Аўтамабільныя дзверы

Ford Taurus 1986 года з адкрытымі дзвярыма.

Аўтамабільная дзверы — дэталь аўтамабіля, прызначаная для ўваходу і выхаду з машыны. Мацуецца звычайна на шарніры, часам, у спецыяльнай каляіне ўздоўж адчынення дзвярэй. Аўтамабільныя дзверы могуць адкрывацца ўручную або з дапамогай электрычнага прывада. Дзверы з прывадам звычайна ставяцца на мікрааўтобусы, мадыфікаваныя аўтамабілі або аўтамабілі высокага класа.

Тыпы дзвярэй

Існуе мноства розных тыпаў аўтамабільных дзвярэй:

Звычайныя дзверы

Звычайныя стандартныя дзверы — тып дзвярэй, замацаваных шарнірна сваім пярэднім краем, што дазваляе ім расхінацца вонкі кузава. Гэтыя дзверы адносна бяспечныя ў тым, што калі іх адкрыць падчас руху, супраціў ветру будзе аказваць зачыняльны эфект.

Задняпяцельныя дзверы

Заднепяцельныя дзверы — тып дзвярэй, замацаваныя шарнірна сваім заднім краем. Называюцца таксама «самагубнымі дзвярыма» (англ.: suicide door) з-за патэнцыйнай магчымасці рэзка адкрыцца і нават адарвацца пад дзеяннем сустрэчнага ветру падчас руху аўтамабіля. Вядома толькі ў выпадку вызвалення завала дзвярэй.

Ламба-дзверы

Ламба-дзверы — дзверы, паварочвыемыя вертыкальна ўверх вакол шарнірнага мацавання ў краю лабавога шкла.

Дзверы «Крыло матылька»

«Крыло матылька» — тып дзвярэй, падобны на ламба-дзверы з адчыненнем вертыкальна ўверх, але, апроч іншага, са зрухам вонкі кузава, што дазваляе спрасціць уваход/выхад з салона і забяспечыць дадатковае месца.

Дзверы «Крыло чайкі»

«Крыло чайкі» — тып дзверэй, замацаваных шарнірна сваім верхнім краем да даху аўтамабіля. Атрымалі назву з прычыны таго, што ў адкрытым становішчы падобныя на расчыненыя крылы чайкі.

Ссоўныя дзверы

Ссоўныя дзверы — тып дзвярэй, якія адкрываюцца гарызантальным зрухам у межах спецыяльнай каляіны так, што дзверы альбо абапіраюцца аб каляіну, альбо на ёй вісяць. Дзверы часта выкарыстоўваюцца на бакавым баку фургонаў, так як дазваляюць вырабіць пагрузку/выгрузку буйнагабарытнага грузу не заграждая доступ у салон.

Верхняпадвясныя дзверы

Верхняпадвясныя дзверы — тып дзвярэй, якія знаходзяцца на версе аўтамабіля і прыўздымаюцца, каб забяспечыць доступ пасажырам. Дзверы падобная да адкідной кабіны самалёта-знішчальніка. Устояных стандартаў на дзверы-навес не існуе, таму яны могуць мацавацца шарнірамі спераду, збоку ці ззаду - хоць мацаванне спераду больш распаўсюджана. Дзверы-навес рэдка прымяняюцца на серыйных аўтамабілях, аднак яны часта выкарыстоўваюцца на "закрытых" мадыфікацыях гоначных аўтамабіляў для Ле-Манаўскіх заездаў на цягавітасць.

Maserati Birdcage 75th

Дзвярныя замкі і засаўкі

Пераважная большасць аўтамабільных дзвярэй надзейна прыціскаюцца да кузава машыны з дапамогай замкоў, якія прадухіляюць несанкцыянаваны доступ звонку. Існуюць розныя сістэмы замыкання аўтамабіля. Дзвярныя замкі могуць быць ручныя або аўтаматычныя, з асобным або цэнтральным кіраваннем. Таксама магчыма дыстанцыйнае кіраванне праз перадатчык у ключы запальвання.

