Мінскі гарадавы

Славутасць
Мінскі гарадавы
53°53′56″ пн. ш. 27°33′09″ у. д.
Краіна	Беларусь
Месцазнаходжанне	Мінск
Скульптар	Аляксандр Дранец
Архітэктар	Павел Вайніцкі
Дата заснавання	2017
Дата пабудовы	2017 год

Мінскі гарадавы — бронзавая скульптура ў Мінску, размешчаная па вул. Гарадскі Вал, насупраць будынка Міністэрства ўнутраных спраў Беларусі. Атрымала дурную славу ў часы міністра ўнутраных спраў Ігара Шуневіча пасля шматлікіх інцыдэнтаў з затрыманнем людзей, якія спрабавалі кантактаваць з ёй.

Гісторыя

Рашэнне ўсталяваць скульптуру мінскаму гарадавому было прынята пры правядзенні рэканструкцыі будынка 1914 года, у якім у наш час размяшчаецца музей МУС, і прымеркавана да 100-годдзя міліцыі Беларусі, якое адзначалася ў 2017 годзе. 2 сакавіка 2017 года адбылося ўрачыстае адкрыццё скульптурнай кампазіцыі і музея, у якім прынялі ўдзел Міністр унутраных спраў Ігар Шуневіч, Міністр культуры Барыс Святлоў, старшыня Следчага камітэта Іван Наскевіча, старшыня Мінгарвыканкама Андрэй Шорац і іншыя адказныя асобы.

Апісанне

Аўтарам «Мінскага гарадавога» стаў скульптар Аляксандр Дранец. Канцэпцыя помніка належыць міністру ўнутраных спраў Ігару Шуневічу, які настаяў на прысутнасці ў кампазіцыі двух яе характэрных элементаў: маленькага беспароднага сабачкі, які ўтульна прыстроіўся каля ног гарадавога, і ліхтара, які па начах будзе гарэць над іх галовамі. Фігура царскага гарадавога выканана паводле архіўнай фатаграфіі. Як і гістарычны прататып ён мае розныя пагоны: у тыя часы на службу галоўным чынам бралі былых салдатаў — на адным плячы заставаўся армейскі пагон, з якім ён звальняўся, а на іншым — паліцэйскі, які яму выдавалі.

Цікавыя факты

З’яўленне скульптуры прымеркавана да 100-годдзя беларускай міліцыі, якая вядзе сваю гісторыю ад бальшавікоў — з 4 сакавіка 1917 года, калі баявыя атрады рабочых пад кіраўніцтвам Міхаіла Фрунзэ захапілі ў Мінску паліцэйскую ўправу і раззброілі паліцэйскіх, узяўшы горад пад свой кантроль. Аднак гарадавы — прадстаўнік гарадской паліцыі Расійскай імперыі, якіх і раззбройвалі бальшавіцкія атрады. У часе рэвалюцыйных падзей гарадавых арыштоўвалі і нават забівалі.

Інцыдэнты

• Увечары 12 сакавіка 2017 года актывіст Вячаслаў Касінераў у знак пратэсту супраць міліцэйскага бязмежжа, праследавання актывістаў, журналістаў і простых грамадзян за ўдзел у мірных акцыях накінуў пятлю на шыю скульптуры гарадавога. Суд прызнаў Касінерава вінаватым у хуліганстве і аштрафаваў на 105 рублёў.
• 28 чэрвеня 2018 года тэатральная лабараторыя Fortinbras пры Беларускім свабодным тэатры правяла акцыю у падтрымку ЛГБТ-супольнасці. Яна паспрабавала стварыць вясёлкавую клумбу і намаляваць вясёлкавыя сляды на тратуары. Тры ўдзельнікі акцыі і фотажурналіст БелаПАН Андрэй Шаўлюга былі затрыманы і атрымалі штрафы. Раней разгарэўся скандал, калі 20 мая 2018 года на сайце МУС быў размешчаны каментарый, які тычыўся дзеянняў пасольства Вялікабрытаніі, якое 17 мая, у Міжнародны дзень барацьбы з гамафобіяй, трансфобіяй і біфобіяй, вывесіла ЛГБТ-сцяг. Удзельнікі акцыі заявілі, што заклікаюць МУС пераступіць праз забабоны і абараняць правы ЛГБТ-грамадзян, якія не парушаюць закон і сплачваюць падаткі, дзякуючы якім Міністэрства і існуе.

