганізацыя стала падтрыміваць адносіны з лужыцкай грамадска-культурнай арганізацыыяй Маціцай сербскай.

Падчас канфлікту 1923—1929 гадоў паміж лужыцкімі каталіцкімі святарамі епархіі Мейсена і епіскапам Мейсена Хрысціянам Шрайберам, які спрабаваў абмежаваць выкарыстанне лужыцкіх моў на тэрыторыі епархіі, таварыства святых Кірыла і Мяфодзія прытрымлівалася нейтралітэту і выступала пасрэднікам у іх спрэчцы. Пачынаючы з 1933 года таварыства стала прыгнятацца нацыстскімі ўладамі. У 1937 годзе была канфіскавана тыпаграфія таварыства і ў 1939 годзе быў забаронены выпуск газеты «Katolski Posoł».

Пасля Другой сусветнай вайны ўлады ГДР не дазволілі аднавіць дзейнасць таварыства. Газета «Katolski Posoł» стала выходзіць у 1950 годзе пад патранажам арганізацыі «Домавіна». У 1985 годзе, пасля адмены закона аб прыватных арганізацыях, Таварыства святых Кірыла і Мяфодзія аднавіла сваю дзейнасць пасля дазволу епіскапа Дрэздэна-Мейсен. Таварыства дзейнічала ў рамках епархіальнага права і пад эгідай Каталіцкай царквы. У 1995 годзе арганізацыя атрымала самастойнасць.

У студзені 2000 года Таварыствам святых Кірыла і Мяфодзія ў горадзе Кроствіц быў створаны клуб «Sportverein Crostwitz» (Sportowa Jednotka Chrósćicy), які мае аўтаномнасць у складзе арганізацыі.

У наш час адміністрацыя таварыства размяшчаецца ў горадзе Баўтцэн.

Структура

Таварыства святых Кірыла і Мяфодзія аб'ядноўвае ў сваіх шэрагах прыватных і карпаратыўных членаў. У наш час у таварыства ўваходзяць Сербскае брацтва парафіі Вітэхенаў, Царкоўны хор Кроствіца, Харавое таварыства «Лілія», Спартыўны клуб «Sportowa Jednotka Chrósćicy» і Сербскія скаўты Кроствіца.

У арганізацыі дзейнічае музычны аддзел і секцыя рэлігійнай літаратуры. Апошняя ў наш час выдае газету «Katolski Posoł». Міжнародны аддзел займаецца сувязямі з іншымі славянскімі грамадска-культурнымі арганізацыямі. Дабрачынны аддзел займаецца дапамогай маламаёмным.

У наш час старшынёй таварыства з'яўляецца каталіцкі святар Віта Счапан.

Старшыні

Якуб Кучанк (1862—1898);
Якуб Скаля (1898—1925);
Міклаўш Жур (1925—1931);
Юрый Гейдушка (1931—1937);
Віта Счапан (у наш час).

Вядомыя члены

Петр Дучман (1839—1907) — лужыцкі грамадкі дзеяч, урач і фатограф. Заснавальнік сербалужыцкага тэатра.

Літаратура

Siegmund Musiat: Sorbische, wendische Vereine. 1716—1937. Ein Handbuch. (=Schriften des Sorbischen Instituts. 26). Bautzen 2001. 146—148 ISBN 3-7420-1835-3
Rudolf Kilank: Der Cyrill-Methodius-Verein. In: Eine Kirche — zwei Völker. Deutsche, sorbische und lateinische Quellentexte und Beiträge zur Geschichte des Bistums Dresden-Meißen von der Wiedererrichtung 1921 bis 1929. Hrsg. v. Dieter Grande und Daniel Fickenscher. Bautzen u. Leipzig 2003. 579—581. ISBN 3-7462-1642-7 u. ISBN 3-7420-1926-0

Спасылкі

Афіцыйны сайт Архівавана 23 снежня 2014. (верхнялуж.)
Měrćin Mark, Skutkuje w serbskich katolskich wosadach, Naša Domowina, №1, 2009, стар. 9