Заднія пасажырскія дзверы часта дадаткова абсталёўваюцца замкамі з абаронай ад дзяцей, каб не дапусціць іх выхад з машыны, перш чым дзверы не будуць адкрыта з боку вуліцы. Той жа прынцып часта выкарыстоўваецца ў аўтамабілях паліцыі для прадухілення ўцёкаў затрыманых асоб.

Дзвярныя замкі практычна на ўсіх сучасных аўтамабілях кіруюцца выкарыстаннем ручкі, якую неабходна цягнуць, прыўздымаць або тузаць на сябе, але ніяк не штурхаць наперад. Гэтаму існуе тлумачэнне. Яшчэ ў 1970-х некаторыя аўтамабілі, як некалькі мадэляў Опеля, выкарыстоўвалі для адмыкання замка ўразлівыя націскныя кнопкі. Няўдалы пабочны эфект такога механізму заключаўся ў тым, што розныя староннія аб’екты, якія тычыліся машыны пры заносе на павароце маглі адкрыць замок, што прывядзе да выкіду пасажыраў. Смерць, якая здарылася дакладна апісаным спосабам прывяла ў 1978 годзе да судовага разбору супраць General Motors «20 Cal. 3d 725», у якім Вярхоўны Суд Каліфорніі звязаў адказнасць за якасць выпускаемай прадукцыі са параўнаваемым канструктыўным недахопам, і такім чынам пацвердзіў права General Motors прывесці доказы таго, што нябожчык Кірк Дэлі вылецеў са свайго Opel не толькі таму што расчыніліся дзверы, але і ў сувязі з алкагольным ап’яненнем і не прышпіленымі рамянямі бяспекі.

Вокны

Трохкутнае бакавое акно

У большасці аўтамабільных дзвярэй ёсць акно. Як правіла яно можа быць адкрыта, прычым аконны праём можа рэгулявацца. Большасць вокнаў апускаюцца ў дзвярны каркас і адкрываюцца ўручную круцільнай ручкай, альбо электрапрывадам (у адрозненне ад пасведчання вокны, дзвярныя вокны астатніх пасажырскіх месцаў звычайна кіруюцца як на самых дзвярах, так і цэнтралізавана органам кіравання ў кіроўчага месца). У мінулым некаторыя вокны даводзілася апускаць/падымаць непасрэдным націсканнем. Яны ўтрымліваліся ў верхнім становішчы сілай трэння, а не унутраным пад’ёмным механізмам.

Некаторыя аўтамабілі, асабліва старыя фургоны вытворчасці ЗША, маюць вокны з шарнірным мацаваннем. Акно адкідваецца на завесах вонкі адносна зачыненага становішча.

Адна з ужо не распаўсюджаных схем — трохвугольнае бакавое акно, завяршальнае ашклянення верхняй паловы пярэдняй дзверы пасля асноўнага акна прамавугольнай формы. Трохвугольныя вокны мацуюцца на вертыкальнай восі і тая іх частка, якая паварочваецца вонкі складае вугал з кірункам руху аўтамабіля, тым самым забіраючы паветра ўнутр аўтамабіля. Такое акно можна назіраць у аўтамабілях тыпу Nissan Sunny. Маніпулюецца і зачыняецца з дапамогай паварачваючыйся дзвярной зашчапкі, часта ёсць фіксавальная кнопка (раз)блакавання знутры.

Дзвярныя даводчыкі

Аўтамабільныя дзверы часта маюць даводчыкі, якія запавольваюць дзверы непасрэдна перад зачыненнем і прадухіляюць яе адчыненне за межы устаноўленых спецыфікацыяй абмежаванняў. Сучасная тэндэнцыя — трохступеньчаты дзвярны даводчык.

