Эмі Рапэ

Эмі Рапэ
Род дзейнасці	медычная сястра, school director
Дата нараджэння	14 лютага 1835(1835-02-14)[…]
Месца нараджэння	Ålem parish[d], Швецыя[…]
Дата смерці	19 кастрычніка 1896(1896-10-19)[…] (61 год)
Месца смерці	Dädesjö parish[d], Швецыя
Грамадзянства	Швецыя
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Эмі Караліна Рапэ (швед. Emmy Carolina Rappe; 14 лютага 1835 — 19 кастрычніка 1896) — шведская медсястра і дырэктар школы медсёстраў. Першаадкрывальніца і заснавальніца шведскай медсястрынскай адукацыі. Першая прафесійна падрыхтаваная медсястра і першая дырэктарка першай медыцынскай навучальнай ўстановы ў сваёй краіне.

Жыццё

Рапэ нарадзілася ў сям’і памешчыка барона Адольфа Фрэдрыка Рапэ і Ульрыкі Кацярыны Вільгельміны Хамарскольд. Яна атрымала строгую адукацыю, дзе пачуццё абавязку і разумная эканомія лічыліся важнымі, і, будучы незамужняй шляхцянкай, яна заставалася пад наглядам сваёй сям’і да трыццаці гадоў. Яна рана пачала цікавіцца медыцынай і сястрынскай справай. Як паведамляецца, яе натхніла цётка Элізабэт «Эліз» Рапэ.

У 1866 годзе нядаўна створаны Шведскі Чырвоны Крыж пажадаў стварыць у Швецыі школу медсясцёр і шукаў адукаванага дырэктара, які б узначаліў гэтую ўстанову. Сафі Адлерспар заключыла дамову з Флорэнс Найцінгейл, каб чалавек, якога выбралі для гэтай задачы, прайшоў адукацыю ў Найцінгейл ў Лондане, а затым абвясціла аб пошуку прыдатнага кандыдата ў сваёй публікацыі ў Tidskrift för hemmet. Рапэ лічылася прыдатным кандыдатам для стварэння належнай школы для навучання прафесійных медсясцёр у Швецыі. Яна была паслана ў якасці студэнкі Фларэнцыі Найцінгейл у школу медсясцёр і акушэрак Фларэнцыі Найцінгейл ў бальніцы Сент-Томас у Лондане (цяпер частка Каралеўскага каледжа Лондана) у 1866 годзе. Яе асабіста выхоўвала Фларэнцыя Найцінгейл, якая была задаволена ёю як студэнткай. Рапэ падзяляла меркаванне, што догляд хворых — гэта прызванне.

Эмі Рапэ вярнулася ў Швецыю ў 1867 годзе і вучылася ва ўніверсітэцкім шпіталі Салгрэна у Гётэбаргу і ў іншых клініках Стакгольма. У 1867—1877 гадах яна была галоўнай медсястрой у нядаўна створанай хірургічнай клініцы пры акадэмічным шпіталі Упсалы і дырэктарам школы медсясцёр, якая была нядаўна створана Чырвоным Крыжам. Гэта былі першыя свецкія курсы для медсясцёр у Швецыі: адзінай фармальнай адукацыяй, якая раней была даступная для медсясцёр, была ўстанова дыяканату, адкрытая Марыяй Седэршыёльд у 1851 годзе.

Рапэ была піянерам і часта сустракала супраціў уладаў. Будучы баранэсай, яна выклікала спрэчкі, займаючыся такой прафесіяй, і, па сутнасці, не прымала ніякага заробку. Яна заахвочвала пачуццём прафесійнай лаяльнасці сярод медсясцёр і спрабавала павысіць статус прафесіі, настойваючы на медыцынскай кампетэнтнасці і высокай маральнасці. У 1877—1886 гадах яна была кіраўніком Цэнтральнай бальніцы Упсалы для шалёных. Пасля выхаду на пенсію працавала інспектарам бальніцы і працавала ў складзе Чырвонага Крыжа. Эмі Рапэ была звязана з Торбаргам Рапэ, які быў тагачасным аўтарытэтам у галіне інтэлектуальнай недастатковасці.

Эмі Рапэ была ўзнагароджана медалём Караля ў 1877 годзе, а Іліс Кворумам у 1895 годзе.

Памяць

У яе гонар названа дарога на Улеракер ва Упсале: Emmy Rappes väg (вуліца Эмі Рапэ).

Гл. таксама

• Караліна Відэрстром — першая жанчына-ўрач з універсітэцкай адукацыяй у Швецыі

Літаратура

• 1977 — «Дай Бог дабра, дарагая міс Найцінгейл»: лісты Эмі Караліны Рапэ да Флорэнс Найцінгейл 1867—1870. ISBN 91-22-00097-6

Спасылкі

• Свен Г. Сёберг: Ад Стрэмпрума да Лондана. Om Emmy Carolina Rappe і hennes brevväxling med Florence Nightingale (in Swedish)
• Остэрберг, Карын і інш., Svenska kvinnor: föregångare, nyskapare . Лунд: Signum 1990. (ISBN 91-87896-03-6)
• Ідун, часопіс, нумар 44, 1896 год Архівавана 11 красавіка 2021.
• Emmy C Rappe, urn: sbl: 7552, Svenskt biografiskt lexikon (art Stina Nicklasson), hämtad 10.03.2015.(недаступная спасылка)