Амарнскі архіў

Адна з гліняных таблічак з Амарны.

Тэль-Эль-Амарнскі архіў — збор перапіскі на гліняных таблічках, галоўным чынам дыпламатычнай, паміж урадам Старажытнага Егіпта і яго прадстаўнікамі ў Ханаане і Амуры ў часы Новага Царства. Перапіска была выяўлена ў Амарне (сучасная назва сталіцы, заснаванай фараонам Эхнатонам у Верхнім Егіпце). Сярод сістэм пісьма пераважае акадскі клінапіс, хоць гэта хутчэй пісьмо старажытнай Месапатаміі, а не Старажытнага Егіпта. Да цяперашняга часу вядомы 382 таблічкі. Адным з першых даследчыкаў амарнскіх тэкстаў быў Генрых Цымерн.

Гісторыя адкрыцця

Амарнская перапіска складзена пераважна на акадскай мове, якая служыла ў часы Новага царства мовай міжнародных зносін на Блізкім Усходзе. Архіў быў выяўлены мясцовымі жыхарамі ў 1886 г. Знаходкі былі тайна вынесены і рэалізаваны антыкварам.

Першым археолагам, які распачаў сістэматычнае даследаванне месца выяўлення перапіскі, быў Уільям Фліндэрс Пітры ў 1891—1892 гг. Пад яго кіраўніцтвам быў выяўлены 21 фрагмент перапіскі. Эміль Шасіна, які ўзначальваў Французскі інстытут усходняй археалогіі ў Каіры, знайшоў яшчэ 2 таблічкі ў 1903 г.

Месцазнаходжанне

Матэрыялы амарнскага архіва, выяўленыя мясцовымі жыхарамі, першапачаткова не затрымліваліся ў Егіпце і ішлі на замежны антыкварны рынак. Па гэтай прычыне шмат якія з іх ліку цяпер рассеяны па музеях Каіра, Еўропы і ЗША:

• 202 ці 203 фрагменты — у Берлінскім музеі Пярэдняй Азіі;
• 49 ці 50 — у Каірскім егіпецкім музеі;
• 7 — у Луўры;
• 3 — у ДМВМ імя А. С. Пушкіна;
• 1 — у Інстытуце Усходу ў Чыкага.

Гл. таксама

• Багазкёйскі архіў