Герцагства Фрыдландскае
| Гістарычная дзяржава | |||
| Герцагства Фрыдландскае | |||
|---|---|---|---|
| чэшск.: Frýdlantské vévodství ням.: Herzogtum Friedland | |||
|
|||
|
|
|||
| Сталіца | Йічын | ||
| Мова(ы) |
чэшская нямецкая |
||
| Рэлігія | каталіцызм | ||
| Пераемнасць | |||
| < княства Фрыдландскае | |||
Герцагства Фрыдландскае (чэшск.: Frýdlantské vévodství, ням.: Herzogtum Friedland) — дэ-факта суверэннае герцагства ў Багеміі. Было заснавана ў 1627 годзе Альбрэхтам фон Валенштэйнам і знікла з яго смерцю ў 1634 годзе.
У 1624 годзе было ўтворана княства Фрыдландскае, у 1627 годзе якое стала герцагствам. Гэтаму спрыяў рост магутнасці Альбрэхта фон Валенштэйна, военачальніка пры двары Габсбургаў падчас Трыццацігадовай вайны.
У жніўні 1622 года Валенштэйну быў падараваны тытул пфальцграфа і імперскага графа. Графам Фрыдландскім Валенштэйн стаў пасля таго, як у 1621 годзе займеў горад Фрыдлант разам з усім Фрыдландскім манорам. 7 верасня 1623 года Альбрэхту быў падараваны тытул імперскага герцага. Да гэтага часу ён валодаў 49 манорами у паўночнай і ўсходняй Багеміі, да 1624 годзе іх колькасць павялічылася да 64. 12 сакавіка 1624 года імператар Фердынанд II абвясціў гэты раён княствам Фрыдландскім, а 4 студзеня 1627 года, паводле тытула Валенштэйна, — герцагствам.
Новае герцагства было фактычна незалежным ад астатняй Багеміі і нават валодала правам выхаду з саюза Чэшскіх земляў (яно не было ўпісана ў Зямельныя запіскі Чэшскага каралеўства). Валенштэйн пачаў амбіцыйную рэканструкцыю Йічына, сталіцы герцагства. Ён планаваў пабудаваць рэзідэнцыю князя-біскупа, універсітэт і сойм. У 1628 годзе ён здабыў права самастойна чаканіць манеты, дараваць тытулы і гарадскія правы.
Пры падрыхтоўцы да адкрыцця ўніверсітэта ў Йічын былі запрошаны езуіты, якія адкрылі ў ім езуіцкі каледж. Валенштэйн пачаў будаўніцтва вялікай царквы ў стылі ранняга барока, у ёй павінен быў бы служыць мясцовы біскуп. Аднак будынак так ніколі не было дабудавана, хоць і служыць дагэтуль галоўнай царквой горада.
Падчас кіравання Альбрэхта горад моцна змяніўся: побач з храмам быў пабудаваны герцагскі палац, плошча горада павялічылася ў два разы, побач з горадам быў разбіты парк, які часткова дайшоў да нашых часоў.
Фінансіст герцага Ганс дэ Віт пабудаваў і ўзяў пад кантроль сярэбраныя, жалезныя і медныя шахты, кузні і зброевыя майстэрні — гэта, а таксама кіраванне транспартнай сістэмай часткі ракі Эльбы, было зроблена для паляпшэння забеспячэння войскаў Валенштэйна.
Пасля смерці герцага фон Валенштэйна ў 1634 годзе ўсе яго ўладанні былі перададзены графу Маціясу Галасу, іх суверэнны статус быў ануляваны.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Golo Mann: Wallenstein, his life narrated, 1976, Holt, Rinehart and Winston, ISBN 0-03-091884-7.
- Jan Morávek, Zdeněk Wirth: Waldštejnův Jičín (Waldstein’s Jičín), Prague, 1946.
- Zdeněk Hojda: Albrecht Václav Eusebius z Valdštejna, mezníky života (Albrecht Wenceslas Eusebius of Waldstein — the milestones of his life), in: Mojmír Horyna et al.: Valdštejnský palác, 2002, ISBN 80-86087-35-2.
- Anton Ernstberger: Wallenstein als Volkswirt im Herzogtum Friedland (Wallenstein as an economist in the Duchy of Friedland), Reichenberg i.B. Kraus. 1929. VI, 148 S. : Kt.. Prager Studien aus dem Gebiete der Geschichtswissenschaft ; 19. (See list of literature Архівавана 7 лютага 2012. for publications about Wallenstein in German.)
