Бружмель ядомы
| Бружмель ядомы | |||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||
| Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||
| Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||||||
|
Lonicera caerulea var. edulis Turcz. | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Бружмель ядомы (Lonicera caerulea var. edulis ці Lonicera edulis) — куст з ядомымі пладамі, разнавіднасць біялагічнага віду Lonicera caerulea роду Бружмель (Lonicera) сямейства Бружмелевыя (Caprifoliaceae).
Батанічнае апісанне[правіць | правіць зыходнік]
Лістападны куст да вышынёй 1-1,5 м[3]. Маладыя парасткі тонкія, апушаныя, зялёныя, месцамі з фіялетавым адценнем. Старыя ля аснавання дасягаюць таўшчыні 3 см, кара на іх жаўтлява-бурая, без пуху, адслойваецца вузкімі палоскамі. Крона густая, шарападобная, добра разгалінаваная[3].
Лісце даўгавата-ланцэтнае з завостранымі вяршынямі, даўжынёй да 7 см, з дыскападобнымі прылісткамі, зрослымі з кароткімі хвосцікамі. Маладое лісце густа апушанае, на старых пух рэдкі або адсутнічае.
Пупышкі бружмелю распускаюцца рана, кветкавыя на 2-5 тыдняў раней, чым вегетатыўныя[3].
Кветкі двухполыя, жаўтлявыя, дробныя, варонкападобныя, размешчаны па 2-4 у пазухах лісця[3]. Час цвіцення — май — пачатак чэрвеня.
Плады цёмна-блакітныя з шызым васковым налётам, даўжынёй да 2 см, у дыяметры каля 1 см[3], форма разнастайная: цыліндрычныя, даўгавата-эліптычныя, часам круглявыя. Спеюць у канцы чэрвеня-ліпеня. Мякаць сакавітая, чырвона-фіялетавая, на смак нагадвае буякі.
Насенне дробнае, светла-карычневае, даўжынёй каля 2 мм.
Арэал і экалогія[правіць | правіць зыходнік]
Расце ва Усходняй Сібіры і на Далёкім Усходзе, а таксама ў Карэі і Кітаі. У месцах свайго натуральнага росту бружель ядомы ўтварае вялікія зараснікі ў выглядзе падлеску змяшаных лясоў. Зараснікі часцей за ўсё змяшчаюцца ў сырых месцах горных схілаў, па вырубках, узлесках, берагах і поймах рэк, па ваколіцах тарфянікаў і мохавых балот[3].
Зімастойкая расліна, расце вельмі марудна[3].
Ужыванне[правіць | правіць зыходнік]
Плады гэтага бружмеля ядомыя, на смак кісла-салодкія. Іх спажываюць у свежым выглядзе, а таксама робяць варэнне, кампоты, сок. Разам з іншымі ядомымі відамі выкарыстоўваецца ў селекцыі, з мэтай вывядзення больш буйнаплодных і ўраджайных сартоў.
Часам бружмель ядомы вырошчваюць у якасці дэкаратыўнай расліны.
Зноскі
- ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
- ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
- ↑ а б в г д е ё Митюков А. Д., Налетько Н. Л., Шамрук С. Г. Жимолость съедобная черная // Дикорастущие плоды, ягоды и их применение. — Мн: Ураджай, 1975. — С. 46-48. — 200 с. — 130 000 экз.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Деревья и кустарники СССР / Под ред. П. И. Лапина. — М.: "Мысль", 1966. — С. 533-534.
- Деревья, кустарники и лианы: Справочное пособие / Н. Б. Гроздова, В. И. Некрасов, Д. А. Глоба-Михайленко. Под ред. д-ра биол. наук В. И. Некрасова. — М.: Лесн. пром-сть, 1986.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Статья о съедобных видах жимолости на сайте GardenWeb (руск.)
- Подробное описание жимолости съедобной и полезные советы по выращиванию Архівавана 15 лютага 2015. (руск.)
