Адольф Стэндэр-Петэрсен

Адольф Стэндэр-Петэрсен
Дата нараджэння	21 ліпеня 1893(1893-07-21)
Месца нараджэння	Санкт-Пецярбург, Расійская імперыя
Дата смерці	16 красавіка 1963(1963-04-16) (69 гадоў)
Месца смерці	Орхус, Орхус, Данія, Каралеўства Данія
Грамадзянства	Каралеўства Данія
Род дзейнасці	мовазнавец, гісторык, славіст
Месца працы	Тартускі ўніверсітэт Орхускі ўніверсітэт Калумбійскі ўніверсітэт Гётэбаргскі ўніверсітэт Scando-Slavica[d]
Член у	Польская акадэмія навук

Адольф Стэ́ндэр-Пе́тэрсен (21 ліпеня 1893, Санкт-Пецярбург — 16 красавіка 1963, Орхус) — дацкі славіст, вядомы даследаваннямі рускай літаратуры і старажытнарускай мовы, гісторыка-філалагічнымі пошукамі, прысвечанымі руска-скандынаўскім сувязям IX—XI стагоддзяў. Член Польскай акадэміі навук з 1962 года.

Біяграфія

Нарадзіўся ў Санкт-Пецярбургу. Да 1916 года жыў у Расіі. Вучыўся ў Пецярбургскім універсітэце. Выкладаў польскую і рускую мовы ў Гётэбаргскім ўніверсітэце. З 1923 года прафесар Тартускага ўніверсітэта, з 1931 года — Орхускага ўніверсітэта (з 1941 года — загадчык кафедры славістыкі). У 1954—1963 гадах рэдактар часопіса «Scando-Slavica». З 1949 пf 1950 год працаваў у Калумбійскім універсітэце ў Нью-Ёрку.

Навуковая дзейнасць

А. Стэндэр-Петэрсен вядомы даследаванняў рускай мовы, славяна-германскіх запазычанняў. Аўтар прац пра польскі тэатр XVII—XVIII стагоддзяў, рускую класічную літаратуру. Некаторыя яго артыкулы папулярызуюць творчасць М. Горкага. У працы «Гісторыя рускай літаратуры» («Den Rusiske litterature historie», v. 1—3, 1952; ням. пер. у 2 тт., Мюнхен, 1957) імкнуўся раскрыць заканамернасці літаратурнага працэсу, прыцягваў сацыялогічныя дадзеныя, аналізаваў форму і стыль.

Сярод публікацый:

• О пережиточных следах аориста в славянских языках преимущественно в русском: Несколько гипотетических соображений : Mit einem Referat: Uber rudimentare Reste des Aorists in den slavischen Sprachen, vorzuglich im Russischen / А. И. Стендер-Петерсен. — Дерпт : [б. и.], 1929. — 82 с.; 24 см. — (Eesti vabariigi Tartu ulikooli toimetused. B. Humaniora; 18. 3).
• Tragoediae sacrae. Materialien und Beiträge zur Geschichte der polnisch-lateinischen Jesuitendramatik der Frühzeit, wyd. Tartu (Dorpat), 1931.
• Варангика: историко-филологические исследования / Адольф Стендер-Петерсон; пер. с нем., фр. и англ. В. И. Матузовой; под общей ред. Е. А. Мельниковой; РАН, Институт всеобщей истории. — М.: Варфоломеев А. Д., 2021. — 384 с. — ISBN 978-5-9908831-7-8.

Літаратура

• Стэндэр-Петэрсен Адольф // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 232. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Стендер-Петерсен А. Варангика: историко-филологические исследования / Адольф Стендер-Петерсон; пер. с нем., фр. и англ. В. И. Матузовой; под общей ред. Е. А. Мельниковой; РАН, Институт всеобщей истории. — М.: Варфоломеев А. Д., 2021. — 384 с. — ISBN 978-5-9908831-7-8. (руск.)
• A bibliography of Adolf Stender-Petersen’s published writings, «Scando-Slavica», 1964, t. 10. (англ.)
• Петрухин В. Я. Классика филологии в свете историографии начальной Руси: В связи с выходом книги: А. Стендер-Петерсен «Варангика: историко-филологические изыскания» // Славяноведение, выпуск 2, 2022. (англ.)

Спасылкі

• Балашов Н. И. СТЕ́НДЕР-ПЕ́ТЕРСЕН (Stender-Petersen), Адольф // Фундаментальная электронная библиотека «Русская литература и фольклор» (ФЭБ) (руск.) (Праверана 15 ліпеня 2023)
• Анатолий Новосельцев «Мир истории» или миф истории? // Научно-просветительский журнал «СКЕПСИС» (руск.)
• Каган М. Д., Лурье Я. С. «Московский период» в «Истории русской литературы» А. Стендер-Петерсена // Академия наук СССР. Труды отдела русской литературы Института русской литературы. XVII (руск.) (Праверана 15 ліпеня 2023)
• Lettenbauer W. Adolf Stender-Petersen // Zeitschrift für Slavische Philologie, Vol. 32, No. 1 (1965), pp. 1-16 (16 pages, Universitätsverlag WINTER Gmbh) (ням.) (Праверана 15 ліпеня 2023)