Іаган Карл Вільке

Іаган Карл Вільке
шведск.: Johan Carl Wilcke
Род дзейнасці	фізік, выкладчык універсітэта
Дата нараджэння	6 верасня 1732(1732-09-06)
Месца нараджэння	Вісмар, Швецыя
Дата смерці	18 красавіка 1796(1796-04-18) (63 гады)
Месца смерці	Стакгольм, Стакгольмскае обер-губернатарства[d], Швецыя
Грамадзянства	Швецыя Германія
Месца працы	Стакгольмскі ўніверсітэт
Альма-матар	Упсальскі ўніверсітэт Ростакскі ўніверсітэт
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Шведская каралеўская акадэмія навук Каралеўскае фізіяграфічнае таварыства ў Лундзе[d]
Узнагароды і прэміі	член Лонданскага каралеўскага таварыства
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Іаган (Юхан) Карл Вільке (швед. Johan Carl Wilcke; 6 верасня 1732—18 красавіка 1796) — шведскі фізік-эксперыментатар. Унёс значны ўклад у тэорыю цеплыні, цеплаёмістасці і ў электрастатыку.

Член Шведскай акадэміі навук, з 1784 года — яе абавязковы сакратар. Член Лонданскага каралеўскага таварыства (1789).

Біяграфія і навуковая дзейнасць

Нарадзіўся ў Вісмары ў сям’і лютэранскага пастара. У 1749 годзе паступіў ва Універсітэт Упсалы, затым перайшоў у Ростакскі ўніверсітэт, дзе ў 1757 годзе абараніў магістарскую дысертацыю. У 1759 годзе заняў месца выкладчыка эксперыментальнай фізікі ў Стакгольме, заснаванае пры Шведскай акадэміі навук. З 1770 года — прафесар. Памёр у Стакгольме ў 1796 годзе.

Вільке выканаў першыя вымярэнні ўдзельнай цеплаёмістасці цвёрдых цел (1772) па ўласнай методыцы. Прапанаваў першую адзінку вымярэння цяпла (калорыя).

Акрамя даследаванняў цеплыні, Вільке праводзіў эксперыменты ў галіне электрычнасці і магнетызму. Сумесна з Эпінусам выявіў і дэталёва даследаваў піраэлектрычны эфект у крышталях турмаліна (палярызацыя дыэлектрыкаў, 1758). Стварыў першую карту магнітнага ладу (1766). У 1757 годзе прапанаваў першы трыбаэлектрычны шэраг.

У 1777 годзе патлумачыў дзеянне «электрафора» А. Вольты.