Дзвярныя даводчыкі існуюць з-за таго, што на першых аўтамабілях дзверы былі цяжкімі і каб закрыць, даводзілася іх моцна штурхаць. Зусім хутка аўтавытворцы паклапаціліся аб стварэнні лёгкай дзверы, аднак карыстальнікі працягвалі з сілай зачыняць дзверы, што хутка прыводзіла да яе пашкоджання. Каб дзверы не ламалі, з’явіліся даводчыкі для запаволення дзверы прама перад зачыненнем. Неўзабаве даводчыкі сталі стандартам.

Прымяненне

Злева-направа: Дзверы ў задняй сценцы, заднія дзверы, пярэднія дзверы. Chevrolet Aveo

• Пярэднія дзверы
• Заднія дзверы
• Дзверы ў задняй сценцы (у хэтчбэку і ўніверсале)

Класіфікацыя дзвярэй

Кузавы хэтчбэк і ўніверсал ідуць у продаж як мадэлі з трыма або пяццю дзвярыма. У гэтых выпадках задні люк класіфікуецца як дзверы, бо ён вядзе ў салон. З іншымі аўтамабілямі, такімі як седан і купэ, вечка багажніка не лічыцца дзвярыма, бо багажнік аддзелены ад салона — гэтыя аўтамабілі ідуць у продаж як двухдзверныя або чатырохдзверныя. Такая класіфікацыя выкарыстоўваецца пераважна ў Еўропе, амерыканскія ж абазначэнні выкарыстоўваюцца рэдка.

У Паўночнай Амерыцы аўтамабілі ідуць у продаж толькі як двухдзверныя або чатырохдзверныя мадэлі. Гэта амерыканскае абазначэнне ўключае толькі дзверы пасажыраў і кіроўцы, і не ўключае задні люк на хэтчбэках і універсалах. Усё гэта прывяло да таго, што многія не разумеюць, што ў Еўропе задні люк лічыцца дзвярыма, у той час як ізаляваны адсек багажніка — не.

Дэталі

Ручка дзвярэй

• Акно шкляное
• Замок дзвярэй, які можа працаваць дыстанцыйна
• Фіксавальная кнопка (раз)блакавання замка знутры
• Ручка адчынення дзвярэй (звонку і ў салоне)
• Панэль аздаблення дзверы (унутраная ашалёўка)
• Выключальнік (уключае асвятленне ў салоне пры адчыненні дзвярэй)
• Стойка дзвярэй
• Кішэня для прыладаў (смецця)

Дзвярны выключальнік

Дзвярныя выключальнікі — просты механізм уключэння/адключэння, падлучаны да асвятлення салона (потолочный плафон) і, быць можа, да сігнальнай папераджальнай лямпе, гучнагаварыцеля або іншага прылады для інфармавання вадзіцеля аб не закрытай дзверы. Сігнальны ліхтар адкрытай дзверы — стандартнае абсталяванне на ўсіх машынах. У амерыканскіх аўтамабілях 1950-х — 1990-х меліся зумеры або «дзвярныя званкі», якія гучаць кожны раз, калі дзверы адкрываецца разам з уключэннем асвятлення.

Неасцярожнае выкарыстанне аўтамабільных дзвярэй багата траўматызмам і нанясеннем матэрыяльнага ўрону. Так, пры раптоўным адкрыцці дзверы могуць пацярпець іншыя ўдзельнікі дарожнага руху: пешаходы, веласіпедысты. Самі дзверы могуць быць пашкоджаныя і нават адарваныя абганяючым/аб’язджаючым аўтамабілем. Неаднакратны выпадкі ацарапвання суседніх машын на паркоўках пры іх занадта шчыльным размяшчэнні і празмерным высілку пры адкрыцці дзвярэй. Таксама пацярпець могуць і самі неасцярожныя карыстальнікі: досыць распаўсюджаныя траўмы (аж да пераломаў) рук і ног пры закрыцці аўтамабільных дзвярэй.

Гл. таксама

• Ламба-дзверы
• Дзверы тыпу «Крыло матылька»
• Дзверы тыпу «Крыло чайкі»
• Верхняпадвясныя дзверы
• Ссоўныя дзверы
• Аўтамабіль