Фаўн Барберыні

	скульптар пергамскай школы
	Фаўн Барберыні. каля 200 г. да н.э.
Матэрыял	мармур
Памеры	215 гл × {{{шырыня}}} см
	Гліптатэка, Мюнхен
	(інв. Inv. 218.)
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Фаўн Барберыні ці П'яны сатыр — мармуровая статуя эліністычнай эпохі, створаная невядомым скульптарам пергамскай школы каля 200 г. да н.э. і якая адлюстроўвае ў натуральную велічыню фаўна, які заснуў у даволі непрыстойнай паставе. Не выключана, што гэта рымская копія высокай якасці. Твор названы па імі яго першага ўладальніка, кардынала Франчэска Барберыні.

Статуя была выяўлена ў 1620-я гг. у Рыме, каля маўзалея Адрыяна (цяпер замак Святога Анёла), і паступіла ў прыватны збор Папы Урбана VIII з сямейства Барберыні. Вінкельман выказаў здагадку, што гэту статую, у ліку іншых, зрынулі са сцен маўзалея яго абаронцы падчас аблогі Рыма готамі ў 537 г. (пра такі своеасаблівы спосаб абароны згадвае гісторык Пракопій). Лічыцца, што Адрыян, які ўвайшоў у гісторыю як паклоннік Антыноя, меў слабасць да гомаэратычнага мастацтву.

Нягледзячы на ўсю сваю выразнасць, пры паступленні ў папскі збор статуя была моцна пашкоджана: не хапала правай нагі, некаторых фрагментаў рук і галовы. Часткі, якія адсутнічалі, былі адноўлены некалькімі пакаленнямі разьбяроў XVII і XVIII стст. Экспрэсіўная пастава збліжае «Фаўна» з барочнымі творамі Караваджа і Берніні настолькі, што доўгі час лічыўся, што яе аднаўленнем займаўся менавіта Берніні. Да 1799 г. статуя размяшчалася ў рымскім палацца Барберыні, дзе паражала госцяў Рыма сваёй нечуванай непрыстойнасцю: ногі фаўна здаюцца знарочыста рассунутымі, каб погляд гледача накіроўваўся на геніталіі. Магчыма, гэты эфект быў узмоцнены падчас рэстаўрацыі.

У 1799 годзе скульптар Вінчэнца Пацэці звярнуўся да Люсьена Банапарта з прапановай набыць у яго статую. Барберыні аспрэчылі правы Пацэці на распараджэнне скульптурай і пасля шумнага судовага працэсу і забароны на вываз статуі з Італіі (за які горача выказваўся сам Канова) самі ж прадалі «Фаўна» баварскаму прынцу Людвігу, які, не чакаючы яго дастаўкі ў Мюнхен, даручыў Леа фон Кленцэ вылучыць у гліптатэцы, якая яшчэ будавалася, адменнае памяшканне для яго размяшчэння. У 1827 г. «Фаўн» і «Апалон» з барберыніеўскай калекцыі занялі ганаровае месца ў мюнхенскай гліптатэцы.

Па ўсёй Еўропе раскіданы шматлікія копіі знакамітай статуі. Сярод іх вылучаецца сваёй высокай якасцю луўрская копія працы Бушардона (1726), у якой, у адрозненне ад арыгінала, прысутнічае левая рука. Вялікі каскад фантанаў у Пецяргофе ўпрыгожвае пазалочаная копія «П'янага сатыра».

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Francis Haskell and Nicholas Penny, 1991. Taste and the Antique: The Lure of Classical Sculpture 1500—1900 (Yale University Press). Cat. no. 33, pp 202–05.
Brill’s New Pauly: Encyclopaedia of the Ancient World. — Leiden - Boston, 2006. — С. 269-271. — 638 с. — ISBN 90 04 14221 5.