Выбачэнне перад скульптурай

У лістападзе 2018 года 17-гадовы падлетак у скачку даў скульптуры поўху. Гэта заўважылі міліцыянеры, якія затрымалі хлопца, апыталі і склалі адміністрацыйны пратакол паводле арт. 17.1 КаАП РБ («хуліганства»). Міністэрства ўнутраных спраў выклала на сваім Youtube-канале відэаролік, у якім падлетак выбачаецца перад скульптурай гарадовага і перад міліцыянтамі. Дзеянні супрацоўнікаў МУС выклікалі абурэнне ў грамадстве, якое палічыла іх празмернымі, тым больш, што скульптура не мае статусу гісторыка-культурнай каштоўнасці і не з’яўляецца помнікам.

16 лістапада блогер Яўген Ліпковіч запусціў на Petitions.by збор подпісаў за знос скульптуры, названай «маламастацкім творам», абгрунтаваўшы гэта тым, што яна «правакуе жыхароў і супрацоўнікаў міліцыі на неадэкватныя дзеянні».

Пасля відэа, апублікаванага МУС, беларусы арганізавалі флэшмоб, пачаўшы прасіць прабачэння ў помнікаў у сацсетках і публікуючы іх пад хэштэгамі #помнікпрабач (руск.: #памятникпрости).

17 лістапада 2018 года міліцыя затрымала і правяла выхаваўчую гутарку з мінчуком, які завязаў шалік скульптуры. Паводле меркавання супрацоўнікаў праваахоўных органаў «гэта скульптура з’яўляецца тварам МУС», таму «нічога на помнік вешаць не варта».

Раніцай 19 лістапада чатыры акцёркі «Свабоднага тэатра» прыйшлі да скульптуры гарадавога з сабакам, каб выказаць пратэст яе «асабліваму статусу». Яны пачалі яе цалаваць, абдымаць, каб «сагрэць», і рабіць сэлфі.​ Практычна адразу з Музея МУС выйшлі два міліцыянеры, якія папярэдзілі, што скульптуру цалаваць і нават датыкацца да яе нельга.

20 лістапада ў прэс-службе МУС паведамілі, што фатаграфавацца побач са скульптурай гарадавога, абдымаць яе і гладзіць скульптуру сабачкі можна.

На пачатку снежня 2018 года анархісты паставілі каля скульптуры памінальны вянок з надпісам: «Іміджу МУС». Іх адправілі на ноч у ізалятар на Акрэсціна, пасля чаго суд аштрафаваў іх за «дробнае хуліганства». 18-гадовая студэнтка правяла два дні ў ізалятары за тое, што зрабіла выгляд быццам замахваецца на гарадовага нагой.

Паводле інфармацыі «Нашай Нівы» за іміджавы правал з выбачэннямі перад гарадавым звольнены начальнік упраўлення інфармацыі і грамадскіх сувязяў МУС Георгій Яўчар

Пасля сыходу Ігара Шуневіча з пасады міністра ўнутраных спраў, інцыдэнты вакол скульптуры скончыліся. Новы міністр Юрый Караеў сказаў, што з помнікам можна фатаграфавацца і «рабіць усё, што не абражае чалавечую годнасць».

У сярэдзіне лютага 2020 года ў сувязі з чуткамі аб затрыманні Ігара Шуневіча па «цукровай справе» да скульптуры прынеслі пачак цукру.