Перайсці да зместу

Вялікае Сяло (Літва)

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Вёска
Вялікае Сяло
літ.: Didžiasalis
Краіна
Павет
Раён
Сянюнія
Каардынаты
Вышыня цэнтра
124 м
Насельніцтва
  • 1 299 чал. (2011)
Часавы пояс
Вялікае Сяло на карце Літвы
Вялікае Сяло (Літва) (Літва)
Вялікае Сяло (Літва)

Вялікае Сяло[1] або Вялікая Весь[2], таксама Дзіджа́саліс[3] (літ.: Didžiasalis) — вёска ў Ігналінскім раёне Уцянскага павета Літвы. Адміністрацыйны цэнтр Вялікасельскай сянюніі. Размешчаны за 5 км на ўсход ад Цверачы, каля граніцы з Беларуссю.

У канцы XVIII стагоддзя Вялікае Сяло ўваходзіла ў склад Ашменскага павета Віленскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага, адносілася да маёнтка Цверач, уласнасць бенідыкцінцаў[2].

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай 1795 года тэрыторыя апынулася ў складзе Расійскай імперыі. У другой палове XIX стагоддзя ў вёсцы жыло 283 каталікі, 7 старавераў, 12 жыдоў, адносілася да дзяржаўнага маёнтка Дзісна[4].

За часамі Першай сусветнай вайны ў 1915 годзе тэрыторыя занята войскамі Германскай імперыі.

25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі[5]. У канцы 1918 года занята Чырвонай Арміяй, з 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Савецкай Беларусі, з 27 лютага 1919 года — у ЛітБел ССР.

У 1920 годзе апынуўся ў складзе Сярэдняй Літвы, у 1922 годзе — у складзе Польшчы. У беларускай гістарыяграфіі землі вядомы як Заходняя Беларусь.

У другой палове верасня 1939 года Вялікае Сяло занята Чырвонай Арміяй, у лістападзе далучана да Беларускай ССР. У 1940 годзе тэрыторыя перададзена Літоўскай ССР[6].

З 1990 года ў складзе адноўленай незалежнай Літвы.

Дынаміка насельніцтва з 1959 па 2011
1959пер.[7] 1970пер. 1976[8] 1979пер. 1985[9] 1989пер. 2001пер. 2011пер.
176 210 969 1 982 2 431 2 676 1 744 1 299
  1. 74 // Вялікі гістарычны атлас Беларусі : у 4 т. / Дзяржаўны камітэт па маёмасці Рэспублікі Беларусь, Рэспубліканскае унітарнае прадпрыемства «Белкартаграфія»; рэдкалегія: В. Л. Насевіч (галоўны рэдактар) [і інш.]. — Мінск: Белкартаграфія. — Т. 2 / [складзены і падрыхтаваны да друку ў 2012 г. ; спецыяльны змест распрацавалі: Я. К. Анішчанка і інш.]. — 1 атлас (347, [4] с.) : каляр., карты, тэкст, іл., паказальнік с. — ISBN 978-985-508-245-4.
  2. а б 201 // Вялікі гістарычны атлас Беларусі : у 4 т. / Дзяржаўны камітэт па маёмасці Рэспублікі Беларусь, Рэспубліканскае унітарнае прадпрыемства «Белкартаграфія»; рэдкалегія: В. Л. Насевіч (галоўны рэдактар) [і інш.]. — Мінск: Белкартаграфія. — Т. 2 / [складзены і падрыхтаваны да друку ў 2012 г. ; спецыяльны змест распрацавалі: Я. К. Анішчанка і інш.]. — 1 атлас (347, [4] с.) : каляр., карты, тэкст, іл., паказальнік с. — ISBN 978-985-508-245-4.
  3. Напісанне ў адпаведнасці з ТКП 187-2009 (03150) «Спосабы і правілы перадачы геаграфічных назваў і тэрмінаў Літоўскай Рэспублікі на беларускую мову»
  4. SgKP 1893, s. 336.
  5. Вялікі гістарычны атлас Беларусі : у 4 т. / Дзяржаўны камітэт па маёмасці Рэспублікі Беларусь, Рэспубліканскае унітарнае прадпрыемства «Белкартаграфія»; рэдкалегія: В. Л. Насевіч (галоўны рэдактар) [і інш.]. — Мінск: Белкартаграфія. — Т. 4 / [рэд. В.Л. Насевіч]. — 270 с., іл. с. — ISBN 978-985-508-476-2. С. 19.
  6. Вялікі гістарычны атлас Беларусі : у 4 т. / Дзяржаўны камітэт па маёмасці Рэспублікі Беларусь, Рэспубліканскае унітарнае прадпрыемства «Белкартаграфія»; рэдкалегія: В. Л. Насевіч (галоўны рэдактар) [і інш.]. — Мінск: Белкартаграфія. — Т. 4 / [рэд. В.Л. Насевіч]. — 270 с., іл. с. — ISBN 978-985-508-476-2. С. 30.
  7. Didžiasalis. Mažoji lietuviškoji tarybinė enciklopedija  (літ.), T. 1 (A–J). Vilnius, Vyriausioji enciklopedijų redakcija, 1966, 399 psl.
  8. Didžiasalis. Lietuviškoji tarybinė enciklopedija, III t. Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 1978. T.III: Demokratinis-Garibaldžio, 49 psl.  (літ.)
  9. Didžiasalis 1. Tarybų Lietuvos enciklopedija[lt], T. 1 (A-Grūdas). Vilnius, Vyriausioji enciklopedijų redakcija, 1985, 421 psl.  (літ.)